Erişilebilirlik

ABD'den İran'a Jest mi Geliyor?


Obama yönetimi, yaptırımların yol açtığı ekonomik sıkıntıları hafifletmek amacıyla, İran’ın yurtdışındaki dondurulan mali kaynaklarını yavaş yavaş serbest bırakmayı planlıyor.

Haber organları, Amerika’nın bunu aşama aşama yapmayı planladığını bildiriyor.

Yönetim yetkililerine dayandırılan haberlere göre Amerika’nın bu kararı, Cenevre’de İran’ın nükleer programıyla ilgili yapılan görüşmeleri izliyor. Beyaz Saray sözcüsü Jay Carney, İran’ın bu görüşmelerde kayda değer düzeyde ciddi davranış sergilediğini söylemişti.

Ancak bugün açıklama yapan diğer Beyaz Saray sözcüsü Bernadette Meehan, hangi tür yaptırımların hafifletileceğinin görüşülmesi için erken olduğunu bildirdi. Meehan, İran “anlamlı, şeffaf ve teyit edilebilir” adımlar atmadan, Amerika’nın yaptırımları hafifletmeyi düşünmeyeceğinin altını çizdi.

İran nükleer programının sivil amaçlı olduğunda ısrar etse de Amerika ve diğer dünya güçleri, Tahran hükümetinin nükleer silah imal etmeye çalıştığını düşünüyor.

Cenevre’de bu hafta yapılan görüşmelere İran’ın yanı sıra P5+1 denilen, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin beş daimi üyesi, Amerika, İngiltere, Fransa, Rusya, Çin ve ayrıca Almanya katıldı. Grup üç hafta sonra İran’la yeniden görüşme masasına oturacak.

P5+1 ülkeleri, İran’ın kendi zenginleştirdiği uranyumu ülke dışına çıkartmasını isterken, bunun karşılığında bu ülkeye belli oranda zenginleştirilmiş uranyum vermeyi öneriyor. Grup ayrıca İran’ın nükleer programına yönelik denetlemeleri sıklaştırmak, gerekirse de habersiz denetlemeler yapmak istiyor.

Cenevre’de yapılan İran’ın nükleer programıyla ilgili görüşmeler, Hasan Ruhani’nin Haziran ayında cumhurbaşkanlığına seçilmesinden bu yana ilk kez düzenleniyor. Ruhani seçildikten sonra yaptığı açıklamada, İran’a yaptırımları hafifletmek için Batılı ülkelerle diplomatik görüşmeleri yoğunlaştırma sözü vermişti. Ancak P5+1, İran’a yaptırımları hafifletmeden önce bu ülkenin nükleer programı konusunda samimi davranmasını istiyor.

Amerikalı Senatör Marco Rubio, yakın bir zaman önce İran’a yeni yaptırımlar için Kongre’ye bağlayıcı olmayan bir tasarı sunmuştu. Rubio, İran’ın geçmişte sözünü çok defa tutmadığını hatırlatarak, bundan dolayı bu ülkeye güvenilemeyeceğini söylüyor.

Bu hafta başında on senatörle birlikte Başkan Barack Obama’ya bir mektup yazan Cumhuriyetçi Partili Rubio, İran’ın kayda değer bir adım atması durumunda yeni yaptırımları askıya almaya açık olduklarını bildirdi.

Öte yandan İsrail, İran’a yaptırımların hafifletilmesine karşı çıkıyor. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, bu yönde alınacak bir kararın “tarihi hata” olacağını savunuyor.
XS
SM
MD
LG