Merkezi Almanya’nın başkenti Berlin’de bulunan Uluslararası Şeffaflık Örgütü 2022 yılı Yolsuzluk Algısı Endeksi’ni açıkladı.
Raporda ülkelerin yüzde 95’inin 2017’den bu yana yolsuzlukla mücadelede nerdeyse hiç ilerleme sağlayamadığı belirtildi.
“Türkiye denge denetleme mekanizmasını güçlendirmeli”
Türkiye bu yılki endekste 36 puanla 180 ülke arasında 101. sırada yer aldı. Türkiye geçen yıl açıklanan endekste 38 puanla 96. sırada yer almıştı.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Yolsuzluk Algısı Endeksi’nde Türkiye’ye ilişkin grafiğine bakıldığında son 10 yılda büyük ölçüde gerilediği görülüyor.
Raporda Türkiye’nin demokrasi ve hukukun üstünlüğünü ilerletebilmesi için siyasi denge ve denetleme mekanizmalarının etkisini zayıflatan sorunları çözmesi gerektiği vurgulandı.
Türkiye’de yolsuzluk davalarının etkiden bağımsız yürütülmesi için de daha güçlü yasal ve kurumsal yolsuzluk karşıtı bir çerçevenin oluşturulması gerektiğine dikkat çekildi.
“Yolsuzluğun fazla olduğu ülkelerde şiddet daha yüksek olasılık”
Rapora göre yolsuzlukla mücadele edemeyen hükümetlerin halkı koruma kapasitesinden yoksun kalabildiği ve bu nedenle kamudaki memnuniyetsizliğin şiddete dönüşme olasılığının daha fazla olduğunun altı çizildi.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü Başkanı Delia Ferreira Rubio bu yılki endeksle ilgili AP’ye verdiği röportajda, “Yolsuzluk dünyamızı daha tehlikeli bir hale getirdi. Bundan tek çıkış yolu devletlerin hükümetlerin yalnızca bir grup seçkin için değil tüm halk için çalışmasını sağlamak amacıyla sıkı çalışarak yolsuzluğu tüm düzeylerde yok etmek” dedi.
Yolsuzluğun en az olduğu ülke Danimarka
Endekse göre Danimarka 90 puanla yolsuzluğun en az olduğu ülke. Onu 87 puanla Finlandiya ve Yeni Zelanda izliyor.
Raporda güçlü demokratik kurumların varlığı ve insan haklarına saygı sebebiyle bu ülkelerin aynı zamanda dünyadaki en barışçı ülkeler arasında oldukları da vurgulandı.
Yolsuzluk Algısı Endeksi’ne göre 12 puanla Somali; Güney Sudan ve Suriye de 13 puanla yolsuzluğun en fazla olduğu ülkeler arasında yer aldı.
Raporda Rusya ve Ukrayna ayrıntısı
Endekste 28 puan alan Rusya’daki kleptokratların Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’e sadakat göstererek servete sahip oldukları ve bu sadakat karşılığında hükümetten karlı ihaleler aldıkları ve ekonomik çıkarlarını korudukları belirtildi.
Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesine de değinilen raporda, “Putin’in gücünün hiçbir şekilde denetlenmemesi herhangi bir sonuçla karşılaşmadan jeopolitik amaçlarının peşinden gitmesine imkan vermiştir. Avrupa kıtasında istikrarsızlığa yol açan bu saldırı demokrasiyi tehdit etmektedir” denildi.
Bu yılki endekse göre puanı 33 olan Ukrayna’nın ilerleme sağlayan az sayıdaki ülkelerden olduğu ve 2013 yılından bu yana sekiz puan kazandığı belirtildi.
Uzun süre sistematik olarak gücün kötüye kullanılmasıyla mücadele verdiği belirtilen Ukrayna’nın denetim ve hesap verebilirliği artırmak için önemli adımlar attığı vurgulandı.
Endeks nasıl oluşturuluyor?
Yolsuzluk Algısı Endeksi, uzmanlar ve iş çevrelerine göre her ülkenin kamu sektöründe yolsuzluk algısının ne boyutta olduğunu ölçüyor.
Her ülkenin puanı 13 farklı yolsuzluk araştırması ve değerlendirmesinin dayandığı en az 3 veri kaynağına göre hesaplanıyor.
Bu veri kaynakları Dünya Bankası ve Dünya Ekonomik Forumu gibi kurumlar tarafından toplanıyor.
Endeks hazırlanırken rüşvet, kamu fonlarının yönetimi, kamu görevini şahsi çıkar için kullanan yetkililerin herhangi bir sonuçla karşılaşıp karşılaşmadığı, hükümetlerin kamu sektöründe yolsuzlukla mücadeledeki başarısı, kamu hizmetinde adam kayırmacılık, rüşvet ve yolsuzluk vakalarını bildirenler için yasal koruma sağlanıp sağlanmadığı gibi kriterlere bakılıyor.
