Irak ve Suriye’deki savaşa katılmak için Amerika’dan ayrılanların yarısından fazlasının IŞİD saflarında değil, IŞİD’e karşı savaştığı bildiriliyor.
Bu bulgu, Londra’daki düşünce kuruluşu Stratejik Diyalog Enstitüsü’nün son araştırmasında, mahkeme raporlarında ve istihbarat örgütleriyle güvenlik birimlerinin daha önce paylaştığı verilerde yer alıyor.
Stratejik Diyalog Enstitüsü’nün Politika ve Araştırma Direktörü ve Suriye ve Irak’ta IŞİD’e Karşı Savaşan Yabancılar raporunun yazarlarından Henry Tuck, bulguların kendilerini şaşırttığını belirtti.
Stratejik Diyalog Enstitüsü’nün raporu, 2015 sonuna kadar Suriye ve Irak’a giden yabancı savaşçıların hangi ülkelerden geldiklerine ve ne gibi amaçlarla bölgeye yöneldiklerine bakıyor. Buna göre IŞİD’le savaşmaya gidenlerin 114’ü, Amerikan vatandaşı.
Amerikalı güvenlik yetkilileri ve istihbarat örgütlerine göre Suriye ve Irak’a giden 250 Amerikalı’nın yüzde 46’ya yakını, savaşa katılma amacı taşıyordu.
Ancak IŞİD’e karşı savaşan Amerikalılar’ın sayısının daha yüksek olabileceği belirtiliyor. Bunun nedeni Suriye ve Irak’a gitmeye çalışan Amerikalılar’ın hepsinin bölgeye erişememiş olduğu yönündeki düşünce.
George Washington Üniversitesi’nin istatistiklerine göre 47 savaşçı, Amerika’da tutuklandı.
Yetkililer görmezlikten geliyor
Amerika, IŞİD ve diğer terör örgütlerine katılmaya çalışan yabancı savaşçıların önünü kesmeye çalışıyor. Dışişleri Bakanlığı’nın Ortadoğu’ya seyahat etmeme yönündeki uyarılarına rağmen Irak ve Suriye’ye seyahat etmek, yasadışı değil.
Dışişleri Bakanlığı’nın bu yılın başında yaptığı seyahat uyarısı, Amerikan vatandaşlarını, Suriye’deki çatışmaların bir parçası olmak amacıyla bölgeye gitmemeleri yönünde uyarıyor. Amerikan hükümeti, vatandaşlarının Suriye’de savaşmalarını desteklemiyor.
Ancak Stratejik Diyalog Enstitüsü’nün raporunda yer verdiği IŞİD’e karşı savaşan yabancıların açıklamaları, bu savaşçıların hemen hemen hiç direnişle karşılaşmadıklarını ortaya koyuyor.
Stratejik Diyalog Enstitüsü’nden Henry Tuck, Amerika’dan ayrılırken durdurulmaya çalıştıklarını söyleyenlerin sayısının çok az olduğunu söylüyor. Uzmana göre ülkeden çıkmak üzere olan savaşçılara nereye gittikleri, gittikleri yerde ne gibi planları olduğuna dair birkaç soru soruluyor. Ancak havaalanından geri çevrilenlerin sayısı son derece az.
IŞİD’e karşı savaşan bazı Amerikalılar, Irak’taki Amerikan Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin kendilerine sözlü destek verdiklerini iddia ediyor.
Bu Amerikalılardan biri, Matthew VanDyke, Amerika’nın Sesi’yle Şubat 2015’te Skype aracılığıyla konuşmuştu.
Amerikalı savaşçıları, Irak’ın kuzeyinde Suriyeli Hıristiyan savaşçıları eğitmeleri için saflarına çekmeye çalıştığını anlatan VanDyke, başarılı olduklarını söylemişti.
Ancak Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, farklı bir tablo çiziyor.
Amerika’nın Sesi’nin VanDyke’ın iddialarını değerlendirmesini istediği bir yetkili, ”Amerikan vatandaşlarının Irak’a gerekli olmadığı sürece seyahat etmelerini desteklemiyoruz” şeklinde yanıt vermişti.
Ancak yine de Stratejik Diyalog Enstitüsü’nün araştırması IŞİD’e karşı savaşan Amerikalı ya da Avrupalılar’ın benzer deneyimleri dile getirdiklerini bildiriyor.
Enstitü uzmanı Henry Tuck, Dışişleri Bakanlığı’nın ‘Suriye ve Irak’a gitmeyin’ çağrısı yapmasına rağmen bölgeye seyahatin yasadışı olmadığını belirtiyor.
IŞİD’e karşı savaşan yabancılar, Amerika’nın iç güvenliğine yönelik tehdit unsuru olarak algılanmamalarına rağmen yetkililer kaygılı.
Merkezi New York’ta bulunan ve hükümetlere ve çok uluslu kuruluşlara stratejik güvenlik istihbaratı sağlayan Soufan Group’tan Patrick Skinner, yabancıların daha çok hangi amaçla bölgeye gittiklerinin değil, silahlı militanlığın ve aşırılık eğiliminin her ne yönde olursa olsun artmasının kaygı uyandırdığını kaydediyor.
Yabancı savaşçılar kimler?
Stratejik Diyalog Enstitüsü raporu, Suriye ve Irak’taki çatışmalara katılmak için bölgeye gidenlerin birkaç güzergah kullandıklarını bildiriyor. Buna göre Türkiye üzerinden Irak’taki Kürt Özerk Bölgesi’nde, Süleymaniye’ye uzanan yol, bu güzergahlardan ilki. Çok sayıda IŞİD karşıtı savaşçı, yerel güçlerle Süleymaniye’de buluşuyor. Başka savaşçılarsa Irak’a Avrupa ya da Körfez ülkeleri üzerinden geçiyor.
IŞİD’le mücadele eden yabancı savaşçıların yüzde 30‘dan fazlası, orduda görev yapmış eski muharipler. Bunların çoğu Irak’ta Batılı ülkelerin düzenlediği operasyonlarda yer almış. Rapora göre bazıları, bölgeyi ‘ikinci yuvaları’ olarak tanımlıyor.
Büyük çoğunluğu, ‘işi bitirme’ arzusu içinde.
Rapora göre bu savaşçılar, uluslararası toplumun ve kendi hükümetlerinin başarısız olmaları durumunda bölgenin güvenliğini sağlamanın şahsi sorumlulukları olduğuna inanıyor.
Uzmanlar ayrıca IŞİD’e karşı savaşanlarla IŞİD’e katılmaya çalışanlar arasında bazı benzerlikler olduğuna dikkat çekiyor.
Uzman Henry Tuck, her iki grubun da aidiyet hissinden ve herhangi bir amaçtan yoksun olduklarını, hayatlarının yeterince anlam taşımadığını düşündüklerini söylüyor.