ABD Savunma Bakanlığı Pentagon S-400 alımı yüzünden resmi olarak Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması sürecini başlattığını açıkladı. Pentagon’da düzenlenen basın toplantısında kararın F-35 programındaki diğer müttefiklerle uyum içinde alındığı vurgulandı.
Pentagon’da savunma politikasından sorumlu olan David Trachtenberg ve savunma projelerinden sorumlu müsteşar Ellen Lord Türkiye’nin F-35 programından çıkarılması kararını basın toplantısıyla duyurdu. Kararın F-35 projesinde diğer ortaklarla istişare ve uyum içinde alındığının altını çizdi.
Basın toplantısında Türkiye’nin savunma ihtiyaçlarının karşılanması için Trump yönetimi tarafından pek çok kez başka alternatifler teklif edildiği, Türkiye’nin Rus yapımı S-400 hava savunma sistemini gündeme getirdiğinden bu yana Amerikalı yetkililerin farklı düzeylerde Türkiye’ye S-400 ve F-35’lerin bir arada bulunamayacağı mesajının verildiği vurgulandı. “F-35’ler Rus istihbarat toplama platformuna yakın şekilde faaliyet gösteremez” denildi.
“Kararımız sürpriz değil”
Alternatif bir yol bulmak için çabaladıklarını belirten Pentagon yetkilileri “F-35 programı ortakları olarak bu aşamaya gelinmesinden üzüntü duyduk. Kaçınmak için çok çaba sarf ettiğimiz bir karardı. Ancak Türkiye’yi F-35 programından çıkarma kararımız sürpriz değil. Daha önce defalarca farklı düzeylerde S400 ve F-35’lere aynı anda Türkiye’nin sahip olamayacağını dile getirmiştik” şeklinde konuştu.
Türkiye F-35 programı kapsamında savaş uçağının iniş takımları ve yakıt haznesi dahil olmak üzere yaklaşık 937 parçanın üretiminden sorumluydu. Pentagon’un F-35 programından Türkiye’nin çıkarılması sonucu doğabilecek açığı kapatmak amacıyla alternatifleri değerlendirmeye başladığı yönünde ABD basınında haberler yer almıştı. Pentagon yetkilileri F-35 tedarik zincirinde aksama yaşanmaması için “900 parçanın üretiminde alternatif kaynaklar bulmak üzere çalıştığını, Türkiye’nin çıkarılmasının programa etkisinin düşük düzeyde olmasını beklediklerini söyledi. F-35 programının güçlü bir şekilde devam edeceği vurgulandı, “Programa güvenimiz tam” denildi.
“Türkiye 9 milyar dolar kaybedecek”
Pentagon yetkilileri basın toplantısında Türkiye’nin F-35 programından çıkarılmasının hem Türkiye’ye hem de programa getireceği maddi kayba da değindi.
Yetkililer Türkiye’nin çıkarılmasıyla F-35 programında tedarik zincirindeki değişikliğin maliyetinin 500-600 milyon dolar olacağını söyledi.
Pentagon yetkilileri “Türkiye bu kararı sebebiyle iş imkanlarını ve ekonomik fırsatları kaybedecek” dedi. F-35 programının yürürlükte olacağı dönem boyunca bu kaybın 9 milyar doları bulacağı belirtildi.
ABD’deki hava üslerinde daha önce eğitim gören Türk pilotların da ABD’yi 31 Temmuz’a kadar terk edeceği, Türk askeri personelinin de bundan böyle F-35 programıyla bağlantılı alanlara erişiminin olmayacağı vurgulandı.
Pentagon’daki basın toplantısında yetkililere “Türkiye NATO üyesi kalmaya devam edecek mi?” sorusu yöneltildi. Pentagon yetkilisi “Türkiye köklü bir NATO müttefiki. Bu karar bizim alabileceğimiz bir karar değil” yanıtını verdi.
“CAATSA sorularını Dışişleri Bakanlığı’na Sorun”
Basın toplantısında Trump yönetiminin Türkiye’ye kısa adıyla CAATSA olarak bilinen Amerika’nın Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası uyarınca yaptırım uygulanıp uygulanmayacağı da soruldu. Pentagon yetkilileri CAATSA kapsamındaki yaptırımlara ilişkin soruların ABD Dışişleri Bakanlığı’na yöneltilmesi gerektiği mesajını verdi.
Pentagon yetkililerine "Rusya'dan S-400 almayı planlayan başka ülkelere ne gibi bir mesaj veriyorsunuz?" sorusu yöneltildi. Pentagon'da savunma politikasından sorumlu müsteşar yardımcısı David Trachtenberg "Başka ülkelerin bizim gelişmiş beşinci nesil uçaklarımıza karşı koymak üzere tasarlanan teçhizatı almamalarını sağlamak istediğimizin mesajını vermiş oluyoruz. Verdiğimiz bir diğer mesaj da bu konudaki yaklaşımımızda tutarlı olduğumuz mesajıdır" yanıtını verdi.
“Türkiye ile ilişkiler çok katmanlı, F-35’e odaklı değil”
Pentagon yetkilileri ABD’nin Türkiye ile stratejik ortaklığına değer vermeyi sürdürdüğünü, iki ülke arasındaki askeri ilişkilerin güçlü olmaya devam ettiğini, ilişkilerin çok katmanlı olduğunu ve F-35 programının ötesine uzandığını vurguladı.
Basın toplantısında Pentagon yetkilileri Türkiye ile daha önceden planlanan askeri tatbikatların Gürcistan, Almanya ve Ukrayna’da devam edeceği belirtildi.
F-35'lerin üretici firması Lockheed Martin sözcüsünden de açıklama geldi Açıklamada "Türkiye ile durum hükümetlerarası. ABD hükümetinin yapacağı her türlü yönlendirmeye uyacağız" denildi.
