ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Afganistan’da zorla iktidara gelecek bir hükümetin uluslararası düzeyde tanınmayacağı uyarısında bulundu. ABD ve NATO askerlerinin ülkeden çekilmeyi tamamlamasına kısa süre kala kırsal bölgelerde toprak kazanan Taleban, vilayet başkentlerine ilerleyişini sürdürüyor.
Zalmay Halilzad, Taleban’ın siyasi bürosunun bulunduğu Katar’ın başkenti Doha’ya giderek gruba askeri bir zaferin tanınmayacağı uyarısında bulundu. Halilzad ve diğer yetkililer Taleban’ı barış müzakereleri için masaya dönmeye davet ediyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Halilzad’ın Katar’daki görevinin Afganistan’da hızla kötüye giden duruma yanıt verilmesi için uluslararası bir formül bulunmasına yardım etmek olduğunu bildirdi.
Açıklamaya göre Halilzad, Taleban’a askeri harekatını sona erdirmesi ve siyasi bir anlaşmayı müzakere etmesi için baskı yapacak.
ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Halilzad’ın Taleban’ın askeri zaferinin tanınmayacağı konusunda Afganistan’ın komşularından da teyit alması bekleniyor. Taleban Afganistan’ı yönettiği dönemde iktidarı Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından tanınmıştı.
Taleban beş vilayet başkentini ele geçirdi
Müzakere masasına geri dönmeyi henüz kabul etmeyen Taleban, bir haftadan kısa süre içinde ülkedeki 34 vilayet başkentinden beşini ele geçirdi. Grup, birçok başka vilayet başkentinde kontrolu sağlamak için Batı destekli Afgan hükümet güçleriyle mücadele ediyor. Taleban’ın hedefleri arasında Helmand vilayetinin başkenti Leşkergah ile Kandahar ve Ferah vilayetlerinin başkentleri de var.
Batılı askeri misyonların 20 yıldan uzun süredir görev yaptığı ülkede, eğitimi için milyarlarca dolar harcanan Afgan güvenlik güçlerinin sahada neden başarısız olduğu ve çoğu zaman Taleban’dan kaçmak zorunda kaldığı ise soru işareti. Taleban’la mücadele küçük elit gruplar ve hava saldırılarıyla yürütülüyor.
Halilzad’ın uyarısından önce Birleşmiş Milletler de benzer bir açıklamayla Taleban’ın zorla iktidarı ele geçirmesinin tanınmayacağını bildirmişti.
ABD Savunma Bakanlığı ise, Biden yönetiminin savaşı Afgan hükümetinin sorumluluğunda gördüğünü bildirdi ve Taleban’a yönelik hava saldırılarının arttırılacağı yönünde bir sinyal vermedi.
Taleban’dan çağrı
Öte yandan Twitter’da paylaşılan, Taleban’ın askeri lideri Muhammed Yakup’a ait ses kaydında, ele geçirilen topraklarda Afgan askerlerine ve hükümet yetkililerine zarar verilmemesi talimatı verildi. Ses kaydını Taleban’ın Doha’daki sözcüsü Muhammed Naim paylaştı.
Eski Taleban lideri Molla Ömer’in oğlu olan Yakup ayrıca, hükümet ve güvenlik yetkililerinin terk ettikleri evlerine, resmi binalara, pazar yerlerine ve işyerlerine dokunulmaması çağrısı yaptı.
Ancak militanların bu çağrılara uyup-uymayacağı belirsiz. Taleban’ın ilerlediği bölgelerden kaçan bazı siviller, örgütün şimdiden kadınlara baskı uygulamaya ve okulları yakmaya başladığını bildiriyor.
Çatışmalardan kaçanlar Kabil’e sığındı
Bu bölgelerden intikam cinayetleri haberleri de geliyor. Taleban Kandahar’ın güneyinde bir komedyenin, Kabil’de hükümetin üst düzey basın yetkilisinin öldürülmesini ve Savunma Bakan Vekili Bismillah Han Muhammedi’yi hedef alan bombalı saldırıyı üstlendi. Bakan vekili saldırıdan yara almadan kurtulmuş ancak olayda sekiz kişi hayatını kaybetmiş, çok sayıda kişi de yaralanmıştı.
Çatışmaların artması çok sayıda kişinin Kabil’e akın etmesine ve burada yaz sıcağı altında içme suyu ve diğer ihtiyaçlara erişimleri olmadan parklarda barınmalarına neden oluyor. Çatışmalar sivil can kayıplarını da arttırdı.
Rusya, Tacikistan ve Özbekistan’dan tatbikatlar
Öte yandan Rusya, Tacikistan ve Özbekistan Tacik-Afgan sınırına 20 kilometre mesafede yapılan ve Salı günü sona eren tatbikatlarda Rusya’ya ait yeni ateşli silahları ve karadan havaya füze rampalarını kullandı.
Moskova ve Orta Asya’daki eski Sovyet müttefikleri bu ay Afganistan yakınında iki ayrı tatbikat düzenledi. Tacikistan ve Özbekistan’ın askeri yetkilileri, tatbikatların Afganistan’daki durum göz önünde bulundurularak yapıldığını bildirdi.
