İngiltere’nin Ukrayna’ya Challenger ağır zırhlı tankı göndereceğini açıklamasının ardından Almanya Leopard, ABD ve Kanada da Abrams ağır zırhlı araçlarının Ukrayna’ya teslimine yeşil ışık yaktı. Ukrayna’ya tank tedarik eden müttefikler listesinde yalnızca Fransa eksik kaldı. Leclerc tanklarının yapımcısı Fransa hala Ukrayna’ya tank gönderme konusunda tereddüt ediyor. Fransa, neden tereddüt içinde? ABD, Almanya, İngiltere ve Kanada ile aynı yolu izleyecek ve Ukrayna’ya tank gönderecek mi ?
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin Batılı müttefiklerinden ısrarla istediği ağır tanklarla ilgili ilk açıklama İngiltere’den geldi. İngiltere, Kiev’e Challenger tanklarını vermeye hazır olduğunu açıklayınca, gözler Avrupa’da 2 binin üzerinde bulunan Leopard tanklarının üreticisi Almanya’ya çevrildi. Berlin hükümeti, Almanya’ya doğrudan tank verme konusunda uzun süre tereddüt etti.
Başbakan Olaf Scholz, haftalardır baskı altında kaldıktan sonra, Washington yönetiminden "sahada tank veren tek ülke olarak kalmayacaklarına dair" güvence aldıktan sonra ikna oldu. Almanya düğümü çözülünce Almanya ve ABD aynı gün açıklama yaparak, ağır tankların Ukrayna'ya yakında teslim edileceğini duyurdu. Berlin, 14 Leopard 2A6 tankının teslimine yeşil ışık yaktı, Washington ise Kiev'e 31 Abrams tankı sözü verdi. Bu sabah da Kanada, 4 Leopard tankını Ukrayna’ya vereceğini açıkladı.
Bu duyuruların ardından gözler, Leclerc tankı üreticisi Fransa’ya çevrildi. Ancak Fransa, hala Ukrayna’ya doğrudan tank gönderme konusunda tereddüt ediyor. Başbakan Elisabeth Borne, Meclis’te konuya ilişkin soruları yanıtlarken, "Fransız hükümeti kendi Leclerc ağır tanklarını gönderme konusunda henüz bir karar vermedi, Savunma Bakanı ile analize devam ediyoruz” dedi. Ocak ayı başında Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Fransa'nın Ukrayna'ya "Fransız yapımı AMX-10 RC hafif muharebe tankları" teslim edeceğini açıklayarak, Almanya’nın Leopard tanklarını vermesinin yolunu açma taktiğini izledi. Ancak Fransa'nın doğrudan Leclerc tanklarını verme konusundaki tereddütleri sürüyor.
Alman yapımı Leopard tankları, 15’i Avrupa'da olmak üzere 22 orduyu toplamda yaklaşık 2 bin araç ile donatıyor. Bu sayı, savaş alanında azami etkinlik sağlamak için yeterli ve nispeten hızlı bir şekilde sağlanabilen tek sistem olarak değerlendiriliyor. Bu nedenle Ukrayna’ya acil zırhlı araç yardımında en pratik çözüm Alman Leopard tankları olarak görülüyor.
Fransa neden tereddüt ediyor?
Emmanuel Macron, Leclerc tanklarının Ukrayna'ya olası teslimatı için üç koşul belirlemişti. Bu koşulların ilki, Rusya'ya karşı "savaşı daha da gerginleştirici" olmamasıydı. Bu ilk madde hakkında Elysee Sarayı kaynakları, artık ağır tankların teslim edilmesinin Moskova'nın öfkesini arttırmayacağını düşündüklerini, "Rus topraklarında kullanılmadıkça” savaşın tarafı olması gibi endişelerin oluşmayacağını belirtiyor. Macron’un açıkladığı diğer iki koşul ise "bu yardımın Fransız savunma kapasitesini zayıflatmaması" ve "Ukraynalılar'a gerçek ve etkili destek" sağlaması. İkinci önemli koşul, Fransız ordusunun elinde kendi savunmasına yetecek az sayıda zırhlı araç bulunmasından kaynaklanıyor. Ordunun 2000'lerin başında yaklaşık 400 Leclerc'i varken, birbirini izleyen bütçe kesintileri, Fransa’nın tank filosunda ciddi bir azalmaya yol açtı.
Eğer Fransız ordusu elindeki az sayıda tankı Ukrayna’ya verirse, kendi savunma yeteneklerini zayıflatma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyor. Fransız ağır zırhlı filosu 226'ya düşürüldü ve Paris'in acil bir yenileme projesi de bulunmuyor.
France Info radyosuna konuşan Themiis Eğitim Enstitüsü savunma ve jeopolitik uzmanı, eski deniz albayı Peer de Jong, ordunun tank stoklarını, "1990'dan ve savunma bütçelerindeki düşüşten bu yana, Fransa'da ordunun elindeki 20-30 yıl önceki bin 500 ağır tanklardan yalnızca 222'si kaldı" diye açıklıyor.
Burada iki sorunun gündeme geldiğini belirten Peer de Jong, "Birincisi Ukrayna’da zırhlı araçların etkili olabilmesi için kaç tanka ihtiyacı var? İkincisi ise Fransa, kara kuvvetlerinin çalışma kabiliyetini bozmadan kaç Leclerc gönderebilir? Yüz zırhlı araç versek de yetmez. Yüzlercesine ihtiyaç var. Birkaç düzine tank sahada güç dengesini değiştirmeye yetmez” dedi.
Fransız ordusu içindeki kaygıları yakından dinleyen Savunma Bakanı Sebastien Lecornu, Çarşamba günü bu teslimatların temel ilkelerinden birini hatırlattı: “Teslimatın bizim savunma sistemimizi zayıflatması gerekiyor. Nexter şirketi 2008'den beri Leclerc üretmediğinden, bu durum teslimatı daha da zorlaştırıyor. Teslim edilen her tankı yenisiyle değiştirme şansımız yok” dedi.
Bakımının zorluğu
Bunlara ek olarak, farklı Batı tanklarının teslimatlarını çoğaltmak, Ukrayna için göründüğü kadar faydalı bir çözüm de değil. Çünkü Fransız, Alman, İngiliz ve hatta Amerikan modelleri benzerlikler gösterse de tam olarak aynı özelliklere sahip değiller. Yakıt ikmalinin de ötesinde, modern tanklar önemli ölçüde lojistik destek gerektiriyor. Başkan Zelenski ve Ukrayna ordusu bu nedenle taleplerinde Leopard'ı tercih ediyor. Filoları ne kadar çok aynı modelden oluşursa, alanda kullanmak da onlar için o kadar kolay olacak.
Le Monde'a konuşan bir askeri kaynak, "Leopard tankları, Ukrayna’nın sayıca en çok elde edebileceği tank modeli. Bu nedenle Almanya’nın yeşil ışık yakması önemliydi” dedi. Gazeteye göre askeri uzmanlar şu anda Avrupa ordularında kullanımda olan Alman yapımı tankların sayısının 2 bin civarında olduğunu tahmin ediyor. Bu da en çok sayıda tank elde edebilmek için en etkin formülün Leopard tankları olduğunu gösteriyor. Avrupa’da başta Polonya, Hollanda, Finlandiya olmak üzere pek çok ülkede Leopard tankı var. Leopard’ların aksine, Avrupa’da Leclerc ile donatılan tek ülke ise Fransa.
Fransa, teslimat kararı alacak mı?
Dışişleri Bakanı Catherine Colonna, Perşembe günü Ukraynalı bakan ile "acil askeri ve sivil ihtiyaçları değerlendirmek için" Odessa'ya gitti. Elysee kaynaklarından edinilen bilgilere göre, konu, Macron ve Zelenski arasında 24 Ocak Salı günü yapılan telefon görüşmesinde gündeme geldi. Diplomatik kaynaklar, "Fransız ve Ukraynalı uzmanlar arasında, özellikle böyle bir arzın maliyet-fayda oranını tahmin etmek için tartışmalar devam ediyor" diyerek , hızlı bir teslimat olasılığını reddediyor.
Son olarak, böyle bir ikmalin maliyet-fayda oranını tahmin etmek ve bu araçların Ukrayna silahlı kuvvetlerine gerçek ve etkili destek sunmasını sağlamak gerekiyor. Ancak bu tanklar çok önemli bir lojistik destek gerektiriyor ve bu da faturayı önemli ölçüde arttırma riskini taşıyor. Benzer görünse de aynı özelliklere sahip olmayan bu tankların farklı olmasının, Ukrayna için "operasyonel durumda bakımlarını" olağanüstü derecede karmaşık hale getireceği belirtiliyor.
Uzmanlar böyle bir karmaşanın “Lojistikçiler ve tamirciler için gerçek bir baş ağrısı” olduğunu dile getiriyor ve savaşın başında bu zorluklarla terkedilen Rus tankları örneğini veriyor. Leopard tankları kullanımlarının yanı sıra, bakımları ve yedek parçaları açıısndan 4 tanktan “en çok sayıda bulunan ve en hızlı teslim edilebilecek” olan model olarak ön çıkıyor.
Elysee diplomatları, Zelenski’nin, lojistik, bakım ve stok sorunu gibi nedenlerle Leclerc tankını “telaffuz etmediğine” de dikkat çekiyor.
Fransız hükümeti için bir başka zorluk da muhalefet partileri. Meclis’te grubu bulunan muhalefet partileri, “Böyle bir kararı Meclsi’te tartışmadan veremezsiniz. Bu karar stratejik ve bilinçli askeri bilgiler ışığında Meclis tarafından alınmalı, Cumhurbaşkanı tek başına bu kararı alamaz” diyerek hükümeti uyardı.
Fransa-Alman politik taktikleri
Aslında, Leclerc'i çevreleyen tartışma en başından beri tamamen politikti. Fransız ağır tanklarının Ukrayna'ya teslim edilmesi tartışması, öncelikle tüm Batılılar arasında en tereddütlü olan Almanlar'ı harekete geçirmeyi amaçlıyordu. Almanya, tarihi ve siyasi partilerin itirazları nedeniyle vekaleten dahi olsa tek başına cepheye gitmek istemedi. AMX hafif muharebe tanklarının Fransa tarafından yakında teslim edileceğinin Ocak ayının başında duyurulması, Alman kilidini kırmaya yönelik bir açıklamaydı ancak bu yeterli olmadı.
Le Figaro gazetesine konuşan bir diplomat Berlin’nin bunu “Paris'ten yeni bir iletişim darbesi olarak” gördüğünü belirterek, “Ukraynalılar Leoparlar'ı bekliyorlardı. Almanlar'ın karar vermesine yardımcı olmak için biz 12 Leclerc'i indirmeye hazırdık. Ama işe yaramadı çünkü Almanlar Amerikan garantisi talep etti. Başkan Biden ile görüşmenin ardından kilit çözüldü” dedi.
Bu tavır Fransız medyasında “Fransız-Alman çiftinin gergin ilişkileri de böylece bir kez daha ortaya çıktı. Berlin, ağır tankların teslimatı için bile Fransa’yı değil ABD'yi seçti” yorumlarıyla verildi.
