İsrail, Gazze’ye yönelik hava operasyonlarını sürdürürken, Hamas militanları da İsrail’e füze saldırılarına devam ediyor. Ancak çatışmanın tüm Orta Doğu genelinde etkileri olabilir.
Bölgedeki yeni şiddet olayları, Hamas ve İsrail arasında altı ay süren ateşkesin 19 Aralık tarihinde sona ermesini izliyor. Militan örgütün İsrail topraklarına düzenlediği füze ve havan topu saldırıları, İsrail’in Gazze’ye misilleme operasyonlarını tetikledi.
Uzmanlar 1967 savaşından bu yana İsrail’in Gazze’ye en geniş çaplı operasyonu düzenlediği görüşünde. 41 yıl önceki savaşta İsrail hem Gazze, hem de Batı Şeria’yı işgal etmişti. Ancak İsrail 2005 yılında Gazze’yi Filistin yönetimine devretti. 2007 Haziran’ından bu yanaysa Gazze, Hamas’ın denetiminde bulunuyor. Ateşkesin bozulmasının ve son çıkan çatışmaların ardından İsrail Savunma Bakanı Ehud Barak, ülkesinin Hamas’a “topyekün savaş ilan ettiğini” açıkladı.
RAND Orta Doğu Politikaları Araştırma Merkezi’nin başında bulunan David Aaron, Barak’ın ifadelerini olağan dışı bulmadığını söylüyor: "İsrailliler mevcut sorunu bir anlamda tamamen sona erdirmek için temel stratejik bir karara vardı. Tabi benzer açıklamaları Lübnan’ın 2006 yılındaki işgalinde de duyduk. O savaş Hizbullah’ı kökünden temizleyemediyse de en azından Hizbullah’ın İsrail’e düzenlediği saldırıları durdurdu."
Hamas Gazze’nin denetimini silah gücüyle ele geçirdi ve Devlet Başkanı Mahmud Abbas’a bağlı El Fetih güçlerini bölgeden sürdü. Hamas seçimle işbaşına gelmiş bir parti olmakla birlikte Washington’ın terörist örgüt listesinde bulunuyor. Amerika son çıkan gerginlikten Hamas’ı sorumlu tutuyor.
New York’taki Sarah Lawrence Yüksek Okulu’ndan Orta Doğu uzmanı Fawaz Gerges’e göre İsrail’in sert müdahalesi, bölgedeki Arap kamuoyunun görüşünü radikal çizgiye çekmiş durumda: "Kriz devam ettiği sürece Arap kamuoyunun görüşü daha da radikal hale gelecek. Gerçekte siyasi olan bu soruna askeri çözüm getiremezsiniz. Hamas’ın yaptıklarını bir yana bırakın, ama İsrail’in tavrı Hamas’ın ekmeğine yağ sürüyor. Krizin askeri boyutlarda tırmanması ve Filistinli kayıpların korkunç bir şekilde büyümesi, doğrudan Hamas’ın işine yarıyor. Arap dünyası içinde Amerika’nın müttefiki durumundaki Mısır, Ürdün ve Suudi Arabistan gibi devletler güç kaybediyor. Bu durum direnişi destekleyen İran, Suriye, Filistinli Hamas ya da Lübnanlı Hizbullah gibi güçlereyse cephane sağlıyor."
RAND kuruluşundan David Aaron da aynı görüşte. Yani krizin uzaması, Amerika’nın bölgedeki müttefiklerini güç durumda bıraktı: "Eğer Amerika doğrudan ateşkes ve çatışmaların bitmesi yönünde bir istekte bulunsaydı, bölgedeki müttefiklerine çıkış yolu vermiş olacaktı. Ama onun yerine Hamas’ı herşeyin suçlusu gösterdi. Bu görüş belki doğru olabilir. Ama bölge ülkelerinde bu görüşe katılan yok. Bundan dolayı da bu ülkelerin devletleri eleştirilerin doğrudan hedefi olacak ve bizim suç ortağımız olarak görülecektir."
Aaron asıl kaygı duyulması gereken konunun Batı Şeria’da yeni bir intifada çıkıp çıkmaması olduğunu söylüyor. Aaron’ın da aralarında bulunduğu birçok uzman, Gazze’deki mevcut krizi kısmen Bush yönetiminin politikalarına bağlıyor: "Bush yönetiminin Orta Doğu politikaları tamamen başarısız oldu. Dürüst olmak gerekirse hiçbir yararı olmadı. Belki Mahmud Abbas ve İsrail Başbakanı Ehud Olmert arasında diyalog biraz artmış olabilir. Ama o durumun bizi nereye getirdiğini de, şimdiki çatışmaların nereye uzanacağını da kimse bilmiyor. Bush yönetiminin politikalarının, Filistinlilerle diyaloğu savunan kesimlerin konumunu güçlendirmeye yeteceğine inanmıyorum."
Bush yönetimiyse başından beri İsrail-Filistin sorununa bir çözüm bulmaya çalıştığını savunuyor. Fawaz Gerges, gerçek siyasi çözümün Hamas’ı da barış sürecine dahil etmek olduğunu söylüyor. Gerek Fawaz Gerges, gerekse David Aaron, Barack Obama’nın resmen başkanlık görevini devralacağı 20 Ocak tarihine kadar çok şeyin değişebileceğine işaret ediyor. Ancak her iki uzman da Obama’nın en önemli dış politika önceliklerinden birinin Orta Doğu krizine siyasi bir çözüm bulmak olduğu görüşünde.
