Avrupa Birliği’ne üye 28 ülke, İtalya’nın muhalefetine rağmen göçmen krizine ilişkin yaşanan hararetli tartışmaların ardından, sabahın ilk saatlerinde bir uzlaşıya varmayı başardı. AB liderleri, AB sınırları içinde "göçmen kontrol merkezleri" kurulmasını ve Akdeniz’de kurtarılan göçmenlerin bu merkezlerde ağırlanması üzerinde uzlaştı. Zirvede, 3,5 milyon göçmene ev sahipliği yapan Türkiye’ye verilmesi planlanan yardımın, ikinci 3 milyar Euro’luk dilimi de onaylandı.
Göçmen krizinin böldüğü Avrupa Birliği ülkeleri, sonunda herkesi tatmin eden bir formül üzerinde anlaşmayı başardı. İtalya'nın tıkaması nedeniyle yayınlanamayan sonuç bildirgesi, İtalya ve Doğu Avrupa ülkelerinin de taleplerini metne yazınca, sorun aşıldı. Göçmen merkezlerinin kurulmasına ilişkin finansal ya da teknik detayları içermeyen metin daha çok kriz yaratan ülkelerle ortak bir noktada buluşmayı hedefledi.
Zirvede 9 saati aşkın süren tartışmalarda, sonuç bildirgesini bloke ederek ortaklarına zor anlar yaşatan İtalya Başbakanı Giuseppe Conte’nin, “Bu sabah İtalya yalnız değil” sözleri, krizin çözüldüğünün ilk işareti oldu.
"Kontrol merkezleri kurulacak"
Conte, zirvenin ilk saatlerinde, kendilerini tatmin etmeyen bir metne imza atmayacaklarını açıklamış, Akdeniz’den ülkesine gelen göçmenlerin ağırlanması için ortak sorumluluk alınmasını istemişti. Sonunda, uzun tartışmaların ardından, AB sınırları içinde ‘göçmen kontrol merkezleri’ kurulması ve Libya açıklarında kurtarılan göçmenlerin buralarda ağırlanması kararlaştırıldı. Sonuç bildirgesinde bu ülkelerin hangileri olacağı belirtilmiyor. Kontrol merkezleri kurulacak ülkelerin gönüllülük esasına dayalı olarak belirleneceği vurgulanırken, kulislerde bu ülkelerin Yunanistan ve İspanya olabileceği dile getiriliyor. Bu noktalara gelen mülteciler, yine gönüllülük esasına dayalı olarak, diğer ülkeler arasında paylaştırılacak.
Sonuç bildirgesinde "Alınan tüm kararlar, özellikle yerleştirme ve dağıtım işlemleri, gönüllülük işlemlerine dayalı olarak verilecek" ifadesi yer aldı.
Macron: 'Avrupa çözümü, ulusal çözümlere üstün geldi'
Zirvenin sonunda açıklama yapan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, "Hiçbir şekilde etkili ya da kalıcı olmayacak ulusal çözüm önerileri karşısında AB’nin tümünün işbirliği kazandı. Böylece bu sorunu üstlenen ülkelere borçlu olduğumuz dayanışma da anlaşmaya bağlandı. Avrupa, daha uzun yıllar bu göç sorunu ile yaşayacak. Biz bir ada değiliz" diye konuştu.
Daha temkinli açıklama yapmayı seçen Almanya Başbakanı Angela Merkel ise, zirvede kabul edilen karar metninin olumlu olduğunu ancak 'AB içindeki konuya ilişkin farklı görüşlerin de devam ettiğini' bildirdi.
Kota uygulamasına radikal bir dille karşı çıkan Macaristan Başbakanı Victor Urban da, kotadan vazgeçen ve gönüllülük esasına dayanan metni olumlu bulduğunu bildirdi.
Tahliye platformları projesi
AB liderleri, aynı zamanda Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk’ın önerisi olan ve AB sınırları dışında kurulması öngörülen "tahliye platformları projesini de" ilke olarak kabul etti ve sonuç metnine yazdı. Bu adım da göçmen akını altında ezilen İtalya açısından bir başka başarı anlamına geliyor. Bu maddeyle, AB ülkelerinden çok Kuzey Afrika ülkelerinin de sorumluluk alması hedefleniyor. AB’de varılan uzlaşmaya göre, Akdeniz’de kurtarılan göçmenler en yakın ve güvenli limana götürülecek. Bunun için Libya’nın yanısıra Tunus ve Fas’ın da göçmenlere limanlarını açması istenecek. Ancak bu ülkelerden hiçbiri şimdilik gönüllü değil.
Türkiye’ye 3 milyar Euro onayı
AB Hükümet ve devlet başkanları zirvesinde, Türkiye'nin beklediği, 6 milyar Euro’luk yardımın ikinci 3 milyar Euro’luk dilimini de onayladı. Bu yardım miktarı, Suriyeli sığınmacıların gıda, sağlık, barınma ve eğitim gibi ihtiyaçları için geliştirilecek projelere harcanmak üzere aşamalı olarak verilecek. AB tarafından 6 milyar Euro’luk yardımın ilk dilimi 2015’te verilmiş, 2018 yılı sonunda da ikinci dilimin aktarılması kararlaştırılmıştı.
