İran’ın nükleer programını engelleme konusunda şu ana kadar attığı adımlar kağıt üstünde kalarak somut etki yaratmayan Avrupa Birliği, Tahran’a yönelik yaklaşımını sertleştiren önemli bir adım attı. Brüksel’de bir araya gelen Avrupa Birliği dışişleri bakanları mevcut yaptırımlar listesini genişleterek İran’ı, ekonomisinin en önemli unsurlarından biri olan petrolle köşeye sıkıştırma politikası izleme yolunu seçti. Üye ülkeler arasında uzlaşı sağlamanın oldukça zor olduğu bir sürecin ardından İran’dan ham petrol ithalatı yasaklandı.
Karara giden sürecin sancılı olmasında Avrupa Birliği’nin bazı üyelerinin İran ham petrolünün en önemli alıcıları arasında yer alması etkili oldu. İran ham petrolünün yaklaşık yüzde 20’lik bir bölümünü Avrupa Birliği ülkelerine satıyor. İran ham petrolü, özellikle Yunanistan, İspanya ve İtalya’nın ihracatında görmezden gelinemeyecek bir yer tutuyor. Bu durumu ve ilgili ülkelerin çekincelerini dikkate alan Avrupa Birliği, petrol ithalatını yasaklarken mevcut sözleşmeler için aşamalı bir yaklaşım izleme yolunu tercih etti. Buna göre halen yürürlükte olan sözleşmeler alınan karardan etkilenmeyecek ancak bunlara en geç 1 Temmuz 2012 tarihine kadar son verilecek.
Petrolle ilgili yaptırımların ilk etkilerini 1 Mayıs’ta yapacağı değerlendirmeyle masaya yatıracak olan Avrupa Birliği’nin bir başka hedefi de İran Merkez Bankası oldu. Birlik dışişleri bakanları İran Merkez Bankası’nın Avrupa Birliği’ndeki aktiflerini, meşru ticareti engellemeyecek şekilde dondurma kararı alırken bu ülkenin resmi kurumları ve İran Merkez Bankası'yla altın, değerli taş ve elmas ticaretini de yasakladı.
Yaptırımların bir son adım anlamına gelmediğinin altını çizen Avrupa birliği Dış Politika Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton, ana amacın İran’ı masaya döndürmek olduğunu vurguladı. Avrupa Birliği tarafından alınan kararlara ek olarak Fransa, İngiltere ve Almanya da ortak bir yazılı açıklama yaparak İran’ı “nükleer programını derhal askıya almaya ve uluslararası yükümlülüklerine tam anlamıyla uymaya” çağırdı. Müzakere kapısının açık tutulduğunun altı çizilen açıklamada, “İran masaya gelene kadar güçlü önlemlerin arkasında durulacağı” mesajı verildi.
Brüksel’in yaptırım paketinden Suriye de nasibini aldı. Avrupa Birliği dışişleri bakanları, Suriye’de halka yönelik şiddet politikasında rolü olduğunu düşünülen 22 rejim yetkilisi ve 8 kuruluşu daha yasaklılar listesine dahil etti. Bu adımla birlikte Avrupa Birliği’nin yaptırım kapsamına aldığı birey sayısı 108’e şirket sayısı da 38’e yükseldi.
Suriye konusunda Yemen örneğine dikkat çeken Ashton, Arap Birliği tarafından Şam yönetimi için hazırlanan son yol haritasına tam destek verdiklerini söyledi. Suriye’de mart ayından bu yana ölen sivillerin sayısının beş bini aştığı belirtiliyor.
