Afgan yetkililer, Aralık ayında Peşaver’deki okul saldırısı sonrasında Pakistan’daki Afgan mültecilerin gördüğü muamelenin daha da kötüleşmesinden rahatsızlık duyduklarını dile getirdi. Toplu tutuklamalar başta olmak üzere gördükleri kötü muamele, savaştan kaçmak için memleketlerini terk etmek zorunda kalan ve kendilerini gelecekte neler beklediğini bilmeyen Afganların hayatını zorlaştırıyor.
İslamabad’daki pazar yeri, Afgan mültecilerin buluşma merkezi. Hem satıcılar hem de yanlarında çalışan elemanlar yıllardır Pakistan’da yaşıyor. Çoğu, rüşvet isteyen polis tarafından taciz edilmeye alışmış. Ancak Peşaver’de bir okulu basan silahlı militanların 150 kişiyi öldürmesinden sonra uğradıkları kötü muamele, daha da artmış.
Pazar satıcısı Zafer Han, polis tacizini birinci elden yaşayanlardan. Han, polisin bir kontrol noktasında araçları durdurduğunu, içinde bulunan kadın ve erkekleri araçtan indirdiğini söylüyor: “Afgan mülteci kimliği taşıyorlardı. Araçtan indirilip taciz edildiler. Polis 5-10 dolar tutarında rüşvet de aldı.”
Mülteciler, polisin resmi belgeleri olup-olmadığına bakmaksızın tek seferde 100 ila 200 Afgan mülteciyi tutuklama emri aldığını söylüyor.
Pakistan, yaklaşık 3 milyon Afgan mülteci barındırıyor. Bu mültecilerin yarıya yakını kaçak. Pakistan hükümeti, mültecilerin çoğunu 2015 yılı sonuna kadar Afganistan’a iade etmek istiyor. Pakistan Dış İlişkiler Bakanı Taznim Aslam, Afganistan’ın mültecilerin geri dönmesi için konut ve istihdam sağlaması gerektiğini söyledi: “Afgan hükümetiyle iletişim içindeyiz. İşbirliği yapıyoruz. Kimse mülteciler konusunun Afganistan’la aramızda sürtüşme konusu olduğu izlenimi edinmemeli.”
Ancak Afganistan’ın da kendi sorunları var ve mülteciler bu sorunların farkında.
Asad Ullah, “Meyve bahçelerindeki ağaçları kestiler, evleri yıktılar. Yeniden yapılanma çok uzun zaman alacak” şeklinde konuşuyor.
Pakistan’a geldiğinde dört yaşında olan Asad Ullah, şimdi 10 çocuk babası. Afganistan’a dönmeyeceğini söyleyen Ullah, yalnız değil: “Afganlar çok yoksul. Çok kötü şartlarda yaşıyorlar. Uğradıkları kötü muameleye rağmen burada kalmaktan başka seçenekleri yok. Afganistan’da ne iş var, ne de güvenlik.”
Birleşmiş Milletler’e göre belgeli Afgan mültecilerin durumu, Ocak ayının ortasındaki resmi protestodan sonra düzelmeye başladı. Öteyandan Uluslararası Göç Dairesi, 45 bin kaçak Afgan’ın zorla ülkelerine gönderildiklerini bildiriyor.
