Afgan Ordusu, Sovyetler Birliği’nin desteklediği rejimin 1992’de devrilmesinden sonra patlak veren hizip çatışmalarında dağılmıştı. Ülkenin o zamandan beri ulusal ordusu yok. NATO’nun ana hedeflerinden biri, Afgan halkının kendini savunabilmesi için güvenilir bir Afgan ordusu kurmak. NATO güçlerinin Afganistan’dan çıkması için Afgan ordusunun kurulması şart. Ancak modern bir ordu kurmak, çok büyük bir girişim. Orta düzey liderlik deneyiminin olmamasıysa Afgan ordusunun en büyük eksikliklerinden biri.
Yeni Afgan ordusu, NATO’nun Afganistan’a istikrar kazandırma planının en önemli parçalarından biri. Bu yalnızca bir tatbikat olsa da kısa süre sonra Afgan askerlerinin aynı becerileri göstermeleri beklenecek. Afgan askerlerinin başarısı, NATO güçlerinin Afganistan’dan ne zaman çıkacağını da belirleyecek.
Bir İngiliz askeri şöyle konuşuyor: ”Orada saklanabilecekleri yerler vardı. Tümsekleri ve çukurları kendilerini korumak için kullanabilirlerdi. Açıkta kalmaları öldürülmelerinden başka bir işe yaramaz.”
Afganları NATO ve sivil eğitmenler yetiştiriyor. Giderek büyüyen Afgan ordusundaki asker sayısının Ekim’de 171 bine çıkması bekleniyor. Bu sayı, yılın başından beri 100 bin kişilik artışa işaret ediyor.
Kabil Askeri Eğitim Merkezi’nde eğitim bütün hızıyla devam ediyor. Ancak Afgan Ordusu’nun yeni liderlerinin yetiştiği bu sınıfın önemi çok büyük.
Afgan Ordusu’nun en büyük eksikliği, ülkenin 10 yıl boyunca savaş tacirleri ve Taleban’ın elinde yönetilmesi sonucu orta rütbeli deneyimli subaylardan yoksun olması. Başçavuş John Penney, genç subayların ordunun belkemiğini oluşturduğunu söylüyor:
”Bu ordu, görevi Afganistan’daki uluslararası güvenlik destek gücünden devralacak. Ön saflarda yer alacak iyi eğitilmiş, kendine güvenen, becerikli genç subaylar yetiştirilmesi gerekiyor.”
Afgan Ordusu, subay eksikliğini gidermek için Sovyetler Birliği’ne karşı ve sonra da birbirleriyle savaşan mücahitlere başvuruyor. Bir zamanlar Sovyetler Birliği’nin desteklediği orduda subay olarak mücahitlere karşı savaşan Eğitim Akademisi Komutanı Tuğgeneral Aminullah Patyani, mücahitlerin yardımından memnun.
Tuğgeneral Patyani, ”hükümete karşı mücadele eden Afgan kardeşlerimizin silahlarını bırakmasından ve Ulusal Afgan Ordusu’na katılmasından memnunluk duyuyoruz, kapımız açıktır” mesajı veriyor.
Eğitimdeki en büyük zorluklardan biri, okuma yazma oranının düşüklüğü. Çoğu asker okuma-yazma bilmiyor, ancak başkalarını izleyerek ne yapacağını öğrenebiliyor. Temel eğitim kursunun kısaltılması eleştiriliyor. Korgeneral William Caldwell, eğitimin sahada devam ettiğini çünkü NATO askerlerinin Afganlarla içiçe çalıştığını söylüyor:
”Eğer biz Afganların yanlarında yer almazsak gelişim sağlamaya devam edemezler. Bu nedenle onlarla beraber sahada bizim de yer almamız gerekiyor. Geçmişte çok başarılı olamadık.”
Afganlar ve Amerikalılar, birlikte çok şey öğrendiklerini söylüyor ve Afgan Ulusal Ordusu’nun başarılı olmasını istiyor. Ancak Afganistan uzmanı Kate Clark, bu gelişmelerin yeni olmadığını görüşünde:
”Bu stratejiyi yıllardır uyguluyorlar. Afgan Ordusu çok uzun zamandır yabancı eğitmenler tarafından yetiştiriliyor. Yabancı akıl hocaları ortadan kalktığı zaman Afgan Ordusu’nun zayıflaması, en büyük kaygılardan biri.”
Eğitim kadrosu, Afganistan’daki NATO kuvvetlerinin yüzde 3‘ünü oluşturuyor. NATO önümüzdeki yıl planlandığı gibi çekilmeye başladığı zaman, eğitmenler bölgede kalmaya devam edecek. Yetkililer, Afgan ordusunun eğitiminin uzun yıllar devam edeceğini düşünüyor.
