Laboratuvar ortamında üretilen et şu anda ABD'deki hiçbir market ya da restoranda satılmıyor. Bu ürünler, yasal düzenlemelerle belki de hiçbir zaman piyasada yer almayabilir.
Bu ayın başlarında hem Florida hem de Arizona eyaletleri, hayvan hücrelerinden elde edilen kültür etinin ve deniz ürünlerinin satışını yasakladı. Iowa Valisi ise okulların laboratuvarda üretilmiş et ürünlerinin satın almasını yasaklayan bir yasa tasarısı imzaladı. Federal seviyede de bu konuda kısıtlamalar getirilmesi için çalışmalar var.
Bu çabaların ne kadar ileri gideceği belli değil. Bazı kültür eti şirketleri yasal işlem başlatmayı düşündüklerini söylerken, Tennessee gibi bazı eyaletler de tüketicilerin seçeneklerinin kısıtlanacağı gerekçesiyle önerilen yasakları rafa kaldırdı.
Yine de bunun kültür eti endüstrisi açısından büyük umutlarla başlayan bir yıl için moral bozucu bir son anlamına gelebileceği dile getiriliyor.
ABD, Haziran 2023'te ilk kez laboratuvarda yetiştirilmiş et satışını onaylayarak California eyaletindeki iki girişimin laboratuvarda ürettiği tavuk ürünlerini satmasına izin verdi. Bu şirketler Good Meats ve Upside Foods. ABD’de iki lüks restoran, kısa bir süre için bu ürünleri menülerine ekledi. Bazı kültür eti şirketleri üretimlerini genişletmeye başladı. Good Meat'in ürünlerinden biri Singapur'daki bir markette satışa sunuldu.
Ancak çok geçmeden politikacılar frene basmaya başladı. Ulusal Eyalet Yasama Konferansı direktör yardımcısı Kim Tyrrell'e göre, yedi eyaletin kongreleri, kültür etini yasaklayacak yasalar çıkardı.
ABD Senatosu'nda Cumhuriyetçi Partili Montana Senatörü Jon Tester ve Cumhuriyetçi Partili Güney Dakota Senatörü Mike Round, Ocak ayında laboratuvarda yetiştirilen etin okulların öğle yemeği menülerinde kullanılmasını yasaklayan bir yasa tasarısı sundu.
Uluslararası tepkiler
Tepkiler ABD ile sınırlı değil. İtalya geçen yılın sonlarında laboratuvarda yetiştirilen etlerin satışını yasaklamış, Fransız milletvekilleri de yasaklamaya yönelik bir yasa tasarısı sunmuştu.
Laboratuvarda yetiştirilen et ve deniz ürünleri, üretimleri çok pahalı olduğu için piyasalara ulaşmaktan çok uzak olsa da tepkiler devam ediyor. Kültür ürünleri çelik tanklarda canlı bir hayvandan, döllenmiş bir yumurtadan ya da bir depolama bankasından alınan hücreler kullanılarak elde ediliyor. Hücreler su, şeker, yağ ve vitaminlerden oluşan özel karışımlarla besleniyor ve büyüdükten sonra pirzola, parça et ve diğer şekillere dönüştürülür.
Maliyetleri düşürmek için üretimi ölçeklendirmeye ve ürünlerini satmak için hükümet onayı almaya odaklanan şirketler şimdi de eyalet yasaklarına nasıl yanıt vereceklerini bulmaya çalışıyor. Upside Foods firması, Change.org’da imza kampanyası başlatarak destekçilerini “politikacılara sofranızdaki tabağınızı kontrol etmeyi bırakmalarını söylemeye” davet etti.
Good Meat'in küresel pazarlama müdürü Tom Rossmeissl, “Biz daha işin başındayken kapıyı yüzümüze kapatmaları üzücü” dedi ve şirketin yasal seçeneklerini değerlendirdiğini söyledi.
Laboratuvar etine ilişkin güvenlik kaygıları
Yasakları destekleyenler, çiftçileri ve tüketicileri korumak istediklerini, laboratuvar etinin sadece on yıldır piyasada olduğunu ve güvenliğinden endişe duyduklarını söylüyor.
Alabama'daki yasa tasarısının öncüsü Cumhuriyetçi Partili Eyalet Senatörü Jack Williams Associated Press'e, “Alabamalılar ne yediklerini bilmek istiyorlar. Bu şeyin içinde ne olduğu ya da bizi nasıl etkileyeceği konusunda hiçbir fikrimiz yok” dedi. Et ürünlerinin besicilerin yetiştirdiği hayvanlardan geldiğinin altını çizen Williams, “Bu ürünler bilimadamlarının kavanozlarından gelmez” dedi.
Ancak kültür eti sektöründekiler, ürünlerinin satışa çıkmadan önce sıkı devlet güvenlik denetimlerini karşılaması gerektiğini, yeni gelişmekte olan endüstrilerinin etin yerini almaya çalışmadığını, ancak dünyanın artan protein ihtiyacını karşılamanın yollarını bulmaya çalıştıklarını savunuyor.
Bu alanda uluslararası girişimler de var. Örneğin; Ocak ayında İsrailli bir şirket, dünyanın kültür sığır etinden yapılan ilk bifteklerini satmak için ön onay aldı. Çin de laboratuvarda yetiştirilen ete büyük yatırım yapıyor.
Besiciler yasakları destekliyor, et endüstrisi karşı çıkıyor
Florida eyaletindeki yasa tasarısına öncülük eden Cumhuriyetçi Senatör Jay Collins, yasanın araştırma yapmayı yasaklamadığını, sadece laboratuvarda yetiştirilen etin üretimini ve satışını yasakladığını belirtti. Collins, öncelikli motivasyonunun güvenlik olduğunu ancak Florida’da tarımı da korumak istediğini kaydetti.
Et üreticileri Florida ve Alabama'daki yasakları destekliyor. Bu eyaletlerde besicileri savunan sığır yetiştiricileri birliklerinin liderleri, her iki vali de yasakları imzalarken yanlarında saf tuttu.
Ancak et endüstrisinin kültür ürünlerinin yasaklanmasını desteklemediği ulusal düzeyde durum daha karmaşık. JBS Foods gibi bazı büyük et üreticileri, kendi kültür etlerini geliştirmek için çalışıyor.
Ulusal Sığır Yetiştiricileri Birliği'nin hükümetle ilişkiler direktörü Sigrid Johannes, “Bunların tamamen yasaklanmasını desteklemiyoruz” diyerek piyasada bu ürünlerle rekabet etmekten korkmadıklarını kaydetti.
JBS, Tyson ve diğer büyük et şirketlerini temsil eden Et Enstitüsü, Alabamalı vekillere bir mektup göndererek, et işleme ve eyaletler arası ticaretin federal yasalarla düzenlenmesi nedeniyle eyalet yasağının muhtemelen anayasaya aykırı olduğu konusunda uyarıda bulundu.
Forum