Anayasa Mahkemesi’nin olağanüstü hal ilanı kapsamında yayımlanan kanun hükmünde kararnameler (KHK) hakkında yetkisiz olduğunu ilan etmesi ve Başkanlık Sistemi nedeniyle gözler anayasaya çevrildi. CHP başta olmak üzere muhalefet partileri, KHK’larla yaratılan mağduriyetlere ve parlamenter sistemden vazgeçilmesi ihtimaline tepki gösteriyor.
Anayasa Mahkemesi, olağanüstü hal uygulaması gerekçesiyle AKP hükümetinin pek çok yasal düzenleme yaptığı KHK’lar hakkında “anayasaya aykırılık” nedeniyle iptal kararı verilmesine ilişkin başvuruyu karara bağladı. CHP, yaklaşık bir ay önce Anayasa Mahkemesi’ne 668 ve 669 sayılı KHK’ları iptali için başvurmuştu. Ancak Yüksek Mahkeme bu başvuruyu değerlendirmek noktasında “yetkisizlik” kararı verdi. Bu karar ile birlikte OHAL kapsamında tüm yapılan yasal düzenlemeler için Anayasa Mahkemesi’nin, Türkiye’deki en üst mahkeme kimliğine rağmen anayasaya aykırılık değerlendirmesi yapamayacağını açıklaması tartışma yarattı. Bu durum ve AKP’nin yeniden Başkanlık Sistemi teklifini gündeme getirmesiyle Türkiye’de anayasa tartışması derinleşti.
Anayasa hukuku alanında uzman Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu, Amerika’nın Sesi’ne yaptığı açıklamada, öncelikle Anayasa Mahkemesi’nin gelecek hafta açıklanacak gerekçeli kararını incelemek gerektiğini söyledi. Mahkeme’nin “yetkisizlik” kararını Anayasa’nın 148’nci maddesine dayandırdığını kaydeden Yüzbaşıoğlu, ancak geçmişte OHAL ile ilgili Mahkeme’nin içtihat yoluyla oluşturduğu kararı olduğunu ifade etti. Yine de doğru bir değerlendirme için gerekçeli karara bakılması gerektiğini ifade eden Yüzbaşıoğlu, gerekçeli karar sonrasında anayasal açıdan durumu hukuken tartışabileceklerini vurguladı.
Anayasa çerçevesinde diğer tartışma başlığı olan Başkanlık Sistemi’nin doğru olmadığını hep söylediğini de belirten Yüzbaşıoğlu, iktidar partisinde teklif edilmiş olan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hayata geçirilmesini istediği bu rejim değişikliğini diğer siyasi partilerin kabul etmediğini hatırlattı. Ancak AKP’nin destek bulursa anayasa değişikliği yapmayı istediğini kaydeden Yüzbaşıoğlu, “Türkiye açısından parlamenter sistemin daha doğru olduğunu düşünüyorum. Öte yandan Türkiye’de referanduma hangi hallerde gidileceği anayasada belli. Öncesinde TBMM’de anayasada Başbakanlık Sistemi değişikliği yapılmasıyla ilgili düzenlemenin 330 milletvekili oyuyla geçirilmesi lazım. Ancak 330 milletvekili oyuyla referanduma gidilebilmesi mümkün oluyor” dedi.
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin çıkışını nasıl değerlendirdiğini sorduğumuz Yüzbaşıoğlu, “Ancak MHP kendisi Başkanlık Sistemi’ne karşı olduğunu söylüyor. AKP’nin 330 milletvekili olmadığına göre referandum yolu açık görünmüyor. Anayasa’da 175 maddede anayasa değişikliğinin nasıl yapılacağı belli. Anayasamızda halkın görüşünü almak gibi bir referanduma gidilmesi mümkün olmuyor” diye konuştu.
CHP: ‘Hukuk devleti açısından karar skandal’
CHP Grup Başkanvekili Levent Gök ise, bugün TBMM’deki basın toplantısında, 1990 yılında OHAL dönemine ilişkin KHK ile ilgili Anayasa Mahkemesi’nin verdiği kararı emsal göstererek başvuruda bulunduklarını söyledi. Gök, “Anayasa Mahkemesi'nin kendi içtihatları ve emsallerini gözetmeksizin vermiş olduğu karar tam anlamıyla hukuk devleti açısından bir skandaldır. Bu kararla Anayasa Mahkemesi kendi içtihadından dönmek suretiyle tartışılacak bir karara imza atmıştır. Onun da gerekçelerini yayınlandığı zaman hep beraber göreceğiz” dedi.
Mahkemelerce bağımsız karar verilmesi gerektiğini vurgulayan Gök, AYM’nin kararıyla hukuk devleti açısından artık ciddi sorunlar yaratacağını da dile getirdi.
AKP: ‘AYM’nin takdir hakkı yok’
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ ise, “AYM’nin verdiği karar, doğru bir karardır. Anayasa Mahkemesi'nin burada takdir hakkı yok; çünkü dava yasağı var. Burada skandal olan CHP’nin Sayın Grup Sözcüsü’nün yaptığı açıklamadır; çünkü yanlışı yapan Anayasa Mahkemesi değil, bizzat CHP’dir. Dava açma yasağı olan bir konuda Anayasa çok açık hüküm ifade etmesine rağmen dava açarak, bilerek Anayasa’yı CHP çiğnemiştir. Yaptığı büyük bir yanlışlıktır. Bir ana muhalefet partisi bile bile Anayasa'ya aykırı bir yolu kullanmayı tercih etmemelidir” diye konuştu. Bozdağ, 90’lı yıllarda Anayasa Mahkemesi’nin yanlış bir karar verdiğini de öne sürdü.
AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan da, CHP’li Gök’ü isim vermeden hedef alarak, “CHP’nin değerli yöneticileri bu karardan sonra skandal bir açıklama yaparak bu kararı skandal olarak yorumlamıştır. Aslında bu yaklaşımın bile Anayasa Mahkemesi kararlarının kendi beklentileri doğrultusunda olmadığı zaman nasıl yaklaştıklarının, hukuka nasıl uzak olduklarının göstergesi” dedi.
