Geçtiğimiz Haziran ayında, Akdeniz'den kurtardığı göçmenler İtalya tarafından reddedilince günlerce bir yanıt bekleyen ve AB içerisinde diplomatik ve politik krize yol açan Aquarius gemisi, yeniden sığınacak liman arıyor. İtalya hükümetinin baskısıyla, Panama'nın gemiden bayrağını çekmesi nedeniyle Marsilya'ya dümen kıran Aquarius, Fransa'dan limanlarını açmasını ve gemide bulunan 58 göçmeni kabul etmesini istedi. Fransız hükümeti ise, ilk etapta "Soruna AB nezdinde çözüm bulunması gerektiğini" belirterek, limanları açmayacağı yanıtını verdi.
SOS Mediterranee ve Sınır Tanımayan Doktorlar Örgütü (MSF), Panama'nın, Aquarius'dan bayrağını çekeceğini açıklamasından bir kaç saat sonra Paris'te bir basın toplantısı düzenleyerek Fransız hükümetine çağrı yaptı. SOS Mediterranee Fransa temsilcisi Frederic Penard, "Fransız makamlarına insani ve resmi bir şekilde, 58 göçmenin karaya inmesi için talepte bulunuyoruz" dedi.
Penard, "Panama'nın bayrağını çekmesi nedeniyle, Marsilya Limanı tek şansımız. Yalnızca bu limana girebilirsek yeniden denize açılabiliriz" çağrısı yaptı.
SOS Mediterranee Başkanı Francis Vallat da, Panama'nın bandrolünü geri çekmesinin "skandal ve utanç verici bir karar olduğunu" söyledi. Vallat, "Avrupa ülkelerinden kendilerine gelmelerini bekliyoruz. Ben 30 yıllık armatörüm. Ve Panama'nın aldığı karar utanç vericidir. Aquarius bütün normları yerine getirmiştir. Salvini İtalya'da iktidara geldiğinden bu yana Aquarius'u bitirmek için İtalya'nın her türlü baskıyı yaptığı açıktır" diye konuştu.
Hükümetten ilk yanıt olumsuz
Amerika'nın Sesi'ne konuşan SOS Mediterranee Fransa ekibi, hükümetten resmen bir temas ya da işaret almadıklarını dile getirdi.
Ancak Başbakan Edouard Philippe konuyla ilgili, "Soruna Avrupa çözümü bulunmalı" yorumunu yaparak, Marsilya Limanı'nı açmaya çok da gönüllü olmadıklarının işaretini verdi. BFM TV'ye konuk olan Maliye Bakanı Bruno Le Maire de, SOS Meditarenee'nin önerisini reddederek, "Hayır, Aquarius'u ağırlaması gereken ülke Fransa değil. Uluslararası hukuka uyulmasını talep ediyoruz" diyerek topu İtalya'ya attı.
İktidar partisi LAREM Marsilya milletvekili Said Ahamada ise, "Yasalara göre İtalya Aquarius'u ağırlamak zorunda. Ülkelerin uluslararası hukuka aykırı davranmasına engel olmamız lazım. Ama acil durumda bu gemi Fransa sularına yakınlaşırsa, Fransa ağırlamak zorunda kalabilir" dedi.
Mathilde Auvillain: "Göçmen değil, insanlık krizi yaşıyoruz"
Aquarius'un Akdeniz'deki seyrini izleyen Sicilya'dan telefonla ulaştığımız SOS Mediterranee'nin İtalya ekibi sözcüsü Mathilde Auvillain insanlık krizi yaşandığını belirtti. Auvillain, Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtladı.
VOA: Gemideki son durum nedir?
Auvillain: Mathilde Auvillain: Gemide 58 göçmen var. Bunlardan 1'si hamile bir kadın, 17 kadın ve 18 çocuk var. Libya, Pakistan, Fildişi, Filistin, Cezayir, Suriye ve Sudan vatandaşı toplam 58 göçmen karaya inmeyi bekliyor. Üstelik hava koşulları da giderek kötüleşmeye başladı. Göçmenler zaten günlerdir ölümü de göze aldıkları yorucu bir yolculuğun sonunda o gemideler. Gemiye mutlaka bir liman bulmamız şart.
VOA: Aquarius'un bir başka göçmen grubunu kurtarmak için Marsilya'ya gelmekten vazgeçerek Libya'ya doğru gittiğini öğrendik. Doğru mu?
Auvillain: Dün gece, bir devriye uçağından Libya açıklarında lastik bot içinde göçmenler olduğu haberini aldık. Marsilya limanına gitmekte olan Aquarius, yönünü Libya'ya çevirdi. Ancak daha sonra petrol rafinerilerine yakın olan bu bölgede Libya Sahil Güvenliği tarafından bu kişilerin sabaha karşı 04.30'da kurtarıldığı haberini aldık. Ve gemi şu anda kuzeye, Fransa'ya doğru ilerliyor.
Panama, teknik konuları gerekçe göstererek, Aquarius'dan bandrolünü geri çekti. Şu anda hukuki olarak Aquarius bir sorun yaşıyor mu? Daha kaç gün denizde kalabilir?
Aquarius hiçbir teknik sorun içermiyor. Tam tersine, her yola çıkışında teknik kontrollerini yapıyoruz. Haziran ayından bu yana sürekli kontrolden geçiyor. Her limana gittiğinde yeniden kontrol ediliyor. Güvenlik ve teknik açıdan hiçbir sorun yok. Panama, baskı sonucunda, İtalya'nın baskısıyla bandrolünü çekiyor. Gemide 58 kişi var ve yönetimi görece kolay. Doktorlarımız güvertede. Daha uzun süre dayanabiliriz.
VOA: Uzun süredir İtalya'da görev yapıyorsunuz. Gözlemleriniz nedir?
Auvillain: Şahsen 12 yıldır İtalya'da yaşıyorum ve 12 yıldır sürekli Lampedusa adasına küçük gemilerle büyük risk alarak gelenlerin haberlerini duyuyordum. Bundan 5 yıl önce 3 Ekim'de hatırlarsanız bir gemi batmıştı ve Akdeniz'den cesetler çıkarılmıştı. AB liderleri hatırlarsanız buraya gelmiş tabutların önünde "bir daha asla" mesajı vermişlerdi. Beş yıl sonra durum aynı, değişen bir şey yok. Limanlar ve yollar kapalı. Görmezden gelmeye çalışıyorlar. Bu bir göç krizi değil, insanlık krizidir. Kurtardığımız insanlar bir sayıdan ibaret değil, kadın erkek, çocuk... İnsan bunlar, bebekleri kurtarıyoruz. Ve ne pahasına olursa olsun devam edeceğiz.
Aquarius ile ikinci kriz
Geçtiğimiz yaz, Akdeniz'de kurtardığı 630 göçmeni İtalya kabul etmeyince, AB içinde diplomatik ve politik bir kriz çıkmıştı. İtalya'nın 'red' yanıtının ardından göçmenler günlerce denizde insanlık dışı koşullarda bir Akdeniz ülkesinden onay gelmesini beklemişti. Sonunda beklenen kabul İspanya ve Malta'dan gelmişti. Aynı senaryo Alman gemisinin denizden kurtardığı 141 göçmen için de yaşanmış, bu göçmenler de Malta limanına demir atmıştı. Buradan göçmenler AB ülkeleri arasında paylaşılmıştı.
Göçmen krizi ve seçimler
Krizin Avrupa'yı sarsmasına rağmen, Fransa bugüne kadar limanlarını bu gemilere açmadı. Paris yönetimi uluslararası hukuku gerekçe göstererek, "Uluslararası Deniz Hukuku'na göre, göçmenleri en yakın güvenli liman (İtalya) kabul etmek zorunda" dedi.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, göçmenlere limanları kapatan İtalya İçişleri Bakanı Matteo Salvini'yi sert bir dille eleştirmişti. Salvini de, "Ukala Macron, başkalarına ders vereceğine kendi limanlarını açsın da görelim" yanıtını vermişti. Macaristan Başbakanı Victor Orban da, Macron'u "Avrupa'yı göçmenlerle doldurmakla" suçlamış, seçimlerde Macron'un başını çektiği AB ve göçmen yanlısı liderlere karşı mücadele edeceklerini açıklamıştı.
Avrupa'da Mayıs 2019'da yapılacak Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesi, yükselen göçmen karşıtı politikalar nedeniyle, hükümetler, yeni göçmen kabulünden kaçınıyor.
