Beyaz Saray Salı günü NASA'ya Ay ve diğer gök cisimleri için birleşik bir zaman standardı oluşturması talimatını verdi. ABD, farklı ülkelerin ve özel şirketlerin Ay yarışını hızlandırdığı son dönemde uzayda uluslararası normları belirlemeyi hedefliyor.
Reuters’ın ulaştığı bir yazışma notuna göre Beyaz Saray Bilim ve Teknoloji Politikası Dairesi (OSTP) Başkanı NASA’ya, ABD hükümetinin diğer birimleriyle birlikte çalışarak 2026 yılı sonuna kadar Eşgüdümlü Ay Zamanı (LTC) adı verilen bir plan hazırlaması talimatını verdi.
Ay’daki ve diğer uzay cisimlerindeki değişken kütleçekimsel güçler ve diğer etkenler, zamanın ilerleyişini, Dünya’da zaman kavramının algılanış şekline kıyasla değiştiriyor. Eşgüdümlü Ay Zamanı (LTC), aşırı hassasiyet gerektiren Ay uzay araçları ve uyduları için bir referans sağlayabilir.
NASA'nın uzay iletişim ve navigasyon şefi Kevin Coggins bir röportajında "Dünya'da sahip olduğumuz saat Ay'da farklı bir hızda hareket edecektir" diyor.
OSTP Başkanı Arati Prabhakar'ın notunda, Ay'daki bir insan için Dünya merkezli bir saatin Dünya günü başına ortalama 58.7 mikrosaniye kaybediyor gibi görüneceği ve Ay zamanını Dünya zamanından daha da saptıracak diğer periyodik değişimlere yol açacağı belirtildi.
Kevin Coggins, "ABD Donanma Gözlemevi'ndeki (Washington'daki) atom saatlerini düşünün. Onlar ulusun kalp atışları, her şeyi senkronize ediyorlar. Ay'da da bir kalp atışı olmasını isteriz" diyor.
NASA, Artemis programı kapsamında önümüzdeki yıllarda Ay'a astronot göndermeyi ve gelecekte Mars'a yapılacak misyonlar için zemin hazırlamaya yardımcı olabilecek bilimsel bir Ay üssü kurmayı hedefliyor. Bu çabaya onlarca şirket, uzay aracı ve ülke katılıyor.
“Ay saati standardı olmadan uydu ve üsler arasındaki iletişimin senkronize olmasını sağlamak zor”
Bir OSTP yetkilisi, birleşik bir Ay saati standardı olmadan uzay araçları arasındaki veri transferlerinin güvenli olmasını ve Dünya, Ay uyduları, üsler ve astronotlar arasındaki iletişimin senkronize olmasını sağlamanın zor olacağını söyledi.
Yetkili, zaman tutarsızlıklarının Ay'ın haritasının çıkarılmasında ve Ay'ın yörüngesindeki konumların belirlenmesinde de hatalara yol açabileceğini kaydetti.
OSTP yetkilisi, "Dünyanın saatlerini aynı zamana senkronize etmediğini düşünün. Bu çok yıkıcı olabilir ve günlük işleri zorlaştırabilir" dedi.
Dünya üzerindeki çoğu saat ve zaman dilimi Eşgüdümlü Evrensel Zamana ya da UTC'ye dayanıyor. Uluslararası arenada kabul gören bu standart, dünyanın farklı yerlerine yerleştirilmiş atomik saatlerden oluşan geniş bir küresel ağa dayanıyor. Atomların durumundaki değişiklikleri ölçen bu saatler, sonuçta kesin bir zaman oluşturan bir ortalama alıyor.
OSTP yetkilisine göre Ay yüzeyine atomik saatlerin yerleştirilmesi gerekebilir.
Yetkili ayrıca ticari faaliyetler Ay'a doğru genişledikçe, operasyonları koordine etmek, işlemlerin güvenilirliğini sağlamak ve Ay ticaretinin lojistiğini yönetmek için birleşik bir zaman standardının gerekli olacağını söyledi.
NASA Ocak ayında yaptığı açıklamada, 1970'lerde Apollo programının sona ermesinden bu yana Ay'a ilk astronot inişini Eylül 2026 için planladığını, dört astronotu Ay'ın etrafında uçuracak bir görevin ise Eylül 2025'te gerçekleştirileceğini duyurmuştu.
ABD, Ay'a astronot gönderen tek ülke olsa da başka ülkelerin de Ay'la ilgili hedefleri var. Ülkelerin gözü Ay'daki potansiyel maden kaynaklarında. Ay üsleriyse gelecekte Mars'a ve başka yerlere yapılacak mürettebatlı görevleri desteklemeye yardımcı olabilir.
Çin geçen yıl 2030 yılına kadar Ay'a ilk astronotlarını göndermeyi hedeflediğini açıklamıştı. Japonya ise Ocak ayında Ay'a uzay aracı gönderen beşinci ülke oldu. Hindistan geçen yıl Ay'ın keşfedilmemiş güney kutbuna bir uzay aracı indiren ilk ülke oldu ve 2040 yılına kadar Ay'a bir astronot göndermeyi planladığını açıkladı.
“Uygulama için uluslararası anlaşma yapılması gerekecek”
OSTP notunda, "ABD'nin zorlu Ay ortamında faaliyet göstermek için gereken doğruluk ve esnekliğe ulaşan uygun bir standardın tanımlanmasındaki liderliği, uzay yolculuğu yapan tüm uluslara fayda sağlayacaktır" denildi.
Eşgüdümlü Ay Zamanı’nın nasıl uygulanacağının tanımlanması için "mevcut standart kurumlar" aracılığıyla ve ülkelerin uzayda ve Ay'da nasıl hareket edeceklerini içeren Artemis Anlaşmaları adlı bir anlaşmayı imzalayan 36 ülke arasında uluslararası anlaşmalar yapılması gerekecek.
ABD'nin uzaydaki iki ana rakibi olan Çin ve Rusya ise Artemis Anlaşmaları’nı imzalamadı.
Forum