Üye ülkelerden aldığı yıllık iki ayrı finansal katkı payıyla bütçesini sağlayan Birleşmiş Milletler (BM), üye ülkelerin katkı paylarını zamanında ödememesi nedeniyle ekonomik sıkıntıya düştü. Bu durum nedeniyle çeşitli tasarruf tedbirleri ve harcamalarda kısıtlamalara gidilmesinin yollarının arandığı belirtildi.
BM’ye her yıl, ‘barışı koruma bütçesi’ ve ‘genel bütçe’ olmak iki ayrı bütçeye belirlenen katkı paylarını ödemekle yükümlü olan üye ülkelerin bu paylarını zamanında ödememesi nedeniyle BM’nin kuruluşundan itibaren neredeyse her yıl yaşanan mali sıkışıklık son dönemde ekonomik krize dönüştü.
‘Mali kriz önceki yıllara göre çok daha ciddi boyutta’
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, kuruluşta yaşanan mali sıkıntı ve bütçe açığının ana nedeninin üye devletlerin zorunlu katkılarını zamanında yapmamaları olduğunu, ancak bugünkü durumun daha önceki yıllara göre çok daha ciddi boyutlara ulaştığını söyledi.
Genel Sekreter Guterres, üye ülkelere gönderdiği mektupta, uluslararası kuruluşun amaçları doğrultusunda yükümlülüklerini yerine getirebilmesi için üye devletleri, BM bütçesine zorunlu mali katkılarını zamanında ve tam olarak yapması çağrısında bulundu. Genel Sekreter üye devletlere ve kurum çalışanlarına gönderdiği yazıda BM’nin içinde bulunduğu sıkıntılı mali durum konusunda bilgi verdi.
Guterres, şu anki durumun BM’nin görevlerini yerine getirmesinin önünde engel teşkil edebileceğini ve kurumun isminin de zarar görebileceğini belirtti.
‘Mali durum endişe verici’
Genel Sekreter Guterres, “Nakit akışımız yılın bu zamanında hiç bu kadar düşük olmamıştı. Genel durum da endişe verici. Nakit miktarı daha erken tükeniyor. Kırmızı çizgide daha uzun kalıyoruz. Bu yıl Haziran ayı itibarıyla üye devletlerin BM bütçesine aktardığı katkı payı miktarı, yaklaşık 1,49 milyar dolar ulaştı. Geçtiğimiz yıl aynı dönemde bu miktar 1,70 milyar dolar seviyesindeydi. BM bütçesinde hali hazırda yaklaşık 810 milyar dolar eksik bulunuyor. Şimdiye kadar 81 üye devlet zorunlu katkı paylarını ödemedi” dedi.
‘Harcamalarda kısıtlamalara gitmenin yollarını araştırıyoruz’
Birleşmiş Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric günlük basın toplantısında, BM harcamalarında kısıtlamalara gitmenin yollarının araştırıldığını söyledi.
Sözcü Dujarric, üye devletlerin ödemelerini yapmaları için farklı mali takvimleri olduğunu ancak bu dönemde kurumun nakit akışının daha önce görülmemiş oranda azaldığını söyledi.
Geçen aylarda BM bütçelerine katkı paylarını zamanında ödemeyen Venezuela ve Libya’nın Genel Kurul’da oy kullanma hakları dondurulmuştu.
193 üyesi bulunan BM’nin bütçesine ödeme yükümlülüğünü geciktirdiği için oy hakkı dondurulan ülke sayısı 14’e yükselmişti.
Üç yıldır BM’ye katkı paylarını ödemeyen Libya ve Venezuela’nın oy kullanma hakları üçüncü kez borçları yüzünden durdurulmuştu.
BM’ye borçları nedeniyle kara listede olan ülkeler
Birikmiş borçları nedeniyle oy hakları dondurulan ülkeler ve BM’ye olan borçlarının tutarı şöyle sıralanıyor:
- Libya: 6.594. 842 dolar
- Venezuela: 25.200.296 dolar
- Komorlar Birliği: 880.968 dolar
- Marshall Adaları: 39.893 dolar
- Surinam: 117.402 dolar
- Dominik Cumhuriyeti: 1.790.936 dolar
- Yemen: 334.855 dolar
- Gine Bissau: 80.989 dolar
- Somali: 1.388.984 dolar
- Sao Tome ve Principe Demokratik Cumhuriyeti: 814.186 dolar
- Dominika: 10.557 dolar
- Grenada: 39.982 dolar
- Orta Afrika Cumhuriyeti: 14.463 dolar
26 Temmuz 2018 tarihi itibarıyla üye ülkelerin BM’yeyaptığı katkı paylarıyla ilgili son güncel tabloya aşağıdaki linkten ulaşılabilir:
http://www.un.org/en/ga/contributions/honourroll.shtml
