Pfizer firmasının Corona virüsü aşısının yüzde 90 etkili olduğunu açıklaması tüm dünyaya salgını sona erdirmek için umut oldu. Ancak aşının milyonlarca dozunun depolanması için gerekli altyapıda eksikler olması bekleniyor. Pfizer’in aşısının saklanması gereken sıcaklık eksi 70 santigrat derece. Normalde aşılar 2 ile 8 santigrat derece arasında saklanıyor.
Amerika’da eyaletler, şehirler ve hastaneler aşıyı aşırı düşük sıcaklıklarda depolamak için gerekli dondurucuları alma yarışına başladı. Hastalıkları Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC) ise henüz harekete geçilmemesi çağrısı yapmıştı.
Bazı dondurucu üreticileri siparişlerin tamamlanıp teslim edilmesinin aylarca sürebileceğini belirtiyor.
CDC: ‘‘Saklama koşullarıyla ilgili çözüm üretmeye çalışıyoruz’’
CDC ise 26 Ağustos’ta sağlık kurumlarını aşırı düşük sıcaklık sağlayan dondurucuları satın almamaları konusunda uyarmış ve Pfizer’in ‘‘son derece karmaşık depolama koşulları’’ konusunda çözümler üretmeye çalıştığını bildirmişti.
CDC sözcülerinden biri, Perşembe günü yaptığı açıklamada, kurumun aşıların ilk dozlarının sınırlı sayıda gelmesini ve hemen kullanılmasını beklediğini, böylece aşıların özel dondurucularda depolanmasına gerek kalmayacağını söylemişti.
Ancak Pazartesi günü Pfizer ve Alman ortağı BioNTech tarafından geliştirilen Corona virüsü aşısının son aşama deneylerinin ilk sonuçlarının aşının yüzde 90 etkili olduğunu ortaya koyması, gözlerin nakliyat ve depolama konusundaki lojistik ihtiyaçlara çevrilmesine neden oldu.
Bu tür aşırı düşük sıcaklık sağlayan dondurucuları üreten firmalar arasında Thermo Fisher Scientific, B Medical Systems, Helmer Scientific ve Stirling Ultracold'un isimleri geçiyor.
Aşılardan sorumlu eyalet ve yerel kamu sağlığı yetkililerini temsil eden İmmünizasyon Sorumluları Derneği Başkanı Claire Hannan, aşırı soğutma özelliğine sahip malzemelerin eyaletlerin üçte biri tarafından satın alınmakta olduğu tahminini dile getirdi.
Reuters haber ajansına göre Pfizer’in aşısının depolanabileceği bu dondurucuların fiyatlarının 5.000 ile 15.000 dolar arasında değişebileceği tahmin ediliyor.
Moderna firmasının etki ve güvenilirlik düzeyiyle ilgili deney sonuçlarını paylaşmaya hazırlandığı aşısı ise eksi 20 santigrat derece ile ‘‘depolanmaya daha elverişli’’ olarak değerlendiriliyor.
Eyaletler dondurucu satın almaya başladı
Aralarında California, Rhode Island, New Mexico’nun da olduğu en az 5-6 eyalet, CDC’ye, bu donduruculara sınırlı sayıda erişimleri olduğu için zorluklar yaşayacaklarını bildirdi. Yine 5-6 kadar eyalet ise Reuters haber ajansına ya da diğer basın kuruluşlarına yaptıkları açıklamalarda bu donduruculardan satın almaya başladıklarını kaydetti.
Son olarak Kentucky Valisi Andy Beshear, Perşembe günü soğuk depolama çözümleri için federal kaynak talebinde bulundu. Vali, daha elverişli depolama koşullarına sahip aşıların da onaylanmasını umduğunu kaydetti.
Bu yılın ilk aylarında Corona virüsü salgını yeni ortaya çıktığında salgına karşı federal düzeydeki mücadelede koordinasyon eksiklikleri eyaletleri N95 yüz maskelerinden solunum cihazlarına ve test malzemelerine kadar birçok malzemeyi satın alırken birbirleriyle yarışa girmek zorunda bırakmıştı.
Ancak kar amacı gütmeyen sağlık kurumlarının satın alımını yapan Vizient grubunun donduruculardan sorumlu ismi Rebecca Gayden, şu an yaşananın yine de salgının başlangıcındaki solunum cihazı krizi kadar kötü olmadığını ve bekleme sürelerinin o zamanki gibi 18 ayı henüz bulmadığını kaydetti.
New York eyaletinin en büyük hastane grubu Northwell Sağlık, 20 kadar özel dondurucu kiraladığını ve üreticilerin artık bekleme listeleri oluşturduğunu kaydetti.
Thermo Fisher firması ise talep öncesinde stoklarını arttırdığını ve sipariş yetiştirme sorunu yaşamadığını bildirdi.
Ancak Indiana merkezli Helmer Scientific gibi daha küçük üreticiler, artan talep nedeniyle sorunlar yaşadıklarını belirtiyor.
‘‘Teslimat tarihleri gecikebilir’’
Ohio eyaletindeki Stirling Ultracold şirketi, Kuzey Dakota eyaletine 6.000 doz kapasiteli, taşınabilir bir aşırı düşük sıcaklıklı dondurucu ve UPS lojistik şirketinin Corona virüsü aşısının dağıtımı için özel olarak kurduğu depolara dondurucular gönderdi. Şirket, teslimat tarihlerinin bundan böyle iki aya çıkabileceği haberini verdi.
Kuzey Dakota’nın acil durum hazırlık programı sorumlusu George Gerhardt, eyaletinin dondurucu satın almaya yazın başladığını belirtti ve son güne kadar beklemeleri halinde herkesin bu donduruculardan ister duruma geleceğini kaydetti. Kuzey Dakota 10 adet aşırı düşük sıcaklıklı dondurucu için sipariş verdi.
Wyoming eyaleti Sağlık Dairesi ise verdiği soğutucu siparişlerinde şimdiden gecikme yaşandığını bildirdi.
Şehirler ve eyaletler aşırı düşük sıcaklıklı bu soğutucuların yerleştirilmesi için üniversite laboratuvarlarının, hastanelerin ve diğer tesislerin yeterli kapasitesi olup olmadığını inceliyor.
Pfizer’in aşısı birkaç hafta içinde onay alabilir. Bu durumda aşının dağıtımının da hızla başlaması bekleniyor.
Günde yalnızca iki kez açılabilecek bavul boyutunda konteynırlarda, kuru buz içinde taşınacak aşılar yalnızca iki hafta süreyle saklanabilecek. Aşı merkezlerinde aşırı düşük sıcaklıklı depolama imkanına sahip olmayan ülkelerin de aşıları kuru buz içinde saklaması öneriliyor.
ABD’de çok sayıda hastanenin ve sağlık grubunun satın alımlarını koordine eden Premier şirketi yetkilisi Soumi Saha, israftan büyük endişe duyduklarını söyledi ve konteynırların günde yalnızca iki kez açılabilmesiyle ilgili ‘‘O gün gelen üçüncü hastayı geri mi göndereceğiz?’’ dedi.
