Dünya nüfusunun 1 milyara ulaşması binlerce yıl sürdü ancak son 200 yıl içinde toplam nüfus yedi kat arttı. 1999 yılında 6 milyara, 2011 yılında 7 milyara ulaştı.
Bu yılın Kasım ayında da dünya nüfusunun 8 milyara ulaşacağı tahmin ediliyor. Yerkürenin gelecek yıllarda çok daha kalabalık olacağı hesaplanıyor. Nüfusun 2050 yılında 9,7 milyara, yüzyılın sonunda da 11 milyara çıkması bekleniyor.
Dünya nüfusunun 5 milyar insana ulaştığı 11 Temmuz 1987, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) tarafından “Dünya Nüfus Günü” olarak kabul ediliyor. Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu (UNFPA) da her yıl bu özel gün için bir tema belirliyor. Bu yılın teması fırsatlardan yararlanmak, herkes için haklar ve seçenekler sağlamak oldu.
Bu tema kapsamında ideal bir dünyada haklar ve seçeneklerle güçlendirilmiş daha sağlıklı toplumlar için 8 milyar insanın, 8 milyar fırsat anlamına geleceğine vurgu yapılıyor. Nüfusa değil, insanlara odaklı çalışmalar yapılmasının öneminin altı çizilerek, kadınlar, çocuklar, gençler, yaşlılar, engelliler, mülteciler dahil her insanın eşit fırsatlara erişmesi gerektiği belirtiliyor.
Dünya toplam nüfusunun yüzde 1,1'i Türkiye’de yaşıyor
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Dünya Nüfus Günü kapsamında dünya üzerindeki ve Türkiye’deki nüfus verilerini derledi. Birleşmiş Milletler nüfus tahminlerine göre 2021 yılı için dünya nüfusunun 7 milyar 874 milyon 965 bin 732 kişi olduğu tahmin edildi.
2021 yılında Türkiye nüfus büyüklüğüne göre sıralamada 195 ülke arasında 18’inci sırada yer aldı. Buna göre dünyadaki toplam nüfusun yüzde 1,1'i Türkiye’de yaşıyor.
En fazla nüfusa sahip ülkeyse 1 milyar 444 milyon 216 bin 102 kişi ile Çin olurken, bu ülkeyi 1 milyar 393 milyon 409 bin 33 kişi ile Hindistan, 332 milyon 915 bin 74 kişi ile Amerika izledi. Bu üç ülke dünya toplam nüfusunun yüzde 40,3'ünü oluşturdu.
Türkiye hem çocuk hem de genç nüfus oranında dünya ortalamasının altında
TÜİK’in derlediği veriler, dünya ve Türkiye nüfusunun giderek nasıl yaşlandığına da ışık tuttu. Çocuk nüfus oranı dünya ortalaması, 2021 yılında yüzde 30 oldu. Türkiye'deki çocuk nüfus oranının yüzde 26,9 ile dünya çocuk nüfus ortalamasının altında kaldığı görüldü. Buna karşın Türkiye'nin çocuk nüfus oranı, yüzde 18,1 olan Avrupa Birliği üye ülkelerinin ortalamasının üstünde.
Türkiye, 2021’de 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfus oranında da yüzde 15,4 olan dünya ortalamasının hemen altında kaldı. Türkiye'nin genç nüfus oranı yüzde 15,3. Bu oran, yüzde 10,4 olan AB üyesi 27 ülkenin ortalamalarındansa halen yüksek.
Türkiye’de çocuk ve genç nüfus oranında düşüş trendi hızla sürüyor. Öte yandan 65 yaş ve üstündeki yaşlı nüfus oranı dünya ortalaması, 2021 yılında yüzde 9,6 olurken, Türkiye'nin yüzde 9,7 ile dünya ortalamasının üzerine çıkmasıysa dikkat çekiyor.
Nüfus araştırmacıları bu durumu, “Türkiye yaşlı nüfus olmanın kıyısında” diye yorumluyor. Nüfus araştırmalarında yaşlılarının oranı yüzde 10’un üzerinde olan ülkeler yaşlı nüfus sınıflandırmasına giriyor.
Türkiye'deki yaşlı nüfusun, 2016'da 6 milyon 651 bin 503 kişi iken son 5 yılda yüzde 24 artarak 2021'de 8 milyon 245 bin 124 kişiye ulaşması da hızla yaşlandığının göstergesi.
Türkiye’deki nüfusun giderek yaşlanmasının nedeni, doğurganlık hızındaki düşüş. Toplam doğurganlık hızı dünya ortalaması, 2021 yılında 2,42 olurken, Türkiye'de bu oran 1,70.
En genç ülke Orta Afrika Cumhuriyeti, en yaşlı ülke Japonya
Dünyada çocuk nüfus oranının ve doğurganlık hızının en yüksek olduğu ülkeler Afrika’da yer alıyor. Ülkelerin toplam nüfusları içindeki 0-17 yaş grubu çocuk nüfus oranları incelendiğinde, 2021 yılında en yüksek çocuk nüfus oranına sahip olan ülkeler sırasıyla, yüzde 56,4 ile Nijer, yüzde 53,8 ile Mali ve yüzde 53,2 ile Çad.
Çocuk nüfusunun en düşük olduğu ülkelerin başındaysa yüzde 14,9 ile Singapur geldi. Onu yüzde 15 ile Japonya ve Güney Kore, yüzde 15,7 ile İtalya izledi.
2021 yılında dünyada genç nüfus oranının en yüksek olduğu ülkeyse yüzde 22,6 ile Orta Afrika Cumhuriyeti. Bu ülkeyi sırasıyla yüzde 22,1 ile Afganistan ve yüzde 21,5 ile Nepal izledi.
Genç nüfus oranının en düşük olduğu ülkelerse sırasıyla yüzde 8,3 ile Letonya, yüzde 9 ile Bulgaristan, Litvanya ve Çek Cumhuriyeti, yüzde 9,1 ile Slovenya ve Estonya.
En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ülke de yüzde 28,7 ile Japonya oldu. Onu sırasıyla yüzde 23,6 ile İtalya ve yüzde 23,1 ile Portekiz izledi.
Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu ülkelerse yüzde 1,4 ile Birleşik Arap Emirlikleri, yüzde 1,9 ile Katar ve yüzde 2 ile Uganda.
Sağlık alanındaki ilerlemeler, yaşam standartlarının ve refah düzeyinin yükselmesi, doğurganlık ve ölüm oranlarının azalması dünyada yaş ortalamasının da hızla yükselmesine yol açıyor. BM tahminlerine göre, 2050'de 65 yaş üzerindeki nüfusun dünya nüfusu içindeki oranı iki kattan fazla artarak 1,5 milyarın üzerine çıkacak. Böylece 2050'de yaşlılar dünya nüfusunun yüzde 22'sini oluşturacak.
Erkeklerin kadınlardan daha az yaşaması bekleniyor
TÜİK’in BM dünya nüfus tahminlerine göre hazırladığı verilerde, 2020 ile 2025 yılları arası doğanlar ve doğacaklar için beklenen yaşam süresine de yer verildi. Bu sürenin dünya genelinde 73,2 yıl, erkekler için 70,8 yıl ve kadınlar için 75,6 yıl olması bekleniyor.
Türkiye'de erkekler için 75,6 yıl olan doğuşta beklenen yaşam süresinin dünya ortalamasından yüksek olduğu görüldü. Türkiye bu oranla 78 yıl olan AB ülkeleri ortalamasınınsa gerisinde kaldı.
Dünyada erkekler için en uzun yaşam süresi, 82,4 yıl ile İsviçre’de beklenirken, bu ülkeyi sırasıyla 82,2 yıl ile İzlanda ve 82,1 yıl ile Avustralya ve Singapur izledi.
Erkekler için doğuşta beklenen yaşam süresinin en düşük olduğu ülkeyse 52,2 yıl ile Orta Afrika Cumhuriyeti oldu. Bu ülkeyi 52,5 yıl ile Lesotho ve 53,7 yıl ile Çad takip etti.
Kadınların en uzun Japonya’da, en kısa Orta Afrika’da yaşaması bekleniyor
2020-2025 dönemi için kadınlarda doğuşta beklenen yaşam süresi, Türkiye'de 81,2 yıl oldu. Bu süre, dünya ortalamasının üzerinde; ancak AB üyesi ülkelerin ortalaması olan 83,5 yılın altında.
Bu dönem için kadınlarda doğuşta beklenen yaşam süresinin en yüksek olduğu ülkeyse 88,1 yıl ile Japonya oldu. Bu ülkeyi 86,7 yıl ile İspanya ve 86,4 yıl ile Güney Kore izledi. Bu sürenin en düşük olduğu ülke, 56,6 yıl ile Orta Afrika Cumhuriyeti oldu. Bu ülkeyi 56,7 yıl ile Çad ve 56,8 yıl ile Nijerya ve Sierra Leone takip etti.
