Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Suriyelilere Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığı imkanı verilecek” yönündeki açıklaması ülkede tartışma yarattı. Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Müdürü Murat Erdoğan’a göre; AKP seçmeni de dahil olmak üzere Türkiye’deki tüm kesimler Suriyelilere vatandaşlık verilmesi ihtimalinden rahatsızlık duyuyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, İçişleri Bakanlığı’nca yürütüldüğünü belirttiği vatandaşlık hakkı süreciyle ilgili dün akşam Kilis’te Suriyelilere yönelik iftar davetinde açıklama yaptı. Erdoğan, eşi Emine Erdoğan ile birlikte Kilis’te Türk Kızılay Derneği’nin iftar davetinde, Suriyelilere bir yandan kısa sürede ülkelerine geri dönecekleri yönünde sözler sarf etti bir yandan da kendilerini Türkiye’de kalıcı olmalarını sağlayacak vatandaşlık hakkı verilebileceğini ifade etti. Anayasa uyarınca “tarafsızlık” şartına uygun hareket etmediği için eleştirildiği gözlemlenen Erdoğan’ın, yürütme organı Hükümet’in yetkisindeki vatandaşlık hakkıyla ilgili “müjde” niteliğinde açıklamayı bizzat yapması da dikkat çekti. Erdoğan, “Ben bu akşam burada kardeşlerime bir müjde vermek istiyorum. Kardeşlerimizin içerisinde inanıyorum ki Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak isteyenler var. Konuyla ilgili olarak İçişleri Bakanlığımızın bu konuda attığı adımlar var. Ellerinden geleni Bakanlığımız oluşturduğu bir ofisle takip etmek suretiyle bu kardeşlerimize bu yardımı, bu desteği yaparak onlara vatandaşlık imkânını vereceğiz” dedi.
Suriye Lideri Beşar Esad’a yönelik “terörist” ifadesini kullanarak sert eleştirilen yönelten Erdoğan, “Hiçbir zulüm ilelebet sürmez. Biliyorum, çok zorlukla karşılaştınız, çok acılar yaşadınız, çok kayıplarınız oldu. Allah biz kullarına her zorluğun arkasından bir kolaylık geleceğini vaat ediyor ve hiç şüphesiz ‘Allah sabredenlerle beraberdir’, Üzülmeyeceğiz, ümidimizi asla kaybetmeyeceğiz, mücadeleyi asla bırakmayacağız, duayı asla terk etmeyeceğiz. İnşallah çektiğiniz sıkıntıların, verdiğiniz emeklerin karşılığını alacaksınız. Evinize, yuvanıza kavuşacağınız o günlerin çok uzak olmadığına yürekten inanıyorum” diye konuştu.
Erdoğan’ın açıklaması ardından Türkiye kamuoyunda Suriyelilere vatandaşlık hakkı en tartışmalı başlığa dönüştü. Bugün Twitter’da “Ülkemde Suriyeli İstemiyorum” etiketiyle yapılan destek ve tepki içerikli mesaj paylaşımları, dünya trend listesine girdi.
Doç.Dr.Murat Erdoğan: Vatandaşlık tartışılacaktı ama biraz erken oldu
Türkiye’de nüfus hareketleri ve göçün etkileri üzerine araştırmalar yürüten Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi Müdürü Doç.Dr. Murat Erdoğan ise, konuya ilişkin Amerika’nın Sesi’nin sorularını yanıtladı.
Türkiye’nin Suriye’deki iç savaş başlangıcıyla birlikte uygulamaya koyduğu “açık kapı” politikasını anımsatan Erdoğan, “Bu politikanın başlangıcında bu kadar çok insanın Türkiye’ye geleceği ve bu kadar kalacağı beklenmiyordu. Bu biraz da gerçekliği kabul etmekle ilgili bir durum. Ahmet Davutoğlu’nun 2012’deki öngörüsü 100 bin idi. Ama sonra sayılar devam etti ve arttı. Bu saatten sonra Suriyeliler’in gideceği belli oldu. Vatandaşlık konusu tartışılacaktı ama biraz erken tartışılmaya başlandı. Savaş bitse bile bugün yüzde 10’u ancak geri dönecektir. Geri kalanı Türkiye’de kalacaktır” dedi.
Bu konuda, Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi olarak yaptıkları bütün kamuoyu araştırmalarında olumsuz bulgular elde ettiklerini kaydeden Erdoğan, “Türk halkının çok tedirgin olduğu konulardan birisi Suriyelilere vatandaşlık hakkı verilmesiydi. Şimdi Cumhurbaşkanı söyledikten sonra muhtemelen Hükümet adım atacaktır ve bu konuda düzenleme yapmaya çalışacaktır. Ama bunun çok ciddi siyasi ve ekonomik sonuçları olacaktır” diye konuştu.
Yaklaşık 3 milyonluk Suriyeli nüfus içerisinde 1 milyon 800 bin civarında oy kullanacak insan bulunduğunu belirten Erdoğan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın şimdi yaptığı açılımı bu yönüyle de değerlendirmek gerektiğini işaret etti.
“Suriyelilere bakıştı parti farklılığı yok”
Araştırma sonuçları itibariyle Suriyelilere vatandaşlık verilmesiyle ilgili desteğin Türkiye genelinde son derece çok düşük olduğunu açıklayan Erdoğan, siyasi parti tercihlerine göre göçmenlere, sığınmacılara bakışta farklılık olup olmadığını da incelediklerini ifade etti. Erdoğan, “CHP’li nasıl bakıyor, AK Partili nasıl bakıyor? Bu konuda hiçbir farklılık yok. Bütün Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, Suriyelilerin vatandaşlık almasına karşı çıkıyorlar. Pek çok endişeleri var. Sadece bizim araştırmalarımızda değil diğerlerine de baktığımızda Türk halkının, vatandaşlık konusuna ciddi bir rezerv koyduğunu görmek mümkün” dedi.
Hükümet’in muhtemeldir ki Suriyelilere vatandaşlık hakkını halk oylaması (referandum) yöntemiyle gündeme almasını beklemediğini de belirten Erdoğan, ama konu eğer Türkiye’de referanduma götürülürse “ret” sonucu çıkacağından hiç kuşku duymadığını da açıkladı.
Hükümet’in yasal yetkisi kapsamında referandum olmaksızın vatandaşlık hakkı tanıyabileceğini hatırlatan Erdoğan, mesela Suriyelilere çalışma hakkı verilmesinde de önce toplumda tepki olduğunu ancak gerçekleştiğinde Türkiye’nin sessiz kaldığını dile getirdi.
Tartışmayı dünden beri izlediğini vurgulayan Erdoğan, Türkiye siyasetinde “Cumhurbaşkanı Erdoğan faktörü” bulunduğunu ve sahada Erdoğan’ın destekçisi de olsa Suriyelilere vatandaşlık verilmesinden rahatsız olanlarca dünden beri tepki gösterilmediğini söyledi.
“Türkiye deneme-yanılma toplumu oldu”
“Tek hamlede yaklaşık 3 milyonluk Suriyeli’nin vatandaş yapılmasıyla Türkiye nasıl etkilenecektir?” diye sorduğumuz Doç.Dr. Murat Erdoğan, Türkiye’nin artık sosyolojik açıdan “deneme-yanılma toplumu” olduğunu söyledi.
Mesela Almanya’da Türkler’in 50 yıldır yaşadığını ancak vatandaşlık konusunda ciddi sıkıntılar yaşadıklarını anımsatan Erdoğan, diğer ülkelerde vatandaşlık hakkı verilirken eğitim ya da mali durumu iyi kişileri veya kitleleri seçme eğilimi bulunduğunu ifade etti. Şu anda Türkiye’de ise okur-yazar olmayan Suriyeli oranının yüzde 45 civarında olduğunu kaydeden Erdoğan, Suriyeliler’in nitelik olarak Türkiye verecekleri katkılar itibariyle sıkıntılar olabileceğini vurguladı. “Bu çok ciddi ve karmaşık etkileri olabilecek bir karar. Bunun etkileri tam olarak ne olacaktır emin olamayız. Ancak böylesi bir karar için hazırlık olduğu da asla söylenemez” diyen Erdoğan, Türkiye’nin son 5 yıldır Suriyelilere yarın ülkelerine döneceklermiş gibi baktığını da anımsattı.
Türkiye’de Suriyeliler denildiğinde yüzde 4 civarında bir nüfus anlamına geleceğini kaydeden Erdoğan, dolayısıyla bunun ülkedeki seçim sonuçları da düşünüldüğünde oy anlamındaki boyutuna da dikkat çekti. Ancak bir göç uzmanı olarak gerçekçi bir bakışta en nihayetinde Suriyeliler’in Türkiye’de kalıcı olacağını değerlendirmek gerektiğini söyleyen Erdoğan, ama bunun için hazırlık gerektiğini vurguladı.
Erdoğan, Türkiye içerisinde bunun iç göç hareketini tetikleyeceğini kaydederek, Suriyeliler’in büyükşehirlere yöneleceğini sözlerine ekledi.
