Güney Kore Cumhurbaşkanı Yoon Suk Yeol, sıkıyönetim ilan etmesi nedeniyle ordunun parlamentoyu kuşattığı ve milletvekillerinin askeri yönetimi reddetmek için oy kullandığı gergin bir gecenin ardından, kararından vazgeçti.
Yoon, hükümetinin konuşlandırılan askeri personeli geri çektiğini ve Bakanlar Kurulu toplantısının ardından "üyeler gelir gelmez" sıkıyönetimi resmen kaldıracağını söyledi.
Güney Kore Cumhurbaşkanı, Salı günü geç saatlerde sıkıyönetim ilan etti. Komünist Kuzey Kore'ye sempati duymakla suçladığı muhalefet karşısında zorlanan Güney Kore lideri, “devlet karşıtı” güçleri ortadan kaldıracağını söyledi.
Saatler sonra ise parlamento, Ulusal Meclis Başkanı Woo Won Shik'in milletvekillerinin “halkla birlikte demokrasiyi koruyacaklarını” ilan etmesiyle, sıkı yönetim ilanını kaldırmak için oy kullandı. Woo, polis ve askeri personelin parlamento yerleşkesinden çekilmesi çağrısında bulundu.
Cumhurbaşkanının beklenmedik hamlesi, ülkenin 1980'lerden bu yana görmediği otoriter liderler dönemine dönüldüğü şeklinde yorumlansa da muhalefet ve Yoon'un kendi muhafazakar partisinin lideri tarafından derhal kınandı.
Woo'nun geri çekilmeleri çağrısında bulunmasının ardından polis ve askeri personelin parlamento yerleşkesimdem ayrıldığı görüldü. 300 sandalyeli parlamentoda çoğunluğu elinde bulunduran liberal Demokrat Parti'nin lideri Lee Jae-myung, partinin milletvekillerinin Yoon'un emrini resmen kaldırana kadar ana salonda kalacağını söyledi.
Woo, oylamanın ardından askerlerin parlamentoyu hızla terk etmesini alkışladı; "Askeri darbelerle ilgili talihsiz anılarımıza rağmen, vatandaşlarımız bugün yaşananları mutlaka gözlemlemiş ve ordumuzun olgunluğunu görmüştür" dedi.
Yoon'dan parlamento üyelerine eleştiri
Sıkıyönetimi kaldırma planını açıklarken Yoon, parlamentonun kilit hükümet yetkililerini ve üst düzey savcıları görevden alma girişimlerini ve milletvekillerinin "devletin işlevlerini felç eden yasama ve bütçe manipülasyonuna yönelik vicdansız eylemlerini" eleştirmeyi sürdürdü.
Demokrat Partili bir milletvekili olan Jo Seung-lae, Yoon'un açıklamasının ardından güvenlik kamerası görüntülerinin askerlerin Lee, Woo ve hatta Yoon'un Halk Gücü Partisi lideri Han Dong-hoon'u tutuklamaya çalıştıklarını düşündürecek şekilde hareket ettiklerini gösterdiğini iddia etti.
Yoon'un ofisinden ve Savunma Bakanlığı'ndan yetkililer yorum taleplerine henüz yanıt vermedi.
Meclis önünde toplanan yüzlerce protestocu ellerinde pankartlar taşıyarak Yoon'un görevden alınması çağrısında bulundu.
Milletvekillerinin oylaması öncesinde bazı protestocular askerlerle itişip kakıştı ancak herhangi bir yaralanma ya da büyük çaplı maddi hasar meydana gelmedi.
Askerler parlamento binasına girmeye çalışırken bazı camlar kırıldı. Bir kadın "Utanmıyor musun?" diye bağırırken askerlerden birinin elindeki tüfeği çekmeye çalıştı.
Güney Kore anayasasına göre başkan, barış ve düzeni korumak için askeri güç kullanılmasını gerektiren "savaş zamanı, savaş benzeri durumlar veya diğer benzer ulusal acil durumlar" sırasında sıkıyönetim ilan edebilir. Güney Kore'nin şu anda böyle bir durumda olup olmadığı tartışmalı.
Sıkıyönetim ilan edildiğinde, basın özgürlüğü, toplanma özgürlüğü ve diğer hakların yanısıra mahkemelerin yetkilerini kısıtlamak için "özel önlemler" alınabilir.
Anayasa ayrıca Ulusal Meclis'in oy çokluğuyla sıkıyönetimin kaldırılmasını talep etmesi halinde, başkanın buna uymak zorunda olduğunu belirtiyor.
Güney Kore'nin Yonhap haber ajansına göre, Yoon'un açıklamasının ardından Güney Kore ordusu, parlamentonun ve “toplumsal karışıklığa” neden olabilecek diğer siyasi toplantıların askıya alınacağını ilan etti.
Yonhap, ordunun ayrıca ülkede grev yapan doktorların 48 saat içinde işlerine dönmeleri gerektiği yönündeki uyarısını aktardı.
Binlerce doktor, hükümetin tıp fakültelerindeki öğrenci sayısını arttırma planları nedeniyle aylardır grev yapıyor. Ordu, kararnameyi ihlal eden herkesin herhangi bir emir olmaksızın tutuklanabileceğini bildirdi.
Güney Kore yasalarına göre sıkıyönetim, muhalefetteki Demokrat Parti'nin çoğunluğu elinde bulundurduğu parlamentoda oy çokluğuyla kaldırılabiliyor.
Açıklamadan kısa bir süre sonra Ulusal Meclis Başkanı Woo, YouTube kanalından tüm milletvekillerine, parlamento binasında toplanma çağrısı yaptı. Woo, ordu ve polis kuvvetlerine de “sakin olmaları ve görevlerinin başında kalmaları” çağrısında bulundu.
Oylamaya katılan 190 milletvekilinin tamamı sıkıyönetimin kaldırılmasını destekledi. Dünya televizyonlarında canlı yayınlanan anlarda, parlamentoda konuşlanmış olan askerlerin oylamadan sonra bölgeden ayrıldığı görüldü.
Daha önce televizyonda, parlamento girişini kapatan polis memurları ve binanın önünde tüfek taşıyan kasklı askerler görülmüştü.
Associated Press haber ajansından bir fotomuhabir, muhtemelen orduya ait en az üç helikopterin parlamento yerleşkesine indiğini, iki ya da üç helikopterin de alanın üzerinde tur attığını bildirdi.
Yoon'un muhafazakar Halkın Gücü Partisi’nin lideri Han Dong-hoon, sıkıyönetim kararını “yanlış” olarak nitelendirdi ve “halkla birlikte durdurma” sözü verdi.
2022'deki başkanlık seçimlerinde Yoon'a karşı yarışı kılpayı kaybeden muhalefet lideri Lee Jae-myung da Yoon'un açıklamasını “yasadışı ve anayasaya aykırı” olarak nitelendirdi.
Yoon televizyonda yayınlanan konuşmasında, sıkıyönetimin ülkeyi “ulusal yıkımın batağına” düşmekten koruyacağını ve yeniden inşa etmeye yardımcı olacağını söyledi.
Güney Kore Cumhurbaşkanı, “Kuzey Kore yanlısı güçleri ortadan kaldıracağını ve anayasal demokratik düzeni koruyacağını” savundu.
“Devlet karşıtı güçleri mümkün olduğunca çabuk ortadan kaldıracağım ve ülkeyi normalleştireceğim” diyen Yoon, halktan kendisine inanmalarını ve “bazı sıkıntılara” tahammül etmelerini istedi.
Güney Kore’de iktidar muhalefetin önergeleriyle karşı karşıya kalmıştı
Son aylarda halk onayı azalan Yoon, 2022'de göreve geldiğinden bu yana muhalefet kontrolündeki parlamentoya karşı kendi politikalarını kabul ettirmekte zorlanıyor.
Yoon'un partisi, gelecek yılın bütçe yasası konusunda liberal muhalefetle çıkmaza girmiş durumda.
Muhalefet ayrıca Seul Merkez Bölge Savcılık Ofisi Başkanı dahil üç üst düzey savcıyı görevden almak için önergeler vermeye çalıştı.
Muhafazakarlar bu önergeleri, muhalefet lideri Lee hakkındaki cezai soruşturmaların intikamı olarak nitelendirdi.
Kamuoyu yoklamalarında Lee, 2027'de yapılacak başkanlık seçimlerinin favorisi olarak görülüyor.
Yoon ayrıca eşinin ve üst düzey yetkililerin karıştığı skandallarla ilgili bağımsız soruşturma çağrılarını da reddetti ve siyasi rakiplerinin sert tepkilerine neden oldu.
Yoon'un bu hamlesi, ülkenin 1987'de demokratikleşmesinden bu yana ilk sıkıyönetim ilanı oldu.
Ülkede daha önce en son 27 Ekim 1979'da, Cumhurbaşkanı Park Chung-hee’nin suikasta kurban gitmesinden bir gün sonra Başbakan Choi Kyu-hah tarafından sıkıyönetim ilan edilmişti.
ABD: “Güney Kore yönetimiyle temastayız“
Sıkıyönetim ilanının ardından Beyaz Saray, Biden yönetiminin Güney Kore hükümetiyle temas halinde olduğunu açıkladı. Bir Beyaz Saray sözcüsü durumu yakından takip ettiklerini kaydetti.
VOA'e bilgi veren Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi'nden bir sözcü de "ABD bu duyurudan önceden haberdar edilmedi. Sahada gördüğümüz gelişmelerden ciddi endişe duyuyoruz” dedi.
Dışişleri Bakan Yardımcısı Kurt Campbell da ABD'nin müttefiki Güney Kore'deki olayları “ciddi bir endişe” ile izlediğini ve siyasi anlaşmazlıkların barışçı bir şekilde ve hukukun üstünlüğüne uygun olarak çözüleceğine dair her türlü umut ve beklentiye sahip olduklarını söyledi.
ABD Dışişleri Bakanlığı'nda düzenlenen bir etkinlikte konuşan Campbell, “Hem burada hem de Seul'de muhataplarımızla her düzeyde temas kurmaya çalışıyoruz” dedi.
Güney Kore ilse sağlam müttefiklik ilişkilerine dikkat çeken Campbell, “Bu belirsizlik döneminde Kore'nin yanındayız” diye konuştu.
Forum