WASHINGTON —
İnsan Hakları İzleme Örgütü Türkiye araştırmacısı Emma Sinclair-Webb, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün yargı erkini idare eden ve düzenleyen Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK) bağımsızlığını tehdit eder nitelikteki yasa değişikliğini veto etmesi gerektiğini söyledi.
Sinclair-Webb bugünkü açıklamasında şu görüşlere yer verdi: “Türkiye'nin yeni HSYK kanunu tek bir anlama geliyor; o da hükümetin yargı üzerindeki kontrolunun daha fazla olacağı. Türkiye'de hukukun üstünlüğünün korunması için, Cumhurbaşkanı Gül'ün yeni yasayı veto etmesi gerekiyor.”
Türkiye Büyük Millet Meclisi, yürürlükteki HSYK kanununda kapsamlı değişiklikler yapan yasayı 15 Şubat 2014 günü kabul etti. Yeni kanun, kurula başkanlık eden Adalet Bakanı’nın kurul üzerindeki doğrudan yetkilerini arttırırken, karar alma süreçlerinde daha güçlü bir rol üstlenmesini sağlıyor. Yapılan yasal değişiklikler hakim ve savcıların hükümetin emriyle disiplin cezası almaları veya atanmaları ihtimalini de arttırıyor.
Yasanın hükümetin yargı üzerindeki kontrol gücünü arttıracağına dair en önemli işaretlerden biri de HSYK üyelerinin çalışmalarını düzenleyen Teftiş Kurulu'na ilişkin değişiklikler. Yeni kanun uyarınca kurul başkanını ve başkan yardımcılarını bakan atayacak ve kurul başkanı doğrudan adalet bakanına karşı sorumlu olacak.
Sinclair-Webb, yeni yasanın, kurul üyelerinin görevleriyle ilgili suçlardan soruşturulması ve disiplin işlemlerine izin verme yetkisini adalet bakanına devretmesinin ciddi kaygıya yolaçtığını belirtti.
Sinclair-Webb “Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu hakkındaki yeni yasanın en endişe verici bölümü adalet bakanının ve böylece hükümetin teftiş kurulu üzerindeki yetkisidir. Bu yetkiler, hükümetin HSYK’yı ve dolayısıyla yargıyı kontrol etmesi için önemli bir araçtır” dedi.
Hükümetin HSYK'yı kontrol altına alma girişimi Aralık ayında, bazı bakan oğullarının ve bir banka genel müdürünün karıştığı ciddi yolsuzluk ve rüşvet iddialarının ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti. Bu olaydan bir hafta sonra dört bakan istifa etti ve savcılar Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın oğlunu da kapsayan yeni bir soruşturma başlattı. Hükümet her iki soruşturmayı yürüten savcıları görevden aldı. İki ay içinde binlerce polis ve bir çok savcı başka görevlere atandı.
Sinclair-Webb bugünkü açıklamasında şu görüşlere yer verdi: “Türkiye'nin yeni HSYK kanunu tek bir anlama geliyor; o da hükümetin yargı üzerindeki kontrolunun daha fazla olacağı. Türkiye'de hukukun üstünlüğünün korunması için, Cumhurbaşkanı Gül'ün yeni yasayı veto etmesi gerekiyor.”
Türkiye Büyük Millet Meclisi, yürürlükteki HSYK kanununda kapsamlı değişiklikler yapan yasayı 15 Şubat 2014 günü kabul etti. Yeni kanun, kurula başkanlık eden Adalet Bakanı’nın kurul üzerindeki doğrudan yetkilerini arttırırken, karar alma süreçlerinde daha güçlü bir rol üstlenmesini sağlıyor. Yapılan yasal değişiklikler hakim ve savcıların hükümetin emriyle disiplin cezası almaları veya atanmaları ihtimalini de arttırıyor.
Yasanın hükümetin yargı üzerindeki kontrol gücünü arttıracağına dair en önemli işaretlerden biri de HSYK üyelerinin çalışmalarını düzenleyen Teftiş Kurulu'na ilişkin değişiklikler. Yeni kanun uyarınca kurul başkanını ve başkan yardımcılarını bakan atayacak ve kurul başkanı doğrudan adalet bakanına karşı sorumlu olacak.
Sinclair-Webb, yeni yasanın, kurul üyelerinin görevleriyle ilgili suçlardan soruşturulması ve disiplin işlemlerine izin verme yetkisini adalet bakanına devretmesinin ciddi kaygıya yolaçtığını belirtti.
Sinclair-Webb “Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu hakkındaki yeni yasanın en endişe verici bölümü adalet bakanının ve böylece hükümetin teftiş kurulu üzerindeki yetkisidir. Bu yetkiler, hükümetin HSYK’yı ve dolayısıyla yargıyı kontrol etmesi için önemli bir araçtır” dedi.
Hükümetin HSYK'yı kontrol altına alma girişimi Aralık ayında, bazı bakan oğullarının ve bir banka genel müdürünün karıştığı ciddi yolsuzluk ve rüşvet iddialarının ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti. Bu olaydan bir hafta sonra dört bakan istifa etti ve savcılar Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın oğlunu da kapsayan yeni bir soruşturma başlattı. Hükümet her iki soruşturmayı yürüten savcıları görevden aldı. İki ay içinde binlerce polis ve bir çok savcı başka görevlere atandı.
