Hükümet Karşıtı Gösteriler Ortadoğu Ülkelerinde Yayılıyor

Mısır’dan sonra hükümet karşıtı gösteriler Ortadoğu ülkelerinde hızla yayılıyor. Bu Amerikan dış politikası açısından fırsatlar yarattığı gibi zorluklar da çıkarıyor.

Mısır’da halkın değişim talebine tanıklık ettik. Amerikan yönetimi protestolara başlangıçta itidalle yaklaştı – ancak gösteriler uzayınca Obama değişim konusunda daha açık bir tavır sergiledi: “Mısır halkı tercihini belli etti. Seslerini duyuyoruz.”



Şimdi Ortadoğu’nun başka ülkelerinde de sesler yükseliyor. Obama yönetimi, nasıl yanıt verileceği, kimin destekleneceği gibi zor kararlarla karşı karşıya.

Bahreyn’de polis barışçı göstericilere müdahale etti. Gösterilerin ilk iki gününde iki kişi öldürüldü.

Yemen’de öğrenciler, hükümet yanlıları ve polis arasında çatışmalar sürüyor. Göstericiler Devlet Başkanı Ali Abdullah Salih’in istifasını istiyor. Salih yeniden aday olmayacağını açıkladı.

Libya’da protestocular 42 yıldır iktidarda olan Muammer Kaddafi’nin çekilmesini istiyor.

İran’da polis göstericileri şiddet kullanarak bastırmaya çalışıyor. Yeniden alevlenen gösteriler, 2009 yılındaki tartışmalı Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden bu yana en büyük protestolar.
İran polisinin uyguladığı şiddetBaşkan Obama’dan da tepki gördü: “İran rejiminin bir yandan Mısır’da olanları kutluyormuş gibi yaparken, bir yandan İran’da barışçı göstericilere sert tepki göstermesi – yani Mısır’daki olaylarla tam anlamıyla çelişen adımlar atması tam bir tezat.”

Heritage Vakfı uzmanı James Philips başkanın daha fazla adım atması gerektiğini söylüyor: "Amerikan yönetimi halkla rejimin arasını açmak için azami baskıyı uygulamalı. Bu da Güvenlik Konseyi’nden yeni yaptırımlar geçirmekle olur."

Amerikan hükümeti tarafından desteklenen el Hurra televizyonuna demeç veren Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Washington’un Ortadoğu politikasının farklı ülkelere farklı yaklaşılmasını gerektirdiğini söyledi :“Dostlarımıza düzenli olarak yanı mesajı veriyoruz: Değişim şart.”

Amerikan Arap Enstitüsü’nden James Zogby’ye göre, bu, Amerikan politikasının dengesizliğini gösteriyor: “Başı dertte olan hükümetler bize destek vermiş olan hükümetler. Hatta, bölgede desteklenmeyen politikalarımıza destek vermeleri konusunda ısrar ettiğimiz hükümetler. Dolayısıyla şimdi taraf değiştirmemiz uygun görünmüyor.”

Zogby’e göre, sonuçta, göstericiler baskıcı liderleri desteklediği; o liderler de şartlar değişince desteği çektiği için Amerika’ya tepkili.

Zogby, ayrıca Amerika’nın İsrail’i eleştirmemesi ve barış sürecini hızlandıramaması yüzünden bölgede güvenilirliğini yitirdiğini söylüyor: “Amerika, yerleşimciler konusundaki BM tasarısının lehinde oy kullanmalı, aleyhinde değil.”

Amerikan dış politikası ve Amerika’nın İsrail’e verdiği destek Ortadoğu’daki denklemin en önemli unsurlarından. Obama, gösteriler sona erince halkın enerjisini Amerikan veya İsrail aleyhtarlığına değil yeni fırsat arayışlarına yönelteceğini söylüyor. Yeni fırsatlara kavuşma isteği, Ortadoğu’daki gösterilerin en büyük nedeni.