Temsilciler Meclisi Dışişleri Komisyonu’nda Suriye ile ilgili iki karar tasarısı kabul edildi. Sesli oylama yöntemiyle kabul edilen tasarılardan ilki, Esat rejimi başta olmak üzere rejimin müttefikleri ve çatışmanın diğer taraflarınca işlenen suçlar için bir savaş suçları mahkemesi kurulması talebini içeriyor.
121 sayılı karar tasarısında Kongre’nin, “savaş suçu ve insanlığa karşı suça” tekabül eden ve “uluslararası yasaların ağır ihlalini” oluşturan bu suçları şiddetle kınadığı kaydediliyor.
Tasarı, Suriyeli sivillere karşı ayrım gözetmeden yapılan saldırıların son bulması için Amerikan yönetimi ve ortaklarına çaba göstermeleri çağrısında bulunuyor.
Bunun yanında tasarı, Obama yönetiminden sivillerin korunması için ilave mekanizmalar oluşturmasını ve korunmaya muhtaç kesimlere insani yardımların sürekli ve adil biçimde erişmesini güvenceye almasını istiyor.
Tasarıda ABD’ye ayrıca, Suriye’deki insan hakları ihlallerinin belgelenmesi çabalarına desteğini sürdürmesi ve bu suçlara yönelik gelecekteki davalarda kullanılabilecek delillerin toplanmasını öncelikleri arasına alması çağrısı yapılıyor.
“Başkan, BM Daimi Temsilcisi’ne talimat versin”
Tasarının en önemli kısmı olan savaş suçları mahkemesiyle ilgili maddesinde, “Başkan Obama’dan, ABD’nin BM Daimi Temsilcisi’ni, bir Suriye savaş suçları mahkemesi kurulmasını gündeme getirmek ve desteklemek için ABD’nin etkisi ve gücünü kullanmakla görevlendirmesi” isteniyor. Tasarıda, oluşturulması istenen mahkeme, bölgesel ya da uluslararası hibrit bir mahkeme olarak tanımlanıyor.
Tasarı diğer ülkelere de, Suriye’de savaş suçu, insanlığa karşı suçlar ve soykırımla suçlanan kişileri yakalayarak mahkemeye teslim etmesi çağrısında bulunuyor.
“Hesap sormalıyız”
Tasarıyı hazırlayan Cumhuriyetçi Partili Chris Smith, oturumda, Suriye için bir savaş suçları mahkemesinin kurulması zamanının geldiğini, Suriye halkına karşı işlenen katliamların hesabının sorulması gerektiğini söyledi. Smith, Amerika ve uluslararası camiayı bu yönde çaba göstermeye çağırdı.
Cumhuriyetçi Partili Dana Rohrabacher ise, Amerika’nın şu anda birinci düşmanının IŞİD olduğunu ve IŞİD’e odaklanılması gerektiğini, Esat’la ilgili bir tasarı için şimdi doğru zaman olmadığını savundu.
Komitenin Başkanı Ed Royce ise, Rohrabacher’a cevaben, IŞİD’ın ayakta kalmasına Esat’ın eylemlerinin yol açtığını söyledi. Demokrat Brad Sherman da, “IŞİD’i yenilgiye uğratmanın tek yolu Esat’ı durdurmak” dedi.
“Katliamlar soykırım olarak tanımlanmalı”
Temsilciler Meclisi’nde kabul edilen ikinci tasarı ise, Suriye ve Irak’ta Hıristiyanlar, Yezidiler ve diğer dini ve etnik azınlıklara karşı IŞİD tarafından işlenen katliamları “savaş suçu, insanlığa karşı suç ve soykırım” olarak tanımlıyor. Tasarı, Amerika dahil tüm ülkeleri ve uluslararası örgütleri de bu tanımı kullanmaya çağırıyor.
BM’nin tüm üyelerinin bu suçları önleyecek ve sorumlularını cezalandıracak tedbirleri acilen koordine etmesi gerektiği kaydedilen tasarıda ayrıca, IŞİD’den kaçan sığınmacılara kapılarını açtıkları için Türkiye, Ürdün, Lübnan ve Irak’taki Kürt bölgesel yönetimine takdir ve destek ifadeleri yer alıyor.
“Rusya’nın saldırıları IŞİD’e yarıyor”
Tasarıların görüşüldüğü oturumda Rusya’ya da sert eleştiriler vardı. Komitenin Başkanı Ed Royce, Rusya’nın muhalifleri hedef alan hava saldırılarının IŞİD’in işine yaradığını, örgütün bu sayede kontrol ettiği toprakları genişletebildiğini söyledi.
Tasarıların Kongre’den geçebilmesi için Temsilciler Meclisi Genel Kurulu’nda görüşülüp onaylanması gerekiyor. İki tasarı da bağlayıcı değil ancak Kongre’nin hissiyatını yansıtmaları ve bilhassa Kongre’den geçerse Obama yönetimine bir nevi psikolojik baskı unsuru oluşturmaları bakımından önem taşıyorlar.
