Geçen hafta Lizbon’da yapılan NATO zirvesinde füze savunma sistemi konusunda uzlaşmaya varılması, Türkiye’de çeşitli şekillerde yorumlansa da Washington’da uzmanlar ikili ilişkilerde bir krizin eşiğinden dönüldüğü görüşünde.
Geçen hafta NATO’nun 28 üyesinin olası balistik füze tehdidine karşı önlem alacağını – yani Avrupa’da bir füze savunma sistemi kuracağını açıklaması ittifakın savunma kapasitesi açısından son derece önemli bir gelişmeydi. NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, yeni stratejik konsept belgesinin onaylanmasını “tarihi bir an” olarak nitelendirdi. Ancak zirveden önce Türkiye’nin çekincelerini öne çıkarması, oy birliğiyle karar alınan ittifakın zirvesinde sorun çıkacağı kaygısını doğurmuştu. Anlaşmazlıklar giderildi, uzlaşma sağlandı. Washington’da uzmanlar Türk Amerikan ilişkilerinde bir krizin eşiğinden dönüldüğünü düşünüyor.
Stratejik Konsept belgesinde hiçbir ülkenin adı tehdit kaynağı olarak ifade edilmese de füze savunma sisteminin İran’dan doğabilecek bir tehdide karşı planlandığı biliniyor. Çağaptay, Türkiye’nin füze savunma sistemine destek vererek olasi bir İran tehdidine karşı önlem almak isteyen müttefiklerine katılmasının, Türk hükümetinin izlediği “komşularla sıfır sorun politikasında” zorluk yaratacağını düşünüyor.
Türk hükümetinin, NATO zirvesinden önce, İran’ın adının tehdit olarak ifade edilmemesi konusundaki ısrarcı tutumu ve yaz aylarında BM Güvenlik Konseyi toplantısında İran’a yaptırım uygulanmasına karşı çıkması, batıda, Türkiye’nin İran’ı tehdit olarak görmediği şeklinde algılandı. Çağaptay, Türkiye’nin tehdit algısının yanlış olduğunu savunuyor.
Washington Enstitüsü Türkiye Programı Direktörü Soner Çağaptay, aynı kuruluşun uzmanlarından Scott Carpenter’la kaleme aldığı “Türk Amerikan Ortaklığının Yeniden Canlandırılması” başlıklı raporunda İran, İsrail/Gazze/Hamas gibi konularda yaşanan sorunlara dikkati çekiyor ve Türk Amerikan ilişkilerinin kritik bir kavşakta olduğunu yazıyor. Uzman, NATO zirvesinde krizin eşiğinden dönülmekle birlikte diğer sorunların gündemdeki yerini koruduğunu hatırlatıyor.
(VOA - TGRT Haber Ortak Yayını: 23 Kasım, 2010 - TSİ 21:00)
'NATO Zirvesinde Türk Amerikan İlişkilerinde Krizin Eşiğinden Dönüldü'
