Başkan Barack Obama’nın Ortadoğu ve Kuzey Afrika’daki ayaklanmalarla ilgili olarak yaptığı konuşma, Amerika’nın bölgedeki hızlı değişikliklere uyum sağlaması açısından etkili oldu. Ama Obama’nın İsrail-Filistin anlaşmazlığıyla ilgili yorum yapmasının, vermek istediği mesajı saptırdığını düşünenler var.
Ayaklanmalar Ortadoğu ve Kuzey Afrika’yı sarmış durumda. Uzmanlar Başkan Obama’nın geçen hafta yaptığı konuşmanın amacının siyasi ve ekonomik değişim çağrısı yapmak ve aynı zamanda şiddete meydan vermeden barışçı göstericilere destek vermek olduğunu söylüyor.
Mısır ve Tunus’taki ayaklanmalara değinen Başkan Obama, bu yıl içinde bölgede iki liderin görevini bıraktığını, protestolar devam ettikçe de başka liderlerin de benzer adımlar atabileceğini söyledi.
Graeme Bannerman Ortadoğu Enstitüsü’nde uzman ve şunları söylüyor: “Arap Baharı bölgeyi değiştiriyor. Obama hem bölge halkının, hem de Amerikalılar’ın, Washington’un bölgedeki bu değişime destek verdiğini bilmesini istedi.”
Obama Mısır ve Tunus’ta modernleşme ve istikrarın sağlanması için bu ülkelere mali teşvik paketi verileceğini bildirdi. Bu halk arasında destek gördü. Kahireli Dalya bu açıklamayı olumlu karşıladı: “Obama neler çektiğimizin farkında. Elinden geleni yapmaya çalışıyor.”
Başkan Obama, Suriye halkının cesur ve barışçı davranarak demokrasi çağrısı yaptığını, ama Şam hükümetinin protestocuları acımasızca bastırdığını söyledi.
Obama Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad içinse “ya geçiş sürecine önderlik et, ya da çek git” dedi.
Robert Satloff Washington Yakın Doğu Politikaları Merkezi Direktörü. Satloff şöyle konuşuyor: “Suriyeliler protestolarına devam ederse, durum öyle bir aşamaya gelecek ki, Amerika Esad’dan doğrudan çekip gitmesini isteyecek.”
Obama’nın konuşmasında en çok dikkati çeken, İsrail-Filistin sorununa değinmesi oldu. Bir süre önce Filistinli protestocular İsrail sınırlarını geçmeye çalışmıştı.
İlk kez bir Amerika Başkanı, İsrail ve gelecekte kurulması planlanan Filistin devletinin sınırlarının, 1967 Arap-İsrail savaşından önceki sınırlar esas alınarak belirlenmesini istedi. Obama ayrıca tarafların toprak değişiminde bulunmasını önerdi. Çünkü eski sınırlara dönülmesi Batı Şeria’daki Yahudi yerleşimlerini İsrail toprakları dışında bırakacak.
Kudüs’te Yahudi ve Araplar'ın konuşmaya tepkisi farklı oldu. Chaim adlı İsrailli şöyle konuştu: “Obama umurumuzda değil. Biz egemen ve bağımsız bir devletiz.”
Filistinli Evelyn Hajir ise şunları söyledi:
“Obama’dan önce de sonra da hiçbir şey değişmedi. Herşey geriye gidiyor.”
Başkan Obama İsrail askerlerinin Batı Şeria’dan tamamen çekilmesi çağrısında da bulundu.
Uzmanlar, Başkan Obama’nın İsrail-Filistin barış sürecinin hassas konularında bu kadar ayrıntıya girmesinin, dikkatleri verdiği barışçı değişim mesajından uzaklaştıracağını savunuyor.
Robert Satloff şu yorumda bulunuyor: “Başkan Obama İsrail-Filistin sorunuyla ilgili ayrıntıcı ve kışkırtıcı yönteme başvurarak vermek istediği asıl mesajı saptıracak adımlar attı.”
Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da ayaklanmalar bölgeyi değişimden geçirdikçe Başkan Obama’nın stratejisinin de ona göre şekilleneceği söyleniyor.
Uzmanlar, Ortadoğu’daki değişim süreci devam ettikçe Amerika ve diğer ülkelerin politikalarını da ona göre ayarlamaları gerektiğini kaydediyor.
