'İran'ı Nükleer Silah Hedefinden Vazgeçirmek Hala Mümkün'

İran’ı nükleer silah geliştirmekten vazgeçmeye ikna etmek için uluslararası baskı giderek artıyor. İran buna yalanlama, sert demeçler ve uranyum zenginleştirme çabalarını arttırarak karşılık veriyor. Ancak bazı uzmanlar İranlı liderleri nükleer silah hedefinden vazgeçirmenin hala mümkün olduğu görüşünde.

İranlı yetkililer, nükleer silah geliştirme hakları olduğunu, ancak böyle bir niyetleri olmadığı görüşünde ısrar ediyor.

Ancak uzmanlar İran’ın nükleer silahın ana maddesi uranyumu yeterli düzeyde zenginleştirmek için gerekli araçları kullandığını söylüyor.

Avrupa Birliği dışişleri bakanları geçenlerde İran’dan petrol alımlarını durdurma kararı aldı. Birliğin Dış Politika Yetkilisi Catherine Ashton, İran’ın barışcı niyet taşıdığı iddiasını reddetti: "Ellerindeki düşük düzeyde zenginleştirilmiş uranyuma baktığınızda soracağınız soru çok basit: Bu ne için gerekli? Defalarca bunu sordum, yanıt alamadım."

Londra’daki Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’nde görevli uzman Mark Fitzpatrick, İran’ın nükleer silah yapacak durumda olduğunu, ancak bunu hemen yapmayacağını söylüyor: "İran nükleer silah üretmek isterse sanırım bunun gerçekleşmesi en az bir yıl sürer."

İran’ın nükleer tesislerinin uydu fotograflarında görülen yerler gibi bölgelerde inşa edildiği bildiriliyor. Ancak Mark Fitzpatrick gibi uzmanları en çok kaygılandıran, İranlar’ın uranyumu daha hızlı ve daha yoğun zenginleştirdikçe nükleer tesislerini daha çok gizlemeye çalışması: "İran bazı zenginleştirme operasyonlarını kutsal Kum kenti yakınlarındaki bir dağın içine kurulmuş iyi savunulan bir tesise taşıyor. Bu tesisteki santrifüjler uranyum zenginleştirmeye başladığında bir askeri saldırıya karşı büyük ölçüde korunmuş olacaklar."

Batılı yetkililer, İran’ın nükleer silaha sahip olmasını önlemek için askeri müdahale istemediklerini söylüyor.

Ancak Başkan Barack Obama Birliğin Durumu konuşmasında bu olasılığa kapıyı kapatmadı: "Kimsenin kuşkusu olmasın: Amerika İran’ın nükleer silah edinmesini önlemeye kararlıdır. Bunun için de hiçbir seçeneği masadan kaldırmayacağım."

Ancak Obama hemen İran nükleer silah planlarındandan vazgeçer ve uluslararası denetçilerin bunu kanıtlamasına izin verirse uluslar topluluğuna yeniden katılabileceğini de sözlerine ekledi.

Uluslararası Atom Enerji Dairesi, görüşmeler yapmak üzere İran’a bir heyet gönderdi. Dairenin Viyana’daki merkezinde görevli Amerikalı yetkililerden Jennifer Hall-Godfrey görüşmelerin yeni yaptırımlar ya da askeri müdahale olasılığını önleme şansı yarattığını söylüyor: "Enerji Dairesi Başkanı yapıcı müzakeler istedi. Görüşmelerin özlü olmasını istiyoruz. Sadece görüşmüş olmak için görüşme istemiyoruz. Dairenin gündeme getirdiği konuların biran önce ele alınmaya başlanmasını istiyoruz."

Uzmanlar, İranlı liderlerin hala nükleer silah geliştirmeme konusunda ikna edilebilecekleri görüşünde. Ancak uzmanlar, İran çalışmaları sürdürmeye karar verirse, Tahran’ı askeri müdahalenin bile durduramayacağını uyarısında bulunuyor.