Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi, Amerika’nın girişimiyle İran’a yeni yaptırımlar öngören karar tasarısını kabul etti. Ancak, yaptırımlar Amerika’nın istediği kadar sert değil. Son kararın, daha güçlü yaptırımlar isteyen ülkelerin çağrılarını nasıl etkileyeceği henüz bilinmiyor.
Amerika’nın Birleşmiş Milletler Büyükelçisi Susan Rice yeni yaptırımların güçlü olduğu görüşünde. Rice, İran’ın geçmesini önlemek için büyük çaba harcadığı Konsey kararının güçlü, sert ve kapsamlı olduğunu, söyledi. Rice’a göre, İran’ın karar tasarısını önlemek için harcadığı zaman, para ve oynadığı siyasi oyunlar, tasarının kabulünü kendisi için ne kadar büyük bir darbe olarak gördüğünü gösteriyor.
Ancak uluslararası ticaret avukatı Richard Burke, yeni yaptırımların İran’a ekonomik açından fazla zarar vermeyeceğini, Tahran’ın geçmişte yaptırımlardan etkilenmeme yolları bulmayı başardığını söylüyor. İran’ın Amerika dışında bir çok ülkeyle normal ticaretini sürdüreceğini belirten Burke, yaptırımların Tahran’a, siyasi tutumunu değiştirtecek kadar ekonomik acı veremeyeceğini savunuyor.
Enerji Bakanlığı eski yetkililerinden Rolf Mowaat-Larssen, yaptırımların İran’a zarar vereceği, ancak nükleer çalışmalarını yavaşlatmayacağı ya da görüşme masasına döndürmeyeceği, hatta ters etki yapacağı görüşünde. Mowaat-Larssen, İran’ın yaptırımlar nedeniyle müzakere şeklini değiştirmesini ya da bugüne kadar yalanladığı silah programını itiraf etmesini beklemenin hayal olacağını söylüyor. Amerikalı uzman, yaptırımların, İran hükümetinin özellikle iç politika açısından nükleer programı sürdürme kararlılığını artttırabileceğini savunuyor.
Amerika, veto yetkisine sahip Rusya ve Çin’in desteğini alabilmek için karar tasarısını yumuşatmak zorunda kaldı. Harvard Üniversitesinde ders veren Rolf Mowaat-Larssen, son karar tasarısının İran’a karşı BM’in bundan daha fazlasını yapamayacağını gösterdiği görüşünde. İlk kez Türkiye ve Brezilya’nın aleyhte oy verdiğini hatırlatan Mowaat-Larssen, bunun kötü bir işaret olduğunu, artık daha ileri gidilemeyeceğini söylüyor. Amerikalı uzman bundan böyle karar tasarısının verdiği yeşil ışıkla ülkelerin tek başlarına önlemler alıp almayacaklarını bekleyip görmek gerektiğini savunuyor.
Uluslararası avukat Richard Burke, Obama yönetiminin BM’den karar çıkarma nedenleri arasında Amerikan Kongresi’nin tek yanlı yaptırım girişimini yavaşlatmak olduğunu da öne sürüyor. Burke’e göre Obama Yönetimi yeni BM kararının şimdi Amerika ve diğer ülkelere tek başlarına yaptırımları güçlendirmek için yeşil ışık yaktığını öne sürerek Amerikan Kongresi’nden acele etmemesini isteyebilir.
Amerikan Kongresi’ndeki yaptırım tasarısı İran’a benzin gibi rafine edilmiş petrol ürünleri sağlayan şirketleri hedef alıyor. Kongre’nin iki kanadından geçen iki farklı tasarı halen uzlaştırma komisyonunda bekliyor. Uzmanlara göre tasarı, benzin ithalini durdurarak İran’a ciddi zarar verebilecek. İran, yeterli rafineye sahip olmadığından petrolünü dışarı gönderip benzin olarak ithal etmek zorunda.
Tasarıyı hazırlayan Demokrat California millletvekili Howard Berman, Güvenlik Konseyi’nin son kararını övdü ve Avrupa Birliği dahil diğer ülkeleri tek yanlı yaptırımlar uygulamaya çağırdı. Berman, Kongre’nin kendi karar tasarısını aysonunda ele alacağını da söyledi.