Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü her yıl olduğu gibi, “tutuklu, kaçırılan, rehin kayıp” gazeteciler bilançosunu açıkladı. Daha önceki yıllarda “tutuklu gazeteciler” kategorisinde dünyanın üst sıralarında yer alan Türkiye, bu kez gazeteciler bakımından en riskli ülkeler arasında sayılmadı.
110 gazetecinin tutuklu olduğu Çin, dünyanın en büyük “gazeteci hapishanesi” olarak ilan edilirken, 62 gazetecinin tutuklu olduğu Myanmar ikinci sıradan, 47 gazetecinin tutukluğu olduğu İran üçüncü sıradan, 39 gazetecinin tutukluğu olduğu Vietnam dördüncü sıradan ve 31 gazetecinin tutuklu olduğu Belarus beşinci sıradan listeye girdi.
RSF’e göre, 2022 yılında tüm dünyada 533 gazeteci tutuklu bulunuyor.
Türkiye bilançoda Haziran ayında Kürt gazetecilere yönelik operasyonla, bilançoda kendisine yer buldu.
Bilançoda üç kadın gazeteci ve bir kadın medya çalışanının çalıştıkları medya organlarının PKK’ya yakınlığıyla suçlanması sonucu, Haziran’da tutuklanmasına da değinilirken örnek olarak, 2019 yılında “terör örgütü propagandası” iddiasıyla suçlanan Jin News sitesi haber müdürü Safiye Alagas öne çıkarıldı.
Önderoğlu: “Türkiye ilk beşin dışında, ‘çok hapseden ülkelerden’ biri olarak, eski kötü alışkanlıklarına geri döndüğüne dair sinyal verdi”
Sınır Tanımayan Gazeteciler Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu, Haziran ayında Kürt gazetecilere operasyon yapılmasının Türkiye’nin yeniden “eski kötü günlere” döndüğü yönünde kaygılar yarattığını söyledi.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Önderoğlu, “Diyarbakır’da 16 gazeteci ve medya çalışanının Haziran’da toplu şekilde tutuklanması bizi, yetkililerin, geçmişte Oda TV, Cumhuriyet veya Sözcü gazeteleri ve daha pek çok dosyada olduğu gibi, adil yargılama gibi temel adalet değerleri hiçe saydığı, politik özlü operasyonlara bel bağladığı dönemlere götürdü. Bugün Türkiye, altı yıl öncesinde olduğu gibi dünyada en çok gazeteci hapseden ülkesi olmasa bile, ilk beşin dışında, ‘çok hapseden ülkelerden’ biri olarak, eski kötü alışkanlıklarına geri döndüğüne dair sinyal verdi” dedi.
“Sansür yasası muktedirin politik savunmayla inkar edebileceği her tür haberi hedef alabilecektir”
Önderoğlu, ekim ayında yürürlüğe giren “sansür yasası”nın, her ne kadar şu ana kadar çalıştırılmamış olsa da gazeteciler önünde risk olarak durduğunu ifade etti.
RSF Türkiye Temsilcisi, “Yetkililerin ‘yerli ve milli’ gazetecilikten dem vurduğu, buna göre ödüllendirip cezalandırdığı, bilgilendirmekten mahrum bıraktığı habercileri bir de yargılattığı ve en üst düzeyde ‘dezenformasyon bülteni’ çıkarttığı bir medya ortamında, tek söylemde bayağı yol alınmış demektir. Sansür Yasası, sadece muhalif perspektifte dillendirilen herhangi bir söylemi değil toplumda yankı yapabilecek, muktedirin politik savunmayla inkar edebileceği her tür haberi hedef alabilecektir. Dolayısıyla güçlü olanın ‘doğru’su öteki olana dayatılacaktır. Bu düzenlemeye başka bir anlam veremiyoruz” diye konuştu.
“57 gazeteci öldürüldü, 65 medya temsilcisi rehin, 49 gazeteci kayıp”
RSF’in yayınladığı bilanço, 2022 yılında 57 gazetecinin öldürüldüğünü, 65 medya temsilcisinin rehin, 49’unun da kayıp durumda olduğunu ortaya koyuyor.
Merkezi Paris’te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler örgütü, gazetecilik haklarında 2022 yılında ciddi gerileme yaşandığını bildirdiği basın açıklamasında, tutuklu gazetecilerden sadece yüzde 36,4’ünün mahkum edildiği, kalan yüzde 63,6’sının yargılanmadığı yönündeki tespitini de kamuoyu ile paylaştı.
Deloire: “Diktatörlükler ve otoriter yönetimler, hapishanelerine gazeteci doldurmada hızlandırılmış bir süreç işletiyorlar”
RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, 2022 Bilançosu’nun yayınlanması dolasıyla yaptığı açıklamada, gazeteci tutuklamalarındaki artışın haber özgürlüğü ve çoğulculuğu hedef aldığını belirtti.
Deloire, “Diktatörlükler ve otoriter yönetimler, hapishanelerine gazeteci doldurmada hızlandırılmış bir süreç işletiyorlar. Gazeteci tutuklamadaki bu yeni rekor artış, bu vicdansız güçlere direnilmesine ve haber özgürlüğü, bağımsızlığı ve çoğulculuğu hedeflerini savunan herkesle aktif dayanışma içinde bulunulmasına olan yakıcı ihtiyacı teyit ediyor” dedi.
Kadın gazeteci tutukluluğu 5 yılda iki kattan fazla arttı
RSF’in yayınladığı bilançoda kadın gazetecilerle ilgili de ayrı bir bilgilendirme yapıldı. 2022 yılında dünya genelinde tutuklu kadın gazeteci sayısı 78 olarak açıklandı. 2021’e göre erkek gazeteci tutukluluğu yüzde 11,2 artış gösterirken tutuklanan kadın gazetecilerin oranı bir önceki yıla göre yüzde 27,8 yükseldi.
Açıklamada, sayısı 78 olarak tespit edilen tutuklu kadın gazetecilerle ilgili de, “RSF, 2021’e göre yüzde 30 artış yaşanan kadın gazeteci tutukluluğunda hiçbir zaman bu kadar yüksek bir rakama ulaşmamıştı” denildi.
Beş yıl önce, tutuklamada kadın haberci oranı yüzde 7 iken, 2022 yılında bu oran yüzde 15’i aştı.
19 kadın gazetecinin tutuklu olduğu Çin’i, Masha Amini eylemleri nedeniyle gazetecilere yönelik baskının arttığı İran (18) ile Myanmar (10) ve Belarus (9) takip etti.
Gazeteci cinayetlerinde Meksika, Haiti ve Brezilya başı çekiyor
RSF’e göre 24 Şubat’ta başlayan Ukrayna’daki savaşı haberleştirirken sekiz gazeteci altı aylık bir dönemde öldürüldü. Bunlar içerisinde, 13 Mart’ta Rus askerlerince infaz edilen Ukraynalı foto-muhabiri Mark Levin ve sivillerin tahliyesini izlerken top atışı sonucu şarapnelin isabet ettiği Fransa merkezli BFM TV kanalı muhabiri Frédéric Leclerc-Imhoff da vardı.
Bu yıl öldürülen toplam 57 gazeteciden 11’i Meksika’da, 6’sı Haiti’de, 3’ü de Brezilya’da can verdi.
Bilançoda dikkat çeken diğer bir veri de 20 aydır Mali’de El Kaide’ye yakın bir grubun elinde bulunan Fransız gazeteci Olivier Dubois ile birlikte 65 haberci ve medya çalışanının çeşitli ülkelerde rehin durumda olması.
