Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Ankara’da Suriyeli muhaliflerle görüşmeler gerçekleştirdiklerini teyit etti ve 24 Kasım’da Türk askerine yönelik saldırıda Moskova veya Şam’ın bilgisi olabileceğini reddetti.
Rus Bakan Lavrov, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun davetiyle karşılıklı turizm ilişkilerinde önemli yere sahip Antalya’nın Alanya ilçesinde buluştu. Lavrov, Çavuşoğlu ile ortak basın toplantısında, 24 Kasım günü Suriye’de ‘Fırat Kalkanı Operasyonu’nu yürütmekte olan Türk Silahlı Kuvvetleri’ni hedef alan saldırıyla ilgili de değerlendirmede bulundu. Lavrov, “TSK havadan bir saldırıya maruz kalmış. 24 Kasım’da Türk askerlerinin hayatını kaybettiği saldırıyı ne Rusya Federasyonu, ne de Suriye rejimi yapmıştır. Biz şu anda orada terörizmle ve teröristlerle mücadeleye devam ediyoruz, buna konsantre olmuş durumdayız. Dolayısıyla böyle olayların bir daha olmamasını istiyoruz. Bunu hem ABD’yle, hem de diğer ilgili kurumlarla görüşmemiz tabi ki zaruri” dedi.
Çeviri hatası
Bu arada Lavrov’un, TSK’ya yönelik saldırıya ilişkin soruyu yanıtladığı sırada çeviri hatası oldu. Lavrov’un sözleri, “Suriye rejimi yapmıştır” şeklinde çevirilince Türkiye’deki medya kuruluşları ve uluslararası haber ajansları tarafından 24 Kasım’daki saldırıya ilişkin yanlış bir son dakika bilgisi kamuoyuna yansıdı. Bunun üzerine Türk Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hüseyin Müftüoğlu, Diplomasi Muhabirleri Derneği (DMD) aracılığıyla Türkiye’deki medya kuruluşlarını çeviri hatası olduğu konusunda bilgilendirdi. Sonrasında bakanlıktan çeviri hatasıyla ilgili uyarı notu da geçildi.
Türkiye’nin aracılığıyla Rusya’nın Suriye’deki muhaliflerle görüşmeler gerçekleştiği iddiası da birkaç haftadır gündemdeydi. Bununla ilgili soru üzerine Lavrov, “Bu konuşma Ankara’da olabilir” açıklaması yaptı. Bu çerçevede; Rusya’nın Suriyeli muhaliflerle görüşme yürüttüğü Moskova tarafından resmen doğrulanmış oldu.
Suriye’de herkesle görüşmeye hazır olduklarını belirten Lavrov, Lozan’da Uluslararası Suriye Destek Grubu’nda da tüm siyasi görüşler ile görüşeceklerini beyan ettiklerini ifade etti. Rusya Federasyonu’nun barışma sürecini desteklemek için çalıştığını kaydeden Lavrov, “Siyasi muhalefet şu anda göçmenlerden oluşuyor çoğunlukla. Dolayısıyla onlarla görüşemiyoruz. Ancak Suriye’de gerçekten vatansever bir kesim de var. Hiçbir yere gitmiyor ve sıkı bir şekilde gelişmeleri takip ediyorlar. Lozan’da bunu konuştuk. Bu kesimlerle de görüşeceğiz ve iletişime geçeceğiz. Türk mevkidaşlarımızla ve Dışişleri Bakanlıkları arasında bu konuda görüşmeler devam ediyor. Bilgi teatisinde de bulunuyoruz, sürekli olarak görüş alışverişinde bulunuyoruz. Çünkü biz bu tarafların şu anda neler yapmak istediklerini bilmek istiyoruz” dedi. Lavrov, malum nedenlerden dolayı detaya giremeyeceğini ancak görüşmeleri sürdürdüklerini dile getirdi.
Çavuşoğlu da, Lavrov’a en son St.Petersburg’daki görüşmeleri sırasında Suriyeli muhaliflerle görüşmesinde yarar olduğunu söylediğini ve Rusya’nın kalıcı bir çözüm için yapıcı rol oynadığını anlattı. “Rusya’nın Suriye’de muhalefetle de görüşmesi son derece doğaldır” diyen Çavuşoğlu, Suriye’de birliği sağlamak için kimseyi dışlamamak gerektiğini belirterek, örneğin Irak’ta kapsayıcı bir yönetim iş başına gelmediği için bedel ödendiğini söyledi.
Erdoğan–Putin görüştü, Lavrov yorum yapmadı
Rus Dışişleri Bakanı Lavrov, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Suriye’deki askeri operasyon hedefini Beşar Esad yönetimi olarak söylemesiyle ilgili olarak yorum yapmaktan kaçındı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin, Halep konusunda son 1 hafta içerisinde 3 kez telefon görüşmesi yapmıştı. Bunu anımsatan Lavrov, “Gerçekten Cumhurbaşkanlarımız sürekli olarak görüşüyorlar. Bu birkaç gün içinde üç defa telefon görüşmesi yaptılar. Anlaşmalar üzerinden görüşmeye devam ediyorlar. İmzalanan dokümanlar çerçevesinde işbirliğimiz devam ediyor. Biz Moskova olarak, Kremlin olarak ve Dışişleri Bakanlığı olarak sadece ve sadece anlaşmalarımız çerçevesinde işbirliğine devam edeceğiz. Hem ikili anlamda hem de bölgesel anlamda. Suriye de buna dahil. Suriye’ye barış getirme amacıyla işbirliğimize devam edeceğiz” diye konuştu.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da, Fırat Kalkanı Operasyonu’nun amacıyla ilgili herhangi bir belirsizlik olmadığını savundu. DEAŞ terör örgütünü ve diğer tüm terör örgütlerini bölgeden temizlemek istediklerini kaydeden Çavuşoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ise Esad konusundaki görüşlerinin belli olduğunu söyledi. Çavuşoğlu, “Esad’ın bugün 600 bin insanın öldürülmesinden sorumlu olduğunu biliyoruz. Bu konuda Esad konusunda yer yer Rusya’yla da farklı düşünebiliriz. Bu da doğaldır. Ama genel çerçevede, ateşkes, insani yardım, siyasi çözüm ve siyasi dönüşüm konusunda Rusya’yla hemfikiriz. En iyi çözümün siyasi çözüm olduğunu da biliyoruz. Türkiye olarak Suriye’nin birliğine ve toprak bütünlüğüne çok önem veriyoruz ve her zaman da söylüyoruz. Bizim Türkiye olarak ne İran’ın, ne Suriye’nin, ne de Irak’ın topraklarında gözümüz yok. Buralardaki sorunu çözmek için katkı sağlıyoruz ve bazı ülkelerle de işbirliğimiz var. Rusya’yla bu yakın işbirliğimizi dün akşam liderlerimiz Sayın Erdoğan ve Sayın Putin telefonda bir kere daha teyit ettiler. Liderlerimizin bu vizyonu ve bizim çabalarımız bizi bu sonuca ulaştıracaktır. Suriye konusunda hedefe ulaşmamız lazım. Ama bir an evvel ateşkesin de sağlanması ve dramların da durdurulması lazım. Bu konuda da hemfikiriz” dedi.
Rusya Halep’de haklılığını savundu
Rus Bakan Lavrov, Halep bölgesinde yaşanan çatışmalar ve insani yardım koridoru açılmamasıyla ilgili tepkilere de yanıt verdi. Halep’in doğusundaki durumu Musul ve Irak’ta yaşanandan farklı olmadığını savunan Lavrov, Rusya’nın Şam rejimine desteğini yineleyen açıklamalara imza attı.
Batı ülkelerince yanlış bir Suriye politikası izlendiğini kaydeden Lavrov, “Biz tabi ki desteğimizi sürdüreceğiz ve Halep’i teröristlerden kurtaracağız. Şu anda halk, evlerinde yaşıyor. Biz evlerini boşaltmasını istedik çünkü orayı teröristlerden temizlemek için bizim harekete geçirmemiz lazım. Batılı meslektaşlarımız buna itiraz ettiler. Bize göre oradaki insanlar kullanılıyor. Ne yazık ki bunu söylemek zorundayım. Biz Suriye hükümetine oradaki çıkışların kapatılması için yardımcı olduk. Gerçekten birçok insan o koridoru kullanarak hayatını kurtardı. El Nusra’yla da bu konuda mücadelemize devam edeceğiz” dedi.
Lavrov, Halep’te silahsız Suriye halkına yardım ettiklerini ve buna devam edeceklerini de dile getirdi.
Ayrıca Rus Dışişleri Bakanı Lavrov, Türkiye’nin Kırım’daki Türk kökenli nüfus nedeniyle hassasiyet konusu olan Ukrayna konusunda, Ankara’dan olumlu mesajlar aldıkları sinyalini de verdi. AGİT ve Birleşmiş Milletler çerçevesinde konuya yaklaştıklarını kaydeden Lavrov, “Sayın Meslektaşım, AGİT çerçevesinde Ukrayna-Rusya arasındaki anlaşmazlık konusunda da işbirliğine destek vereceğini söyledi” ifadesini kullandı.
Rusya ve Türkiye’nin hedefi: 100 milyar dolar
Lavrov ve Çavuşoğlu, Suriye odaklı olduğu gözlemlenen görüşmelerinde Türk–Rus ekonomik ilişkileri de gözden geçirdiklerini açıkladı. Her iki bakan, ikili ticaret hacminde 2023 yılında 100 milyar dolara ulaşılmasının hedeflendiğini teyit etti.
İkili ilişkilerde iyileşme kapsamında Türkiye’nin tarım ürünleri ihracatında Rusya’nın uyguladığı engelleri kaldırmasını beklediklerini açıklayan Çavuşoğlu, Rus vatandaşlarını Antalya başta olmak üzere turizm bölgelerinde pasaporta dahi ihtiyaç duymadan ağırlamak istediklerini de bildirdi.
Lavrov ise, vize konusunda güvenlik sıkıntısına işaret ederek, görüşmeleri sürdüreceklerini ifade etti. Ticareti geliştirmek konusunda ise engel olmadığını savunan Lavrov, “Türk menşeli ihracat malları için talep ettiğimiz bitki sağlık standartları bağlamında bir kısıtlama vardı, o da çözüldü. Özellikle et ve et ürünleri gibi gıda ürünlerinin standartlara uygun olmasını istiyoruz. Özellikle Türk işadamları konusunda Rusya’da çalışmalar devam ediyor. Büyük yatırımcıların çalışmaları hiçbir zaman da durmadı. Biz buna destek veriyoruz ve bundan sonraki aşamalarda da büyük projelerde Türk firmalarını kullanmaya devam edeceğiz” diye konuştu.
Çavuşoğlu, ayrıca gelecek hafta Başbakan Binali Yıldırım’ın Moskova’da Rusya Federasyonu Başbakanı Medvedev ve Devlet Başkanı Putin ile görüşeceğini de açıkladı.
