Suriye’de Muhaberat Başkanı Ali Memluk’un tutuklanmasından sonra rejim içerisinde bölünmeler yaşandığı söylentileri yayılıyor. Memluk’un tutuklanması, birkaç hafta önce bir diğer istihbarat şefi Rüstem Gazali’nin Şam’da bir hastanede ölmesini izliyor.
Arap medyasındaki haberlere göre Ali Memluk, Esat rejimini devirmeye çalışan komplo iddialarının içinde yer alması nedeniyle tutuklandı. İngiltere’deki Daily Telegraph gazetesinde çıkan bir habere göreyse, Ali Memluk Esat’ın İran’la gün geçtikçe artan bağları nedeniyle öfkeliydi.
Kuveyt’te çıkan bir gazete, iki hafta kadar önce Memluk’un zehirlendiğini yazmış, İranlı bir yorumcu ise hasta olduğunu iddia etmişti. Arap medyasında çıkan diğer haberlere göre Memluk, Türk istihbarat görevlileriyle görüşmesi nedeniyle tutuklandı.
Geçen ay bir diğer istihbarat şefi Rüstem Gazali’nin Şam’da bir hastanede ölümü ise şüpheli görülmüştü. Gazali’nin diğer istihbarat şefleriyle Dera cephesindeki çatışmalar konusunda ters düştüğü söyleniyordu.
Memluk ve Gazali’nin her ikisi de 2005’te Lübnan’da suikasta kurban giden eski Lübnan Başbakanı Refik Harari’nin ölümüyle ilgili suçlanmıştı. Suikastla ilgili olduğu düşünülen üçüncü bir istihbarat görevlisi Cemih Cemih ise 2013’te evinin yakınlarında silahlı bir çatışma sırasında ölmüştü.
Paris Üniversitesi’nde siyaset bilimi profesörü Hattar Ebu Diyab Suriye’deki rejimin geçmişte de siyasi olarak bir yük haline gelen yetkililerden kurtulmanın yollarını bulduğunu hatırlatıyor.
Ebu Diyab, eski içişleri bakanı Gazi Kenan ve Esat’ın kayınbiraderi ve Muhaberat şefi Asıf Şevket gibi isimlerin de sıra dışı ölümleri göz önünde bulundurulduğunda Suriye rejiminde yer alan kişilerin iç ya da dış güçler tarafından ortadan kaldırıldığı izleniminin oluştuğunu belirtiyor.
Lübnanlı politikacı Velid Cambulat geçtiğimiz günlerde Refik Hariri’nin ölümüyle ilgili suikastı araştıran Birleşmiş Milletler mahkemesine ifade verdi. Cambulat Esat rejimini, aralarında kendi babasının da bulunduğu diğer Lübnanlı liderleri öldürmekle suçladı.
Ebu Diyab, Ali Memluk’a yönelik darbe iddialarının çok akla yatkın olmadığını söylüyor. Çünkü Memluk’un bir darbe gerçekleştirecek kadrosu yok. Ebu Diyab, Esat’a sadık yetkililerin ya da İranlı danışmanların Memluk’un Batı’yla eskiden bu yana devam ettirdiği iletişim kanallarına sahip olmasının rahatsızlık yaratmış olabileceğini söylüyor.
Oklohoma Üniversitesi Ortadoğu Çalışmaları Merkezi’nden Suriye uzmanı Joshua Landis, ne Ali Memluk’a yönelik darbe suçlamasının, ne de Suriyeli muhaliflerle görüştüğü ya da İran ilişkileri nedeniyle sürtüşme yaşandığı iddialarının mantıklı olmadığını düşünüyor.
Ali Memluk’un muhalefetle konuşacak bir şey olmadığını söyleyen Landis, muhaliflerin Memluk’u yalnızca öldürmek isteyeceklerini belirtiyor. Uzman ayrıca Memluk’un yüzlerce farklı muhalif gruptan hangisiyle konuşabileceği konusunun da ayrı bir sorun olduğuna dikkati çekiyor.
Landis, Memluk’un İran’dan gelen destekle ilgili şüpheleri olduğu iddiasının da akıl dışı olduğunu düşünüyor. Suriye’nin destek alabileceği başka bir taraf olmadığını söyleyen Landis, rejim içinde bir Şii-Sünni çatışması olduğu iddialarınınsa fazla basit bir mantığa dayandığı düşünüyor.
Amerikalı eski diplomat Richard Murphy rejim içinde darbe söylentilerinin kendisini şaşırtmadığını çünkü rejimin savaş devam ettikçe büyük bir baskı altında kaldığını söylüyor. Murphy çatlakların büyüyebileceğine dikkati çekiyor.
