Taleban, Afganistan’da barış görüşmelerinin Kurban Bayramı sonrasında başlayabileceğini açıkladı. Taleban sözcüsü, esir tuttukları rehineleri bir hafta içinde serbest bırakabileceklerini; Afgan hükümeti de Taleban mahkumlarının tahliyesini tamamlarsa, müzakerelerin Kurban Bayramı’ndan sonra başlayabileceğini bildirdi.
Taleban’ın Twitter üzerinden yaptığı müzakere açıklaması, örgütteki köklü değişikliklerin ardından geldi. Taleban, kurucu liderleri Molla Muhammed Ömer’in oğlu Molla Muhammed Yakup’u askeri kanadın başına getirmiş; 20 kişilik müzakere ekibine de örgütün en yüksek siyasi organı Rehber-i Şura’dan 4 güçlü isim daha atamıştı.
Afgan hükümetinin Taleban’la barış süreci için Mayıs ayında oluşturduğu Ulusal Yüksek Uzlaşma Konseyi’nden bugün yapılan açıklamada ise Taleban mahkumları listesi üzerinde hala çalışıldığı belirtildi.
Afganistan Ulusal Güvenlik Konseyi Sözcüsü Javid Faysal hafta başında yaptığı açıklamada, Taleban’ın serbest bırakılmasını istediği 600 mahkumun ciddi suçlar işlediklerini ve hükümetin serbest bırakılmalarına karşı olduğunu açıklamıştı.
Bu nedenle Afgan hükümetinin, Kurban Bayramı öncesinde, kalan mahkumları serbest bırakması beklenmiyor. Taleban ise barış sürecinin başlaması için, ABD'ye sundukları listedeki 600 mahkumun serbest bırakılmasını şart koşuyor.
ABD ile Taleban arasında 29 Şubat’ta Katar’ın başkenti Doha’da imzalanan anlaşma uyarınca Afgan hükümetinin elindeki 5.000 Taliban mahkumun ve Taleban’ın elindeki 1.000 hükümet personeli ve güvenlik yetkilisinin serbest bırakılması vardı. Anlaşmanın en kritik bölümüne göre “mahkum takası”, Kabil ile Taleban arasında başlayacak görüşmeler öncesi tamamlanacaktı.
Taleban’ın Twitter mesajı, müzakere takvimi için ilk öneri oldu. Kabil söz konusu 600 mahkum yerine, gözaltında tutulan ve daha ciddi suçlar işlememiş Taleban militanlarını serbest bırakmayı önermişti. Ancak Taleban serbest bırakılmasını istediği mahkum listesinde değişiklik yapmayı reddetti ve görüşmeler için önce mahkum takasının tamamlanması talebinde bulundu.
Afgan hükümetinin ulusal uzlaşma konseyinin üyeleri ise hala belirlenmiş değil. Konseye, geçen yıl cumhurbaşkanlığı yarışına giren, ancak sonuçları kabul etmeyerek kısa bir süre kendini cumhurbaşkanı ilan eden Abdullah Abdullah liderlik ediyor.
Taleban'ın başmüzakerecisi Molla Baradar
Taleban’ın siyasi bürosunun bulunduğu Katar’ın başkenti Doha’da ise 20 kişilik müzakere ekibi belirlendi. Ekipte Rehber-i Şura’nın 13 üyesi yer alıyor. Taleban’ın müzakere ekibinin başında ise örgütün kurucularından Molla Abdul Gani Baradar var. Baradar, 2010’da dönemin Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai ile barış görüşmeleri girişimi sonrası Pakistan’da yakalanmış ve Afganistan’ın iadesini istemesine rağmen sekiz yıl Pakistan’da cezaevinde kalmıştı.
Hamid Karzai, Baradar’ın bağımsız barış görüşmeleri önerilerini Pakistan ya da ABD’nin önceden onayı olmaksızın yaptığını söylemişti. Karzai ayrıca Baradar’ın serbest bırakılması için iki defa Pakistan ve ABD’ye talepte bulunduğunu ancak her defasında reddedildiğini de söyledi.
ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad ise 2019’da yaptığı açıklamada, Baradar’ın Afgan barış görüşmelerini hızlandırması için ABD’nin talebi üzerine serbest bırakıldığını söylemişti.
Baradar, ABD ile Taleban arasında varılan barış anlaşmasında Taleban’ın başmüzakerecisi olarak görev yaptı. Ancak anlaşma, Afgan hükümeti ile Taleban arasındaki mahkum anlaşmazlığı nedeniyle sekteye uğradı.
