Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), dünkü darbe girişiminin, Türkiye’de hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağını gösterdiğini belirttiği bir ortak bildiri yayınladı. Ortak bildiride, “Dört parti olarak farklı görüşlerimiz olsa da hepimiz, tüm milletvekillerimizle, tüm teşkilatlarımızla, milli iradenin yanındayız, milli iradeye hep birlikte sahip çıkıyoruz ve ebediyen sahip çıkacağız” mesajı verildi.
TBMM Genel Kurulu bugün, darbe girişimini görüşmek üzere olağanüstü gündemle toplandı, toplantı İstiklal Marşı ayakta okunarak açıldı. Kurul, dün bombalı saldırıya uğradığı gecenin ardından bugün epeydir eşine rastlanmayan şekilde 4 siyasi parti arasında sıcak ve uzlaşıcı diyaloglara sahne oldu. Ancak AKP iktidarınca “millet iradesi” vurgusu yapılması nedeniyle CHP ve HDP’nin de üstü kapalı olarak yasama organı dışında örneğin Cumhurbaşkanı faktörü gibi vesayet odaklarına da direnç gösterilmesi çağrısı dikkat çekti.
TBMM’deki 4 siyasi parti, darbe girişimini şiddetle kınadıkları ortak bildiriyle “demokratik Türkiye” vurgusu yaptı. Meclis Başkanı İsmail Kahraman’ın okuduğu bildiride, özetle şöyle denildi:
“Milletimiz, bütün dünyaya örnek olacak şekilde darbenin karşısında durmuş ve kanlı darbe girişimini engellemiştir. Türkiye Cumhuriyeti'ni ve kurumlarını canı pahasına koruyan bu aziz millet, her türlü övgü ve takdiri ziyadesiyle hak etmektedir. Bu uğurda canlarını veren şehitlerimize milletçe minnettarız ve o kahramanlarımızı da asla unutmayacağız. TBMM, bu aziz ve kahraman milletin temsilcisi olarak milletimizin verdiği yetkiyle bombaların ve kurşunların altında görevini ifa etmiş, bir kez daha milletine layık bir Meclis olduğunu göstermiştir. TBMM'nin, meşum darbe girişimine karşı sergilediği kararlılık, Türkiye'de demokrasinin daha da yerleşmesi ve gelişmesi adına da son derece değerlidir. Herkes bilmelidir ki, bugün olduğu gibi gelecekte de milletimize, millî iradeye, Gazi Meclise uzanacak her el, karşısında TBMM'nin çelikten iradesini bulacaktır. TBMM milletin demokrasiye sarsılmaz inancını yansıtmayı sürdürecektir.”
Saldırılar Sonrası TBMM Binası'ndaki Yıkım
Yıldırım: Cinnet halindeydiler
Oturumda ilk sözü alan Başbakan Binali Yıldırım, İstiklal Marşı dizelerini okuduktan sonra darbeye direniş gösterdikleri için farklı kesimlere teşekkür etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başkomutan sıfatını vurgulayan Yıldırım, millete de teşekkür ettiklerini bildirdi.
TBMM’nin Gazi Meclis olarak 23 Nisan 1920 sonrasındaki en zor gecesini dün yaşadığını söyleyen Yıldırım, sözlerine şöyle devam etti:
“İşgal kuvvetleri Polatlı'ya kadar gelmişlerdi ama bu Meclise dokunamadılar, dokunmadılar. 1960'ta darbe yapanlar millî iradeye, Meclis ruhuna saldırsalar bile Meclisin bedenine saldıramadılar. 12 Eylül cuntacıları Meclisi bombalamadılar. 28 Şubat darbecileri Meclise dokunmadılar ancak dün gece öyle canice, öyle alçakça, öyle pervasızca bir saldırı gerçekleşti ki millet iradesinin tecelli ettiği Meclisin hem ruhunu hem de bedenini hedef aldılar. Bunlar asker değil, bunlar asker kılığında teröristlerdir, canilerdir! Gözleri dönmüştü. Gözlerini kan bürümüştü. Cinnet hâlindeydiler. İhanet ve haşhaş akıllarını teslim almıştı. Ancak, değerli milletvekilleri, bilmedikleri şuydu: Milletin evine dokunanın eli yanar. Milletin evine el uzatanın o eli kırılır. Milletin evine saldıranın ocağı söner. İşte, daha yirmi dört saat geçmeden elleri yandı, o bombalara, o tetiklere basan elleri kırıldı. İnşallah ocakları da ebediyen söndü!”
Bugün umutları çoğaltacaklarını kaydeden Yıldırım’ın, TBMM’deki siyasi partiler açısından “Gece boyunca sergilenen, bugün burada sergilenen dayanışma, inanıyorum ki yeni bir sürecin de başlangıcıdır. Bu ruhla biz terörü de yeneriz, bu ruhla yaralarımızı da sararız. Bu birliktelik ruhuyla, Allah'ın izniyle, Türkiye'yi Gazi Mustafa Kemal'in işaret ettiği muasır medeniyetler seviyesine de çıkarırız” sözleri ilgi gördü.
Yıldırım, ayrıca konuşmasını tamamlarken salonda TSK komuta kademesinden tek başına yerini alması dikkat çeken Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar’ı “hoşgeldiniz” diye selamladı. Akar, salondaki tek askeri üniformalı dinleyici oldu.
Kılıçdaroğlu “parlamenter demokrasi” vurgusu yaptı
Başbakan Yıldırım’ın ortaklaşa davranış mesajına karşın CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun parlamenter demokrasi odaklı konuşmasına AKP milletvekillerinden destek gelmedi. Konuşmasının başında Cumhuriyet’in kuruluşunu anımsatan Kılıçdaroğlu, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Açıkça söyleyelim, dün yaşadığımız olay doğrudan bir darbe girişimidir. Cumhuriyetimize, demokrasimize, tarihsel birikimimize yapılmış açık bir saldırıdır. Oysa biz, demokrasimizi güçlendirmek ve baki kılmak için Anayasa'mıza öyle maddeler koyduk ki değiştirilmesi dahi teklif edilemez. Nedir bunlar? Örneğin: "Türkiye Cumhuriyeti demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir." diyoruz. İşin anahtarı da aslında burada. Her koşulda demokrasiyi savunmak, hukukun üstünlüğünü savunmak, laikliği savunmak hepimizin ortak görevi ve ortak paydası olmalıdır. Kuşkusuz, dün demokrasiye yapılan saldırıyı, açık yüreklilikle, grubum adına, bize oy veren bütün kitleler adına, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşları adına açıkça lanetliyoruz.”
Türkiye’de halkın dün “direnme hakkı”nı kullandığını söyleyen Kılıçdaroğlu, “Hukukun çiğnendiği, hukukun üstünlüğünün reddedildiği hallerde, mesela, demokrasinin darbeyle yok edilmesinin istenmesi halinde, direnme hakkının ne kadar meşru olduğunu dün gördük; direnme hakkına bundan daha güzel bir örnek verilemez” dedi.
Kılıçdaroğlu, özetle, “Darbenin bastırılması ayrıca parlamenter demokratik sistemimizin ulaştığı olgunluğu da göstermektedir. Ayrılık yok, gayrılık yok; demokrasi konusunda sonuna kadar birlikte mücadele var. Dün burada her partiden milletvekili el ele, yan yana mücadele ettiler, büyük saldırılara karşı birlikte göğüs gerdiler, patlayan bombalar altında demokrasiye sahip çıktılar. Yarın da hepimiz ortak akılla, uzlaşı kültürü içinde -bir daha söylüyorum, uzlaşı kültürü içinde- Türkiye'nin sorunlarını çözmek için birlikte çalışmak zorundayız. Bu, bizim, halkımıza vereceğimiz, vadedeceğimiz güzel bir olaydır. Anayasa ve hukukun dışına çıkanlar, kim olursa olsun, bunun bedelini mutlaka ödemeliler” diye konuştu.
Bahçeli: Kalleş ve kanlı bir terör saldırısı
MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ise, olayı Başbakan gibi “terör” olarak yorumladı ve geceyi “Türk milleti tam kalbinden hançerlenmiştir. Şimdiye kadar hiç olmayan bir şey gerçekleşmiş ve Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarından bazıları rehin alınmıştır. Genelkurmay karargahı ise işgal edilmiştir. Türk Silahlı Kuvvetleri içine yuvalanmış vatan ve millet hasımları dün gecemizi zehir etmiş, tarihimizde eşine az rastlanır bir ihanetin taraf ve failleri olmuşlardır. Türk demokrasisi çok çetin bir imtihandan geçmiştir. Şu kahredici hususa lütfen dikkat buyurunuz; çatısı altında bulunduğumuz Gazi Meclis havadan bombalanmıştır” diye özetledi.
“Aslında dün gece yaşananlar darbe teşebbüsü olduğu kadar aynı zamanda kalleş ve kanlı bir terör saldırısıdır. Ve bu saldırı Türk askerinin içinden devşirilmiş, kandırılmış, aklı çelinmiş veya buna çoktan teşne küçük bir grup tarafından icra edilmiştir” diyen Bahçeli, demokraside uçurumdan dönüş sağlandığını söyledi.
Bahçeli, “Gazi Meclis’e bomba atacak kadar gözü dönen çürümüşler de Türk Silahlı Kuvvetleri’nin bir parçası, bir üyesi ahlaken ve esasen asla olamayacaklardır. Ülkemize kast eden vatan hainlerinden hesap sormak, bunların yediğini içtiğini burunlarından getirmek hepimizin namus borcudur. Demokrasiye sahip çıkarak büyüyeceğiz. Devlet tektir, bayrak tektir, dil tektir, ülke tektir, vatan tektir, millet sonuna kadar birdir, diridir, zalimlere karşı da tavizsizdir” dinleyici locasından yoğun alkış aldı.
HDP’den 7 Haziran anımsatması
HDP adına ise Selahattin Demirtaş’ın, TBMM Başkanı Kahraman’a mazeret bildirmiş olması nedeniyle Grup Başkanvekili İdris Baluken konuşma yaptı. Baluken, Kürt Sorunu anımsatmasıyla şunları ifade etti:
“Maalesef tüm uyarılarımıza rağmen iş başında olan tüm iktidarların, Türkiye’nin temel meselelerini çözmemesi, demokratikleşme hamlelerini gerçekleştirmemesi, ülkeyi hala bir darbe anayasasıyla yönetmekte ısrar etmesi, hiç kuşku yok ki, darbeye teşebbüs edenlerin temel dayanağı olmuştur. Yine özellikle 2013 yılına kadar yanlış politikalarla paralel yapının güçlendirilmesi, 7 Haziran’da ortaya çıkan halk iradesinin tanınmaması, bu parlamento eliyle seçilmişlerden alınan dokunulmazlığın askere verilmesi, halk iradesini temsil eden seçilmiş siyasetçilerin tutuklama süreçleri ile cezaevlerinde gönderilmek istenmesi, yüzde doksan oylara varan iradeyi temsil eden belediye başkanları yerine kayyum atanacağı tartışmaları demokratik siyaset alanını alabildiğine daraltmış ve siyaset kurumunu bir bütün olarak darbecilerin açık hedefi haline getirmiştir.”
Baluken, “15 Temmuz’da gerçekleşen saldırıları ve demokrasi karşıtı darbeyi tüm boyutlarıyla büyük bir öfke ve şiddetle bir kez daha amasız, fakatsız, ancaksız bir şekilde kınıyoruz. Hükümetin bugünden tezi yok ülkede demokratik siyasetin güçlendirilmesi hususunda muhalefet partileri ile birlikte hareket etmesi, dünden bu yana yaşananları halkımıza ve kamuoyuna doğru bir şekilde bütün gerçeklikleriyle aktararak orya çıkarması önemlidir. Ülkeyi darbeler sarmalından çıkarıp, demokrasi adasına dönüştürmek için önemli bir milat ile karşı karşıyayız” dedi.
Cumhurbaşkanı’nın koltuğu boş kaldı
TBMM’deki özel oturumda Cumhurbaşkanı’nın yer alması beklentisi vardı.Ancak Erdoğan, Ankara’ya gelmemeyi tercih etti. Protokol locasında, komuta kademesinden sadece Akar vardı, Anayasa, Yargıtay, Danıştay ve Sayıştay’dan yüksek yargı mensupları çoğunluktaydı.
TBMM Başkanı Kahraman, ayrıca Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı Sayın Rıfat Hisarcıklıoğlu, Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu Başkanı Bendevi Palandöken, TÜRK-İŞ Sendikası Başkanı Ergün Atalay, Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu Başkan Vekili Cengiz Delibaş, MEMUR-SEN Başkanı Ali Yalçın, HAK-İŞ Sendikası Başkan Vekili Mehmet Şahin, Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Sayın Şemsi Bayraktar’a katılımları için teşekkür etti.
Kahraman, Kurul’un bitiminde, 4 siyasi parti liderleri ile yüksek yargı organları başkanlarını makamına kahveye davet etti. Makamdaki kahve ardından Başbakan Yıldırım’ın kareye girmediği bir toplu fotoğraf çekimi yapıldı. Ancak sonra Yıldırım’ın Bahçeli’yle poz verdiği görüldü.
TBMM’nin yerinde yeller esiyor
Bu arada TBMM’nin dün gece bombardıman altında kalması ardından bugün tarihi ana binasındaki zarar açıkça görülebiliyordu. Şeref Salonu’ndaki camekanlı bahçeleri tamamiyle tarumar olmuş olan TBMM’nin Başbakanlık makamına da ev sahipliği yapan kanadı ciddi hasar almış durumdaydı. O bölümde çökme olabileceğinden endişe edildiği için yaya geçişine kapatılmıştı.
Erdoğan ise ABD’ye mesaj verdi
TBMM’deki toplantıya katılmayan Erdoğan, Kısıklı’daki evinin önünde kendisine destek verenlere hitaben akşam saatlerinde bir konuşma yaptı. Erdoğan, ABD Başkanı Barack Obama'ya çağrı yaparak, “Pensilvanya’daki dört yüz dönüm arazinin içindeki bu zatı ya deport edin ya da bize verin' demiştim. İhanet içinde olduğunu sizlere söyledim ama dinletemedim. Şimdi buyrun, bu darbe girişiminden sonra tekrar sesleniyorum. Pensilvanya’daki bu zatı artık Türkiye’ye teslim edin. 'Eğer biz, stratejik ortaksak model ortaksak, o zaman ortağınızın bu talebini lütfen yerine getirin' diyorum” dedi.
