ABD’de 3 Kasım’da yapılacak başkanlık seçimleri öncesinde ülkede geleneksel olarak yapılan TV tartışma programlarının ilkinde, Cumhuriyetçi Parti adayı Başkan Donald Trump ve Demokrat Parti adayı eski Başkan Yardımcısı Joe Biden karşı karşıya geldi.
Başkanlık seçimleri öncesi yapılacak üç tartışma programının ilkine, Ohio eyaletinin Cleveland kentindeki Case Western Reserve Üniversitesi ve Cleveland Kliniği ev sahipliği yaptı.
Daha önceki yıllarda yapılan tartışma programlarının aksine, salgın hastalık nedeniyle stüdyoda çok kısıtlı sayıda izleyici yer aldı. İki başkan adayı Corona virüsü salgını nedeniyle programda el sıkışmadı.
Hararetli geçen tartışma programında karşılıklı sert ifadeler kullanıldı
Tartışma programının moderatörlüğünü, Fox haber kanalı sunucusu Chris Wallace yaptı. İki başkan adayı bir buçuk saati aşan tartışma programlarının ilkinde birbirlerine karşı oldukça sert ifadeler kullandı.
Wallace, aynı anda konuşan, birbirlerini sözünü kesen Trump ve Biden’ı sık sık uyarmak zorunda kaldı.
Tartışma programının ilkinde Başkan Trump, Biden’ın başkan yardımcılığı dönemini, Biden ise Başkan Trump’ın son dört yıl içindeki icraatlarını sert ifadelerle eleştirdi.
Anayasa Mahkemesi üyeliğine atama tartışması
Oldukça hararetli geçen tartışma programında adaylar arasında ilk tartışma, kısa süre önce yaşamını yitiren Ruth Bader Ginsburg'ün yerine Trump'ın, hukukçu Amy Coney Barrett'i Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday göstermesi konusunda yaşandı.
Başkan Trump, üç yıl için değil dört yıl için başkan seçildiğini belirterek “Size çok basit bir şekilde anlatacağım. Seçimi kazandık. Seçimlerin sonuçları vardır. Senato’yu, Beyaz Saray'ı kazandık. Herkesin saygı duyduğu olağanüstü bir adayımız var. Her yönden iyi. Aslında, en büyük destekçilerinden bazıları Notre Dame Üniversitesi ve diğer yerlerden liberal insanlar. Bu yüzden harika olacağını düşünüyorum. Daha çok vaktimiz var. Seçimleri kazandık ve bu nedenle onu aday gösterme hakkına sahibiz, çok az insan bunun aksini söyleyecektir” dedi.
“Atama seçim sonrasına bırakılsın”
Joe Biden ise Amerikan halkının, Anayasa Mahkemesi adayının kim olacağı konusunda söz hakkına sahip olduğunu belirterek “Şu anda bu şansları yok. Çünkü zaten bir seçimin ortasındayız. Seçim çoktan başladı. Şimdiden on binlerce kişi oy verdi ve bu yüzden olması gereken şey beklememiz. Bekleyip, bu seçimin sonucunun ne olduğunu görmeliyiz” dedi.
Demokrat Parti adayı Biden, Anayasa Mahkemesi üyeliğine yapılacak atamanın, seçim sonrası yapılması gerektiğini belirterek “Şimdi yapılması gereken şey beklemek. Yapılacak seçimin sonuçlarını görmek. Amerikan halkı kimi, başkan ve başkan yardımcısı olarak seçecek. Amerikan halkının söz hakkı olması gerekir" diye konuştu.
Sağlık sigortası tartışması
İki başkan adayı arasında diğer bir tartışma da sağlık sigortası konusunda yaşandı. Programın moderatörü Wallace, Trump’a “Son dört yıldır, Obamacare'i yürürlükten kaldırıp değiştirmeye söz verdiniz, ancak bu dört yıl içinde Obamacare'in yerini alacak bir plan, kapsamlı bir çalışma ortaya koymadınız” dedi.
Başkan Trump, Wallace’a, “Her şeyden önce, sanırım seninle tartışıyorum, onunla değil (Biden’ı kastediyor) ama sorun değil. Şaşırmadım. Sana bir şey söyleyeyim. Sembolik hiçbir şey yok. İlaç fiyatlarını düşürüyorum. Hiçbir başkanın yapmaya cesaret edemediği şeyi yaptım. İlaç fiyatları yüzde 80-90 oranında düşecek. Obamacare çok kötüydü” dedi.
Trump, Biden’ın, Obamacare olarak anılan Hesaplı Sağlık Hizmetleri Yasası'nı kaldırmaya çalışmasıyla ilgili eleştirisine, “Orduda uygun sağlık hizmetini sağlayamadığın için askerler öldü, o yüzden bana bundan bahsetme” dedi.
Biden, Trump’ın hiçbir sağlık planı olmadığını, ilaç fiyatlarının da düşmediğini belirterek, “Seçildiğinden beri hep bir sağlık planı vadediyor. Hiçbiri ortada yok. Bir sağlık planı yok” dedi.
Corona virüs salgını tartışması harareti yükseltti
Tartışma programında başkan adaylarının hararetini yükselten konu başlıklarından biri de Corona virüsü salgını oldu. Biden, Trump’ı, salgın hastalık konusunda hiçbir ciddi plan geliştirmemekle ve Şubat ayında salgın hastalığın etkisinin ne derece olduğunu bilmesine rağmen gerekli önlemleri zamanında almamakla suçladı.
Biden, “Başkanın hiçbir bir planı yok. Çünkü hiçbir şey planlamadı. Şubat ayında bu krizin ne kadar ciddi olduğunu biliyordu. Ölümcül bir hastalık olduğunu biliyordu. Amerikan halkını panikletmek istemediği için bize söylemediğini ya da insanları uyarmadığını söyledi. Mart ayında tam olarak ne yapmamız gerektiğini ortaya koydum. Temmuz ayında ne yapmamız gerektiğini tekrar ortaya koydum. Mümkün olan tüm koruyucu teçhizatı sağlamalıyız. Sığınağınızdan çıkıp golf sahasından çıkıp Oval Ofis'e gidip Demokratlar’la Cumhuriyetçileri biraraya getirip hayat kurtarmak için şimdi yapılması gerekenleri finanse etmelisiniz” dedi
Başkan Trump, ülkedeki çeşitli ilaç firmalarıyla Corona virüsüne karşı aşı geliştirme çalışmalarının sürdüğünü belirterek yakın zamanda ellerinde virüse karşı aşı olacağını belirtti.
“Harika bir iş çıkardık”
Başkan Trump, Biden’a şöyle yanıt verdi: “Sizi dinleseydik 200 bin değil milyonlarca insan ölürdü. Bu durum Çin’in hatası. Asla olmamalıydı. Bu arada, rakamlardan bahsettiğinizde, Çin'de kaç kişinin öldüğünü bilmiyorsunuz. Rusya'da kaç kişinin öldüğünü bilmiyorsun. Hindistan'da kaç kişinin öldüğünü bilmiyorsun. Demokrat valilerinizin çoğu, ‘Başkan Trump olağanüstü bir iş çıkardı’ diyor. Şimdi aşı için haftalar kaldı. Harika bir iş çıkardık” dedi.
Demokratlar'ın yönettikleri kentleri eleştiren Trump, New York’u örnek gösterdi. İnsanların eyaletlerinin kapanmasını istemediğini belirten Trump, “New York'a bakıyorum, çok üzücü durumda. New York'ta neler oluyor? Hayalet bir şehir gibi oldu. Suç oranları katlandı” dedi
Salgın hastalık öncesine kadar tarihin en büyük ekonomisini oluşturduklarını ifade eden Trump, ancak salgınla bir süre duran ekonominin normale dönmeye başladığını belirtti. Trump, “10,4 milyon çalışan 4 ayda işlerine geri döndü” dedi.
Aşı ne zaman piyasaya çıkacak tartışması
İki başkan adayının karşılıklı olarak tartıştıkları konulardan birisi de salgın hastalığa karşı üretilecek aşının ne zaman piyasaya çıkacağıyla ilgili oldu.
Biden, Trump’ın, uzmanların uyarılarına rağmen kısa zamanda aşıyı piyasaya çıkaracaklarını açıklamasının halkı yanıltmak olduğunu belirtti.
Başkan Trump, Biden’ın suçlamasına, ilaç şirketleriyle konuştuğunu, aşının çok daha erken piyasaya çıkabileceğini söyledi.
Trump, “Pfizer’le konuştum, konuşmanız gereken tüm insanlarla, Moderna, Johnson & Johnson ve diğerleriyle konuştum. Bundan çok daha hızlı olacak. Biden ülkeyi kapatmak istiyor, bense ülkeyi açık tutmak istiyorum. Ülkeyi kapatmak istiyor. Biz de bir süre kapattık ama bunu yapmak zorundaydık. Çünkü hastalık hakkında hiçbir şey bilmiyorduk. Şimdi kalp sorunları, şeker hastalığı ve farklı sorunları olan yaşlıların çok çok savunmasız olduklarını gördük. Çok şey öğrendik” dedi.
Vergi tartışması
Tartışmayı hararetlendiren konu başlıklarından biri de New York Times gazetesinin, 2016 ve 2017 yıllarında, Trump’ın sadece 750 dolar federal gelir vergisi ödediği yönünde yayınladığı haber oldu.
Wallace, Trump’a “Bu iki yılda 750 dolar federal gelir vergisi ödediğiniz doğru mu?” diye sordu.
Başkan Trump bu soruyu “Milyonlarca dolar vergi, milyonlarca dolar gelir vergisi ödedim. Bir yıl 38 milyon dolar ödedim, bir yıl 27 milyon dolar ödedim” diye yanıtladı.
Biden, “Bize vergi beyannamelerinizi gösterin o zaman” dedi. Trump da Biden’a “Bittiğinde hemen göreceksiniz” diye yanıt verdi.
Biden, Trump’ın zeki olduğunu, vergi kanunundan yararlanabileceğini söylediğini ve vergi kanunundan yararlandığını belirterek “Bu yüzden Trump’ın vergi indirimlerini ortadan kaldıracağım” diye konuştu.
Irkçılık ve protestolar
Başkan adaylarını karşı karşıya getiren diğer bir konu başlığı da ülke genelinde yaşanan protesto gösterileri ve ayrımcılıkla ilgili sorular oldu.
Biden, bu konunun, eşitlikle, ahlakla, anayasayla ilgili olduğunu ifade ederek “Biz herkes için eşitlik, Amerika'nın tamamı için eşitlik istemekten asla vazgeçmedik. Floyd öldürüldüğünde, Beyaz Saray'ın önünde barışçı bir protesto yapıldı. Ne yaptı? Sığınağından çıktı, ordunun barışçı protestocuların üzerlerine göz yaşartıcı gaz kullanmasını sağladı. Bir kiliseye gidip elinde İncil’le poz verdi. Sonra ne oldu? O kilisenin piskoposu bunun utanç verici olduğunu söyledi. Onunla birlikte olan general, Trump'ın yapmak istediği tek şeyin insanları birleştirmek değil, insanları bölmek olduğunu söyledi” dedi.
Trump’ın Biden’a yanıtı da “Bu konuda yapılan anketlere bakarsan, ben herhangi bir Cumhuriyetçi'nin uzun zamandır yaptığından daha iyisini yapıyorum. Onlar da benim yaptıklarımı görüyor” şeklinde oldu.
Trump, protesto gösterilerinin Demokratlar'ın yoğun olduğu kentlerde meydana geldiğini kaydetti. Trump, bazı federal kurumlarda verilen ırkçılık hassasiyeti eğitimlerini bitirme konusunda kararlılıkla mücadele ettiklerini ifade etti.
Antifa ve beyazların üstünlüğünü savunan gruplar
Trump’la Biden arasında beyazların üstünlüğünü savunan gruplar ve Antifa tartışması da yaşandı.
Wallace'ın “Beyazların üstünlüğünü savunan grupları da Antifa’yı kınadığınız gibi kınayacak mısınız?” sorusuna Trump soruyla cevap verdi.
Başkan Trump “Kimi kınamamı istiyorsunuz?” diye sordu. “Benim gördüğüm, tüm şiddet olaylarının kaynağı, sağ değil sol” dedi.
Biden ise Trump yönetiminin FBI Başkanı Chris Wray'in Antifa değerlendirmesine atıfta bulunarak “Antifa bir örgüt değil ideoloji. Bunu FBI Başkanı bile söyledi” diye konuştu.
Seçim güvenliği tartışması
Uzun bir süredir ülke gündeminde yer alan posta yoluyla oy kullanma konusunda da iki aday arasında oldukça hararetli bir tartışma yaşandı.
Trump, adil bir seçim olmasını dilediğini belirtti, ancak oy pusularının manipüle edildiği tespit edilirse bunu kabul edemeyeceğini ifade etti.
Biden da posta yoluyla oy kullanılmasında usulsüzlük olduğuna ilişkin bir delil olmadığını belirterek “Askerlerimiz yıllardır oylarını posta yoluyla kullanıyor. Güvenli bir yöntem. Bu konuda herhangi bir usulsüzlük yönünde bir delil olmadığını FBI Başkanınız bile ifade etti” dedi.
