Türkiye ve Amerika arasındaki ticari ilişkilerin yıllardır çok düşük düzeyde olması Türk yetkilileri rahatsız eden bir durum. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan bu konudaki rahatsızlıklarını sık sık en yüksek düzeyde dile getiriyor. Cumhurbaşkanı Gül’ün geçen yıl Başkan Obama’yla yaptığı görüşmede, iki ülke arasında bakanlar düzeyinde her yıl bir toplantı gerçekleştirilmesi ve bu toplantıda ikili ticaretin önündeki engellerin kaldırılması için çalışmalar yapılması kararlaştırılmıştı. İşte bu toplantıların ilki dün Washington’da gerçekleştirildi.
Toplantıya Amerika’dan Ticaret Bakanı Gary Locke ve Ticaret Temsilcisi Büyükelçi Ron Kirk, Türkiye’den ise Başbakan yardımcısı ve Devlet Bakanı Ali Babacan ile Dış Ticaretten Sorumlu Bakan Zafer Çağlayan katıldı. Liderlere iki ülkeden yaklaşık 80 işadamı ve çeşitli bakanlık yetkilileri eşlik etti.
Toplantıdan sonra ortak bir basın toplantısı yapan bakanlar üç konuda ilerleme kaydedildiğini açıkladı. Bu konulardan ilki her yıl düzenli olarak toplanacak bir Amerika-Türkiye İş Konseyi kurulması oldu. Konsey mevcut benzer mekanizmaları da şemsiyesi altında toplayacak. Türkiye ve Amerika’dan üst düzey şirket yetkililerinden oluşacak Konsey her yıl en az bir kez toplanarak hükümetlere tavsiyelerde bulunacak. Bu konseyin Amerika’yı temsil eden kanadında Citigroup, Boeing, Dyma-Mimio, Elle in Le Kazan İnternational, Merck, Nike, Sikorsky ve UPS firmalarının üst düzey yetkilileri bulunuyor. Konseyin Türk üyelerininse önümüzdeki hafta Bakan Babacan ve Bakan Çağlayan tarafından belirlenmesi bekleniyor. Konsey ilk toplantısını bu yılın sonunda Türkiye’de gerçekleştirecek.
Washington’daki toplantıda üzerinde anlaşma sağlanan bir diğer nokta da Türk işadamlarının Amerika’da yatırım yapmasına olanak verecek bir memorandum hazırlanması oldu. Yabancı doğrudan yatırımı mümkün kılacak bu memorandumun yıl sonuna doğru imzalanması bekleniyor.
Üçüncü anlaşma konusu ise küçük ve orta ölçekli Türk ve Amerikalı sanayiciler arasında işbirliği yapılması alanında sağlandı.
Ortak basın toplantısında Amerika Ticaret Bakanı Locke Türkiye’nin dost, önemli bir müttefik ve ticaret ortağı olduğunu söyledi. Locke Türkiye ile Amerika arasında geçen yıl 11 milyar dolara ulaşan ticaret hacminin daha da büyümesini hedeflediklerini söyledi.
Amerika Türkiye’yi önemli bir Pazar olarak görüyor ve Başkan Barack Obama’nın 2015’e kadar Amerikan ihracatını ikiye katlama hedefinde Türkiye potansiyel ülkelerden biri sayılıyor.
Ancak Türkiye Amerika ile mevcut ticaret rakamlarından memnun değil. Yetkililer ticarette bu yıl elde edilen yüzde 35’lik artışın Amerika’dan Türkiye’ye ihracatta yaşandığını ve aynı artışın Türkiye’den Amerika’ya ihracatta kaydedilmediğine dikkati çekiyor.
Bakan Çağlayan bu konuya dikkat çekerek Amerika – Türkiye ticaret ilişkisini karşılıksız ya da platonik bir aşka benzettiğini söyledi.
‘Amerika ile ticaretimiz bizi mutlu etmiyor’ diyen Çağlayan ‘2002 yılında 3 milyar 1 milyon dolar ihracat ve bir o kadar da ithalat yapıyorduk. Bugün ihracatımız bir arpa yolu mesafe kat etmedi. Bizim ithalatımız buna karşılık üç katına çıktı. Bu karşılıksız platonik bir aşktır’ diye konuştu.
Amerika’nın 1 trilyon 6 milyar dolar ile dünyanın en büyük ithalatçısı olduğunu söyleyen Çağlayan ‘Bizim bundaki payımız binde 2. Dünya ticaretinde yüzde 0.85 pay elde ediyoruz. Bu rakamlardan mutlu olmak mümkün değil. bundan sonra ticareti arttırma çabası içindeyiz’ dedi.
Amerikalı yetkililerin Türk tarım ürünlerine uyguladıkları ambargoları kaldırmalarını istediklerini de belirten bakan Türk işadamlarına uygulanan vizenin de korumacılık olduğunu söyledi. Bakan ‘vize ticarete haksız bir teknik engeldir. Türk işadamları vizeden dolayı maça bir sıfır yenik başlıyor’ dedi.
Bakan Babacan da vize konusunda Amerikalı işadamlarının Ticaret Bakanlığı’na şikayette bulunduğunu ve yabancı işadamlarının Amerika’ya rahat gelememesinden yakındıklarını söyledi.
