Metropoll Araştırma Şirketi Kurucusu Özer Sencar, Türkiye’nin Karadeniz kapısında yaşanan savaş kapsamında Mart ayında yürüttükleri kamuoyu yoklaması sonuçlarını VOA Türkçe’ye değerlendirdi. Sencar’ın paylaştığı sonuçlara bakıldığında Türk kamuoyunda Ukrayna halkıyla dayanışma tutumu ön plana çıksa da hükümet politikası olarak “tarafsız” kalınması gerektiği görüşü ağır basıyor.
Metropoll’ün Mart ayı araştırmasına göre Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimini haklı bulanlar sadece yüzde 12,2. Katılımcıların yüzde 83,8’i ise “haksız, onaylanamaz” görüşünde. Rusya’nın tutumunu onaylamayan nüfus oranı çok yüksek olmasına karşı, Türkiye’nin izleyeceği politika konusunda Ukrayna’nın desteklenmesi gerektiği söyleyenlerin oranının sadece yüzde 19,1 olması dikkat çekici.
Kamuoyunda yüzde 72,9 oranında “tarafsızlık” tutumuyla hareket edilmesi görüşü hakim. Halk olarak kiminle dayanışma gösterilmesi gerektiği sorusuna ise katılımcıların yüzde 45,5’i “Ukrayna halkıyla” yanıtını veriyor.
Öte yandan “Rusya’nın Türkiye’ye de saldırıda bulunabileceği endişesini taşıyor musunuz?” sorusuna yüzde 60,5 oranında “Hayır” yanıtı veriliyor. Rusya’nın tutumundan endişeli nüfus oranı ise yüzde 35,2 oranında.
Özer Sencar, savaşla ilgili soruları katılımcılara yönelttiklerinde, Rusya’nın işgali altındaki bölgelerden son günlerde kamuoyuna yansıyan ceset görüntüleri gibi acı tablonun henüz gündemde olmadığını ifade etti ve Nisan ayındaki araştırmada bu görüntülerin etkisiyle verilecek yanıtları göreceklerini işaret etti.
Sencar, her politikacının kendi seçmeni üzerinde etki yarattığını kaydetti ve özetle “Türkiye’de hükümet kanadında da muhalefet kanadında da özellikle Amerikan karşıtlığı eksenli söylemler mevcut. Medyada, ekranlarda Rusya’nın işgalini meşrulaştıracak argümanlar ağırlıklı dile getiriliyor. Türkiye’nin solunda da sağında da ABD ve Avrupa Birliği’ne yönelik psikolojik bakımdan suçlayıcı yaklaşım var. ABD’nin Irak ve Afganistan’daki tahribatı da unutulmuyor. Suriye’de de hükümetçe de sıkça ABD’nin tutumu vurgulanıyor ama politikacılara ve ekranlardaki yorumculara rağmen halkan büyük kısmı Rusya’nın işgaline karşı çıkıyor” değerlendirmesinde bulundu.
Ukrayna’ya SİHA satışı ve NATO’ya bakış soruları
Türkiye’nin SİHA (silahlı insansız hava aracı) satışıyla ilgili Rusya’nın işgali öncesinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 3 Şubat’ta Ukrayna’ya ziyaretinde kapsamında, damadı Selçuk Bayraktar’ın yönetim kurulu başkanı olduğu Baykar Teknoloji’nin Kiev yakınlarında üretime başlayacağı açıklanmıştı.
Metropoll Araştırma’nın kamuoyu yoklamasına göre, Türkiye’nin Ukrayna’ya SİHA satışına devam edip etmemesiyle ilgili farklı partilere oy vermelerine rağmen katılımcılardan çoğunlukla yüzde “evet, devam etmeli” yanıtı geldi. Yüzde 62,3 oranında SİHA satışı desteklenirken, karşı görüş bildirenlerin oranı yüzde 25,8 oldu.
Türkiye’nin NATO üyeliği ilgiliyse yüzde 27,8’lik kesim, ABD ve Avrupa’yla yürütülen bu askeri ittifaka karşı tutum açıkladı. NATO üyeliğine verilen destek yüzde 59,6 oldu. NATO karşıtlığı, 2013 yılından bugüne yüzde 30 üzerinde toplum desteği bulmamış görünüyor. NATO’ya en güçlü desteğin ise yüzde 80’in üzerinde MHP’li seçmenlerce verildiği kayda geçti.
Türkiye’nın dış politikasında, ABD–AB ekseninde mi yoksa Rusya–Çin ekseninde mi hareket etmesi gerektiği ile ilgili soruya yanıt vermemeyi tercih edenlerin oranı yüzde 31,1 ile dikkat çekti. Hangi tarafa öncelik verileceğiyle ilgili ABD-AB eksenine yüzde 39,3 desteğe karşılık yüzde 29,5’luk kesim Rusya-Çin eksenine destek verdi.
