Türkiye, geçen hafta orman yangınıyla mücadeleye yardım için İsrail’e iki yangın söndürme uçağı gönderdi. Bunu, iki ülke arasında ilişkileri düzeltmeyi amaçlayan diplomatik girişimler izledi.
Ankara’nın İsrail’e yangın söndürme uçağı gönderme kararı almasının ardından İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’a telefon ederek teşekkür etti.
CNN Türk Genel Yayın Yönetmeni Mehmet Ali Birand, İsrail’deki yangının ikili ilişkileri düzeltme fırsatı yarattığı görüşünde:
Yardımın son derece sembolik bir adım olduğunu belirten Birand, hiç bir duraksama ve tartışma olmaksızın bir gün içinde gerçekleştiğini söylüyor. Birand yardım fikrinin Telaviv’deki Türk büyükelçiliğinden geldiğini, elçilik yetkililerinin doğrudan başbakanla temasla geçtiklerini ve başbakanın bunu kabul ettiğini belirtiyor.
Başbakan Erdoğan hafta sonunda yandaşlarına hitaben yaptığı bir konuşmada İsrail’e resmen el uzatmaktan sözetti.
İsrail ile ilişkilerde yeni bir sayfa açmak için önce özür dilenmesi ve tazminat ödenmesi gerektiği görüşünü tekrarlayan Erdoğan ancak içtenlikle uzatılan bir eli havada bırakamayacaklarını söyledi.
Pazar ve Pazartesi günü Cenevre’de Türk ve İsrailli diplomatlar arasında iki üst düzey görüşme yapıldı. Ancak uzmanlar iki ülke arasındaki görüş ayrılıklarını çözmenin güçlü diplomatik yetenek gerektirdiği savunuyor.
Milliyet gazetesi köşe yazarı Semih İdiz de bu görüşte:
Türk hükümetinin olaya son derece somut yaklaştığını ve şu an geri adım attığı izlenimi vermek istemediğini belirten İdiz, aksi halde hükümetin içte zayıf duruma düşeceğini söylüyor. İdiz, hükümetin bazı adımlar atabileceğini ama iç politika nedeniyle bunu yapacak durumda olmadığını öne sürüyor.
Türkiye ve İsrail son zamanlara kadar yakın siyasi ve askeri ilişkiler kurmuştu.
Geçen ay Amerikan Senatosu Dış İlişkiler Komisyonu başkanı John Kerry, Başbakan Erdoğan ile görüşmesi sırasında iki ülkeyi görüş ayrılıklarını gidermeye çağırdı.
Kerry, son derece öneme sahip Türk-İsrail ilişkilerinin yeniden kurulmasının Türkler, İsrailliler, Amerikalılar ve herkesin çıkarına olacağını söyledi.
Avrupa Birliği de Ankara’yı İsrail’le ilişkilerini düzeltmeye çağırırken, Orta Doğu liderlerden aynı doğrultuda baskılar giderek artıyor.
Türkiye ilişkiler bozuluncaya kadar, İsrail ve Filistinliler arasındaki barış görüşmelerinde arabulucu rolü oynamıştı. Uluslararası ilişkiler uzmanı Cengiz Aktar, İsrail ile ilişkilerin bozulmasının Türkiye’nin bölgesel nüfuzunu azalttığını savunuyor.
Barış ve arabuluculuk çabalarının öldüğünü belirten Aktar, İsrail ile çatışan bir Türkiye’nin dünyadaki konumunun zayıflayacağını öne sürüyor.
Haziran’da seçimlere gidecek olan Türkiye’de iç politika giderek önem kazanıyor. Ancak bazı uzmanlar, İsrail ile ilişkilerini düzeltmesi için hem Batılı hem de Orta Doğulu müttefiklerinin artan baskısıyla karşılaşan Ankara’nın bunu yapması için gerekli siyasi iradenin bulunduğu görüşünde.
