Türkiye ile İsrail arasında Gazze nedeniyle bozuk olan ilişkiler, 31 Mayıs 2010 gecesi, Gazze’ye yönelik ambargoyu delmek üzere insani yardım taşıyan Mavi Marmara gemisinin İsrailli komandolar tarafından basılması ve 9’u Türk, 1’i Amerikan vatandaşı 10 kişinin öldürülmesi ile tamamen kopmuştu.
İki ülke arasındaki ilişkiler ikinci katip düzeyine kadar düşmüştü. Aradan geçen 4,5 yılda, iki ülke yetkilileri zaman zaman bir araya gelerek bir anlaşma imzalamaya çalışıyor. Haziran 2015’teki Roma buluşmasının ardından geçen hafta da İsviçre’de Türkiye İsrail buluşması gerçekleşti. Türkiye’den Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ve Mossad Başkanı Yossi Cohen’in buluşmasından sonra ilişkilerin normalleşeceğine dair haberler sıkça duyulmaya başlandı.
Türkiye’nin bu görüşmelerde öne sürdüğü üç koşulun, İsrail tarafından yerine getirilmemesi durumunda iki ülke arasındaki ilişkilerin normale dönmesinin mümkün olmadığı yetkililer tarafından açıklanmıştı.
İki ülke arasındaki ilişkilerin normalleşmesi için adımların atıldığı ve konunun müzakere edildiği bu günlerde konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz Yıldız Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Bölüm Başkanı Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney şu değerlendirmelerde bulundu:
“Türkiye’nin Mavi Marmara olayından sonra İsrail’den talepleri çok açıktı. Bunlardan bir tanesi özür meselesiydi, bu zaten aşıldı. Diğer madde, hayatını kaybedenlerin ailelerine verilecek tazminat konusuydu. Ben bunun en kolay aşılabilecek konulardan biri olduğunu düşünüyorum. Onun dışında Türkiye’nin en büyük hassasiyeti abluka altındaki Gazze meselesi. Zaten Mavi Marmara meselesinin de ortaya çıkışı bundan kaynaklandı. Türkiye Gazze’deki ablukanın kaldırılmasını talep etmişti. O konuda şu anda kesin olarak bir gelişme yok diyebiliriz ama ara çözümler oluştu.”
Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, İsrail’i Türkiye’ye yakınlaştıran temel unsurların neler olduğunu ise şu şekilde açıklıyor:
“Mevcut değişen güç dengesi ve İran endişesi İsrail’i Türkiye’ye yakınlaştıran en önemli unsurlardan bir tanesi. Nükleer anlaşmanın hemen akabinde, İsrail’in politikasında eski dost, müttefik ülkelere doğru yönelim ağırlıklı bir strateji olmaya başladı. İsrail’in, jeopolitik güç dengesinde Ürdün gibi, Türkiye gibi bölge ülkelerini kazanmak ve mümkünse Rusya’nın desteklediği, İran ve Hizbullah’ın da içinde olduğu Şii eksenli yeni ittifakı engelleme düşüncesi vardı.”
İsrail’in de, Türkiye gibi Suriye’deki Hizbullah ve İŞİD radikal terör örgütlerinden rahatsızlık duyduğunu ifade eden Prof. Dr. Nurşin Ateşoğlu Güney, bu ortak paydanın iki ülkenin yakınlaşmasına zemin hazırladığını belirtti.
Güney’e göre, enerji konusu da Türkiye ve İsrail’i birbirine yaklaştıran önemli bir unsur. Prof. Dr. Güney, bunun arkasındaki motivasyonun küresel bir güçten yani ABD'den kaynaklandığını sözlerine ekledi.
