Şam’daki büyükelçilik binası dün Esad rejimi yanlılarının saldırısına uğrayan Amerikan yönetimi, Suriye’yi ağır biçimde kınadı. Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, Esad rejiminin meşruluğunu kaybettiğini, Devlet Başkanı Beşar Esad’ın da “vazgeçilemeyecek biri olmadığını” söyledi. Peki Amerikan hükümeti, Mart ayından bu yana demokrasi yanlısı göstericileri kanlı biçimde bastıran Şam hükümetini kınamak için neden bu kadar bekledi? Amerika’nın Sesi’nin kardeş yayıncılarından El Hurra televizyonuna demeç veren Amerika’nın eski Şam Büyükelçisi Theodore Kattouf, bunun nedenlerini şöyle açıklıyor:
"Öncelikle devrim hareketlerinde kimin lider çıkacağını bilemeyiz. Bunun en iyi örneği 1979’daki İran devrimi. Amerika’nın temkinli olması buna bağlanabilir. Esad hükümetinin ne kadar süre ayakta kalacağını hiçbirimiz bilemeyiz. Ordunun, özellikle de en eğitimli ve donanımlı birliklerinin sadakatini garantilediği sürece, birden fazla güvenlik ve istihbarat birimini arkasına aldığı sürece, uzun süre ayakta kalabilir. Muhalefet Esad rejimini devirmek istiyorsa, kendi içinden güvenilir lider çıkarmak zorunda. Elbette bu liderliği alacak kişinin hayatı tehlikede olacak. Bu lider, Aleviler, Hristiyanlar ve tüm diğer azınlıklara, haklarının korunacağı konusunda güvence vermek zorunda."
Suriye hükümeti Amerika’nın muhalefete destek vermesinden rahatsız. Amerika’nın eski Şam büyükelçisi Kattouf’a göre yine de Esad rejimi Washington’u doğrudan karşısına alamaz:
"Suriye rejimi boş tehditler savurmaya çok alışkın ama en büyük kaygıları ekonomileri ve dışlanmış olmaları. Daha önce Esad rejiminin ne kadar ayakta kalabileceğini söylemiştim. Destekçilerinizin size sadakatini garantilemek için paraya ihtiyacınız var, onları sahiplenmeniz gerekiyor. Kalkınma gerekiyor. Ama turizm, tarımcılık gibi Suriye ekonomisinin temelleri istikrarsızlık yüzünden harabeye döndü. Suriye’nin bu ekonomik gerçekler karşısında Amerika’ya doğrudan düşmanlık etmek isteyeceğini sanmıyorum."
Türkiye Büyük Risk Aldı
Büyükelçi Kattouf, Esad rejiminin Türkiye ve İran’la ilişkilerini de gelinen bu aşamada şu şekilde değerlendiriyor:
"Türk hükümetinin son birkaç yıldır komşularıyla ilişkilerini geliştirmeye çalıştığını biliyoruz. Özellikle de Arap ülkeleriyle ticari ortaklıklar kuruyor. Türkiye’de iktidar olan ılımlı İslamcı bir parti için, Suriye’deki mezhepdaşlarının öldürüldüğünü, işkenceye uğradığını görmek çok zor olmalı, çünkü Türkiye Esad hükümetiyle ilişkileri geliştirirken güvenilirliğini önemli ölçüde riske attı. Esad’ın Türkiye’yi hayal kırıklığına uğrattığı ortada. İran-Suriye ilişkilerine de gelince Tahran hükümetinin zaten Esad rejimine destek vereceği belli."
