İstanbul Ticaret Odası (İTO), Eylül ayında “İstanbul enflasyonu” olarak bilinen İstanbul Ücretliler Endeksi’nin yüzde 3,90 artış gösterdiğini duyurdu. Böylelikle Mayıs ayında yüzde 82,20 ile son 18 ayın zirvesini gören İstanbul enflasyonu yüzde 59,18’e geriledi.
Ancak Ağustos ayında İstanbul enflasyonundaki artış yüzde 1,73 olmuşken Eylül’deki artış bir önceki ayın iki katından fazla çıktı.
İstanbul Ücretliler Endeksi, Türkiye’nin resmi enflasyon verisi olarak kabul edilen ve 3 Ekim’de açıklanacak Türkiye İstatistik Enstitüsü’nün (TÜİK) Tüketici Fiyat Endeksi’nin öncü verisi olarak değerlendiriliyor.
Prof. Küçükkale: “İTO verilerine bakarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yıl sonu enflasyon hedefinin tutmayacağı görünüyor”
Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yakup Küçükkale, İTO’nun açıkladığı enflasyon verisinin hükümetin enflasyonla mücadele programı için alarm verici olduğunu söyledi.
VOA Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Prof. Küçükkale, geçen ay açıklanan Orta Vadeli Program’da bu yılsonu için enflasyon hedefinin yüzde 41,5 olarak belirlendiğini ancak hedefin tutmayacağını ifade etti. Küçükkale, şunları dile getirdi:
“İTO’nun açıklamış olduğu verilere baktığımızda ilk dokuz aylık enflasyonun yüzde 42,9’a ulaştığını görüyoruz. Enflasyon hedefine ulaşmak için bundan sonraki üç ayda eksi enflasyon olması gerekiyor. Ve bu imkansız. Diyeceksiniz ki ‘Bu İstanbul enflasyonu, Türkiye’nin genelinden yüksek olabilir.’ Ama burada başka bir indikatör önemli, aylık enflasyon. Rakamlar farklılık gösterir ama yönelim farklı olmaz. Bu işarettir, göstergedir. Dolayısıyla enflasyon artış eğilimine girmiş durumda. İTO verilerine bakarak Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yıl sonu enflasyon hedefinin tutmayacağı görünüyor”
Ekonominin öncelikli hedefi bu ay enflasyonu yüzde 50’nin altına indirmek
TÜİK, geçen ay, yıllık enflasyonun yüzde 51,97’ye gerilediğini duyurmuştu. TÜİK’in Mayıs ayında açıkladığı enflasyon ise yüzde 75,45’ti.
Son üç ayda 8,5 puanlık bir artış olmasına rağmen enflasyonun aynı sürede 23,5 puan gerilemesinde baz etkisi ağırlıklı rol oynadı.
Geçen yılın Eylül ayında enflasyon aylık bazda 4,75 puan artış göstermişti. Perşembe günü yapılacak açıklamada, aylık olarak 2,5 puan civarında artış gösterse dahi yıllık enflasyon ekonomi yönetiminin beklediği şekilde yüzde 50’nin altına düşecek.
Mehmet Şimşek: “Enflasyon şu andaki en büyük sorun, 2026’da tek haneye indireceğiz”
Ekonomi politikalarının dümenini elinde tutan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, enflasyonu tek haneye düşürme hedefinde bir değişiklik olmadığını dile getiriyor.
Önceki gün Karabük’te konuşan Şimşek, “Enflasyon tek haneye düştüğünde ülkede büyüme hızı artıyor. Kalıcı refah artışı için, önünüzü görmeniz için, yatırımlarda, verimlilikte, inovasyonda atılım için fiyat istikrarını sağlamamız lazım. Tekrar enflasyonu tek haneye düşüreceğiz. Mayıstan bu yana enflasyonda yüzde 23,5 düşüş var. 2024'te yüzde 40, 2025'te yüzde 20 ve 2026'da yüzde 10'un altında bir enflasyona kavuşacağız. Enflasyonun şu andaki en büyük sorun” dedi.
Erdoğan: “Reform programlarımız meyvelerini veriyor”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da bugün yeni yasama dönemi dolayısıyla TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, enflasyondaki düşüşün gelecek aylarda çarşıda pazarda da hissedileceğini belirtti. “Reform programlarımız meyvelerini veriyor” diyen Erdoğan şöyle devam etti:
“Gündemimizdeki birçok meseleyi geride bıraktık. Merkez Bankası rezervleri 156 milyar doları aşarak Cumhuriyet tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı.114 milyar dolarlık ilave faturaya rağmen mali disiplinden taviz vermedik. Kararlı duruşumuzla enflasyonda düşüş trendine girdik. Gıda enflasyonu 4 yıl sonra aylık bazda negatife geldi. Önümüzdeki aylarda enflasyondaki düşüş devam edecek ve milletimiz bu düşüşü çarşıda, pazarda, alışveriş sepetinde, mutfağında daha fazla hissedecek”
Prof. Küçükkale: “Programın maliye ayağı eksik, dar gelirliyi boğarak enflasyonu düşürmek mümkün değil”
Prof. Dr. Yakup Küçükkale, başta Cumhurbaşkanı Erdoğan ve ekonomi yönetiminin enflasyonla ilgili pozitif beklentisine katılmıyor. “Ben programın çalıştığını düşünmüyorum” diyen KTÜ İktisat Fakültesi öğretim üyesi, bunun nedenini şöyle açıkladı:
“Çünkü yanlış temeller üzerinde kuruldu. Çarşıda pazarda yaşadığımız enflasyon TÜİK ile örtüşmüyor. Zaten TÜİK de geçtiğimiz Şubat ayında hissedilen enflasyonun açıklananın iki katı civarında olduğunu açıkladı. Üstelik geliri daha düşük olanlar daha yüksek bir enflasyon hissediyor. Önceki gün Koç Üniversitesi ve Konda’nın açıkladığı araştırma da Eylül ayında halkın yüzde 100’den fazla enflasyon hissettiği ortaya koydu. Bu tabloda enflasyon düşer mi? Düşmez çünkü para politikası tamam da maliye politikası epey eksik bırakıldı. Bütçe açığı sürüyor. Bütçedeki ana açığı EYT’liler değil Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projeleri oluşturuyor. Buralarda da bir değişiklik yok. Beklenti enflasyonuna göre ücret artışı yaparak, dar gelirliyi boğarak enflasyonu düşürmek mümkün değil”
Hanehalkı yıllık enflasyon beklentisi yüzde 104
Ekonomi profesörü Yakup Küçükkale’nin dikkat çektiği Koç Üniversitesi ve Konda’nın birlikte hazırladığı Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi’nde (TEBA) yıllık enflasyon beklentisi bir önceki aya göre 4 puan düşerek yüzde 104’e geriledi.
Araştırmaya katılanlar 2025 yılı Eylül ayında hissedeceği enflasyonun yüzde 94 olmasını bekliyor.
(1/5) Koç Üniversitesi%27nden ekip arkadaşlarım ve Konda işbirliği ile hazırladığımız Eylül ayı Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi (TEBA) sonuçlarımız açıklanmıştır.TEBA enflasyon beklentileri Eylül ayında bir önceki aya göre her üç göstergede de düşüş göstermiştir.… pic.twitter.com/SSYXuNCARZ
— Selva Demiralp (@SelvaDemiralp) September 29, 2024