Avrupa, dünya sahnesinde yeniden rekabetçi olabilmek için ekonomisini dönüştürmeye hazırlanıyor.
Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Amerikalı ve Çinli şirketlerle rekabet konusunda geri kaldıkları uyarısı yapan Avrupalı şirketlerin talepleri doğrultusunda hazırladıkları ve uzun zamandır beklenen “Avrupa Rekabet Pusulası” adlı planını açıkladı.
Von der Leyen, sanayi stratejilerinden sorumlu komiser ve Başkan Yardımcısı Stephane Sejourne ile Brüksel’de düzenlediği basın toplantısında, Rekabet Pusulası ile ivme kaybeden Avrupa ekonomisini canlandırmayı ve kıtayı küresel yarışa yeniden sokmayı amaçlayan yol haritasını sundu.
AB Komisyonu, ABD Başkanı Donald Trump’ın ticari korumacılık ve yapay zeka alanında yaptığı geniş ölçekli yatırımların yanısıra; güçlü yapay zeka teknolojisi ve gelişmiş veri işleme yetenekleriyle Amerikan ChatGPT’ye rakip olan Çinli DeepSeek platformunun kullanıma açılması haberlerinin baskısı altında, AB ekonomisini dönüştürmek ve daha iyi hale getirmek amacıyla önümüzdeki beş yıl için hazırladığı ekonomik doktrininin genel hatlarını açıkladı.
İlgili Haberler Çin yapay zeka şirketi DeepSeek'in tetiklediği hisse satışları duruluyor; Nvidia toparlanmaya başladıİkinci kez AB Komisyonu Başkanlığı’na seçilen Alman politikacının ilk dönemine, “Green Deal/Yeşil Mutabakat” ve yeşil enerji dönüşümü damgasını vururken, Von der Leyen ikinci beş yıllık görev süresinde, AB içindeki sanayi ve teknoloji sektörünün rekabet gücünü arttıracak koşulları yaratmak için çalışacak. Alman politikacı, onlarca yasada değişiklik içeren düzenlemeleri 26 Şubat’ta üye devletlere sunacağını kaydetti.
Uzun süredir beklenen planın ayrıntılarında, inovasyona güçlü destek, düzenlemelerin basitleştirilmesi, daha düşük enerji fiyatları, altyapıların iyileştirilmesi, geleceğin teknolojilerine yatırımlar gibi, AB mevzuatında köklü değişiklikler getiren pek çok radikal düzenleme yer alıyor.
Eski İtalya başbakanları Letta ve Draghi’nin önerileri temel alındı
Avrupa Rekabet Pusulası’na, geçen yıl yayınlanan ve kıtada çok ses getiren iki raporda eski İtalya başbakanları Enrico Letta ve Mario Draghi'nin yer alan önerileri temel oluşturuyor. Mario Draghi'ye göre, AB, “GSYİH'sinin neredeyse yüzde 10'una mal olan düzenleyici mekanizmalar tarafından boğularak yavaş yavaş ölüyor.”
Teknolojik ilerlemeler ve inovasyon alanında dünya ile rekabet edebilmesi için AB’nin her yıl 800 milyar Euro yatırım yapması gerektiğini rapor eden Draghi, “şirketler üzerindeki bürokratik yükün azaltılması, sübvansiyonların güçlendirilmesi, enerji fiyatlarının düşürülmesi ve çevre yasalarındaki haksız rekabete yol açan standartların yeniden ele alınması” gibi öneriler sıralamıştı.
Bu öneriler çerçevesinde “Rekabet Pusulası’nı” hazırlayan Avrupa Komisyonu Başkanı, projesini sunarken, “Avrupa'da inovasyon motorunu yeniden çalıştırmanın zamanı geldi” dedi. Bununla birlikte, çevresel taahhütlerden vazgeçmenin sözkonusu olmadığını da vurgulayan Von der Leyen. “Çok net olmak istiyorum, Avrupa Birliği Yeşil Mutabakat'ın hedefleri doğrultusunda ilerliyor” dedi.
Özel bir Avrupa hukuk rejimi oluşturulacak
AB Komisyonu Başkanı’nın açıklamalarına göre, binlerce şirketin üzerindeki “düzenleme yükünü” hafifletmek için KOBİ'ler ve büyük gruplar arasında yeni bir “orta ölçekli şirket” kategorisi oluşturulacak. Ayrıca "uzun vadeli elektrik alım sözleşmeleri” kolaylaştırılacak, enerji iletim ve depolama şebekesine yatırım hızlandırılacak.
Yenilikçi şirketlerin iflas, iş hukuku ve vergilendirme konularında “uyumlu kurallara erişebilmelerini sağlamak amacıyla” 27 ulusal yargı alanından farklı, özel bir Avrupa hukuk rejimi oluşturulacak.
Sektörün yeşil dönüşümünü teşvik etmek için “hedefli ve basitleştirilmiş” kamusal yardımlar devreye sokulacak. Komisyon Başkanı ile birlikte basın toplantısı düzenleyen Başkan Yardımcısı Stephane Sejourne, maksimum verimlilik için öncelikli olarak Avrupa'daki endüstriyel emisyonların yarısından fazlasını temsil eden “en çok CO2 yayan 100 tesisi” hedeflediklerini belirtti.
Sejourne, düşük karbonlu ürünlere yönelik talebi arttıracak etiketler oluşturacaklarını, örneğin, şu anda fahiş maliyetler nedeniyle talebi neredeyse sıfır olan “yeşil çelik” geliştirmeyi amaçladıklarını vurguladı.
Kimya, çelik, otomotiv gibi en çok sıkıntı yaşayan sektörler için bu yıldan itibaren sektöre özel destek planları da yapılacak.
Kurallar hafifletiliyor
AB’nin, teknolojik alanda, özellikle de yapay zeka konusunda, dünyadaki rakipleri ile rekabette çok geç kalındığı eleştirisi Avrupa Birliği ülkeleri arasında sıkça dile getiriliyor. Ayrıca, teknoloji sektöründe inovasyon, yalnızca dev şirketlerin karşılayabileceği, çok büyük bütçeler gerektiriyor. Dünyada uluslararası şirket birleşmeleri ile güçlü projeler hayata sokulurken, Avrupalı şirketler, çevreden vergiye, pek çok norma uymak zorunda kaldığı için, diğer şirketlerle rekabet edemiyor.
AB’li şirketler, Komisyon’un, “bir birleşmeyi incelerken esas olarak bunun fiyatlar üzerindeki etkisini de hesaba kattığından, bunun da Avrupa’da teknoloji şampiyonlarının yaratılmasını engellediğinden” yakınıyor.
Mario Draghi de raporunda, “şirket birleşmesine ilişkin düzenlemelerin inovasyon üzerindeki olumlu etkileri de dikkate alacak şekilde” uyarlanmasını önermişti. Von der Leyen, bu şikayetleri dikkate aldıklarını ve “şirket birleşmelerinin değerlendirilmesine ilişkin kılavuzda revizyon yapılacağını” açıkladı.
Bağımlılıkları azaltan önlemler
Sanayi Stratejisi’nden sorumlu Komiser Stephane Sejourne, Avrupa'daki nadir metal madenlerinin yeniden açılmasını hızlandırmak istediklerini ve bugüne kadar 170 maden işletme veya araştırma projesi aldıklarını belirtti. Böylelikle Avrupa'nın bu alanda, özellikle Çin'e olan bağımlılığını azaltması hedefleniyor. Sejourne, “yeni maden arama ve mevcutları açma izinlerinin dağıtımını kolaylaştıracağız” dedi. Ancak bu projeler çoğunlukla çevresel etkileri nedeniyle, yerel olarak itiraz edilen projeler.
Rekabet Pusulası’nda stratejik hammaddelerin ortak satın alınmasına yönelik bir platform oluşturulması da öngörülüyor. Komisyon, yeşil teknolojiler (güneş, rüzgar), dijital (çipler) veya ilaçlar için gerekli bileşenler dahil, “tedariklerin dayanıklı hale getirilmesi için çok sayıda uluslararası ortaklığın geliştirilmesinde” ısrar ediyor. Fransa'nın bu yolda, Çin'in kısıtlamalarına yanıt olarak dayattığı bir önlem olan, “bazı kritik teknolojiler için önümüzdeki yıl kamu alımlarında Avrupa tercihi” uygulamasının başlatılacağı ifadesi de planda belirtiliyor.
“Avrupa sermaye piyasası”
Draghi raporunda, 30 yılı aşkın bir geçmişe sahip olan AB ortak pazarının; kimya, havacılık ve otomotiv endüstrilerinde Avrupa devlerinin yaratılmasına yardımcı olduğunu ancak bazı kör noktalara da yol açtığını ve finans, telekomünikasyon, enerji ve savunma sektörlerinin, farklı ulusal düzenlemeler nedeniyle parçalandığını belirtmişti.
AB Komisyonu, “Kalan engellerin kaldırılması ve tek pazarın genişletilmesi, rekabetin her boyutuyla artırılmasına katkı sağlayacaktır” diyerek, bu alanda önlemler alınacağını belirtti.