Avrupa Birliği, ABD Başkanı Donald Trump'ın, İran ile Batılı ülkelerin imzaladığı Nükleer Anlaşma'dan tek taraflı çekileceğini açıklaması ve de İran'a uyguladığı ambargo sonrası Basra Körfezi'nde tırmanan tansiyonu düşürmeye çalışıyor.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, konunun 24 Haziran'da G-7 zirvesinde çözüme kavuşabilmesi için diplomatik temaslarını arttırdı.
Macron, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile zirveden 4 gün önce Fransa'da görüşeceğini açıklayarak Rusya'yı da çözüm masasına çekti. AB Dış İlişkiler Yüksek Temcilcisi Federica Mogherini, Viyana'nın ardından dışişleri bakanları seviyesinde yeni bir toplantı için çalıştıklarını söyledi.
İlgili Haberler İran Nükleer Anlaşması Bir Kez Daha Masaya Yatırıldıİran ile varılan Nükleer Anlaşma'ya imza atan Almanya, Fransa, İngiltere, Çin ve Rusya temsilcileri, Pazar günü İran ile Avusturya'nın başkenti Viyana'da masaya oturdu.
İmzacı devletler masada, anlaşmayı koruma arzusunda oldukları görüşünü bir kez daha yineledi. İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Abbas Araghchi, "Toplantının yapıcı olduğunu" ancak, AB ülkelerinin, İran'ın petrol ihracatını önlemesi durumunda, İran'ın da anlaşmadan doğan yükümlülüklerini azaltacağını dile getirerek, "Anlaşmayı tek taraflı olarak sürdüremeyecekleri" uyarısında bulundu.
Ambargo krizi
Taraflar, İran'ın dünyanın geri kalan bölümüyle ticaret yapabilmesi için "pratik bir çözüm yolu" aradıklarını açıkladı.
Bu çerçevede AB'nin, İran ile ABD ambargosunu delmeden ticaret yapmaya devam edebilmek için oluşturduğu INSTEX sisteminin korunması ve sisteme AB dışındaki ülkelerin de dahil edilebilmesi gündeme geldi. Ancak bu çerçevede karar alabilmek için İran, bakanlar seviyesinde toplanması gerektiğini dile getirdi.
ABD ambargosuna rağmen, petrolünü ihraç etmek isteyen Tahran yönetimi, Avrupa ülkelerinden imza attıkları anlaşmaya uymalarını istedi.
Avrupa Birliği Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, bu konunun çözüme kavuşturulması adına, çok kısa sürede bakanlar seviyesinde bir toplantının alt yapısını oluşturmak için çalıştıklarını ifade etti.
Londra-Tahran tanker krizi
Müzakere masasında çözüm arayışları sürerken, Pazar ve Pazartesi günü yaşanan gelişmeler, Körfez'de tansiyonu yükseltmeye devam etti.
İran Devlet Başkanı Hasan Ruhani, "Körfez'de yabancı gemilerin varlığının bölgede büyük bir tansiyona yol açtığını ve körfezin güvenliğinin bölge ülkeleri tarafından sağlanması gerektiğini" açıkladı.
İlgili Haberler İran'dan Tanker Mürettebatına Konsoloslukla Görüşme İzniTemmuz ayında, İran'ın İngiliz bandrollü bir tankeri Hürmüz'de, İngiltere'nin ise Suriye'ye petrol taşımakta olan İran bandollü bir tankeri Cebelitarık'ta durdurmasının ardından, İngiltere bölgeye HMS Duncan savaş gemisini konuşlandırmış, AB'den de Körfez'e "özel misyona sahip bir donanma birliği" göndermesini istemişti.
İran, AB'nin böyle bir adım atmasının "provokasyon ve düşmanca bir mesaj olarak algılanacağı" uyarısında bulunmuştu.
Ancak bu açıklamanın ardından İngiliz Savunma Bakanlığı, tankerlerinin Hürmüz Boğazı'ndan geçiş güvenliğinin sağlanması için ikinci bir savaş gemisi HMS Montrose'un da Körfez'e konuşlandırıldığını açıkladı.
Ancak Fransa, İngiltere'nin bu önerisine sıcak bakmıyor.
Fransa Savunma Bakanı Florence Parly, krize ilişkin Londra ve Berlin ile birlikte hareket etmek ve bilgi paylaşımında bulunmak istediklerini, ancak bölgeye ek bir askeri güç göndermek istemediklerini açıkça dile getirdi. Parly, "Bölgede tansiyonu daha da artıracak bir güce katkıda bulunmak istemiyoruz" dedi.
Macron G-7 öncesi Putin ile görüşecek
Washinton ve İran arasında arabulucu olmak ve nükleer anlaşmayı korumak isteyen Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, G-7 dönem başkanı olarak, sorunun çözümü için aktif diplomasi yürütüyor.
Krizin çözümü yolunda 24 Ağustos'ta Fransa'nın Biaritz kentinde toplanacak olan G-7 zirvesi çerçevesinde temaslarda bulunan Macron, zirveden hemen önce Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşeceğini açıkladı.
Kırım'ı ilhak ettiği gerekçesiyle G-8'den 2014'te çıkarılan Rusya'yı "G-7'ye dönmeden" yeniden oyuna dahil etmek isteyen Macron, İran dosyası ve G-7 hazırlık çalışmaları çerçevesinde Putin'i telefonla aradı.
Macron ve Putin, 19 Ağustos'ta, Fransız liderinin tatilini geçirdiği Bregançon resmi yazlık şatosunda bir araya gelmeyi kararlaştırdı. Macron, G-7 ülkeleri (ABD, Fransa, Almanya, İngiltere, Japonya, İtalya ve Kanada) toplantısından yalnızca 4 gün önce Putin ile görüşerek, bir taraftan İran'ın bölgedeki en büyük müttefiki Rusya'yı oyuna sokmayı, diğer taraftan da G-7 ülkelerine Rusyasız İran meselesinin çözülemeyeceği mesajı vermek istiyor.
Le Monde'a konuşan Elysee diplomatları, "G-7 öncesi güçlü bir mesaj vermek için Putin'i davet ettiklerini, İran krizinin çözümünde Rusya'nın önemli olduğunu, bu gibi önemli dosyalarda başkalarının çizgisinden çıkıp, farklılık yaratmak için adım atıldığını, bu adımların Fransız diplomasisinin bir görevi olduğunu" söyledi.