Avrupa Birliği liderleri zirvesinin konuğu Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres oldu. Zirvede küresel gıda sıkıntısı ve Rusya'ya Ukrayna işgali nedeniyle uygulanan yaptırımlar ele alındı. Görüşmede Kiev'e daha fazla topçu mermisi gönderilmesi planına da destek verilmesi bekleniyor.
Guterres'in AB liderleri zirvesine katılma kararı BM ve Türkiye arabuluculuğunda yapılan ve Ukrayna tahılının Karadeniz üzerinden güvenle ihraç edilmesini sağlayan tahıl koridoru mutabakatının uzatılmasının ardından geldi. Bu hamle küresel gıda krizi açısından hayati önem taşıyor.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz, AB'nin Rusya'nın Ukrayna'ya karşı korkunç saldırganlığının dünyada gıda güvensizliğine yol açmasını önlemek istediğini söyledi.
Estonya Başbakanı Kaja Kallas, Moskova'ya yaptırımların tahıl koridoru anlaşması nedeniyle hafifletilmesine karşı çıktı ve Rus petrol ithalatına daha katı tavan fiyat konulması çağrısı yaptı.
AB zirvesine Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski de video konferansla katıldı. Reuters haber ajansına konuşan bir AB yetkilisine göre Zelenski, Rusya yaptırımlarının hafifletilmesinin hata olacağını söyledi ve bloktan Kiev'e tank, mühimmat ve uçak sevkiyatını hızlandırmasını istedi.
ABD Moskova'nın yaptırımların hafifletilmesi talebine karşı çıkıyor
Moskova Ukrayna'nın Karadeniz üzerinden yaptığı tahıl ihracatına Mayıs ortasından sonra da devam etmesine izin vermeden önce batının yaptırımlarının hafifletilmesini istiyor. ABD ise Rus tarım ürünleri veya gübresinin ihracı konusunda herhangi bir kısıtlama olmadığını söyleyerek Moskova'nın bu talebini reddediyor.
AB içinde gübre ihracatı sorunu Rusya'nın müttefiki Belarus'a karşı daha fazla yaptırım uygulanmasını engelliyor. Blok, Belarus'un Rusya'nın mevcut ticaret kısıtlamalarını baypas eden bir rota olmasını engellemek için yeni yaptırımların gerekli olduğunu söylüyor.
Ancak diplomatlara göre Litvanya, Belarus gübresinin üçüncü ülkelere sevkiyatını sürdürmek için önerilen "gübre oligark" muafiyetlerine karşı çıktı ve bunun genel olarak yaptırımları zayıflatacağını söyledi.
Muafiyetleri savunanlarsa AB'nin Rusya yaptırımları kapsamındaki ayrıcalıklar gibi uygulamaların, gıda güvenliğini sağlamak ve Moskova'nın küresel krize AB'nin kabul ettiği yaptırımların neden olduğu suçlamasını çürütmek için gerekli olduğunu söylüyor
Zirvenin hazırlıklarına katılan diplomatlar bu tartışmada yakın zamanda bir dönüm noktası olmayacağı görüşünde.
Ukrayna'ya bir milyon topçu mermisi
Liderlerin dışişleri bakanları tarafından mutabık kalınan, Ukrayna'ya gelecek yıl bir milyon topçu mermisi gönderilmesini kapsayan bir planı da desteklemesi bekleniyor.
Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola, "Ukrayna'nın kendini savunmasına destek olmalı, ona arka çıkmalı ve yorgunluk emaresi göstermemeliyiz. Avrupa her zaman gerçek barıştan, adaletten ve hesap sormaktan yana olacak" dedi. Zirvede savaşın sorumlularından hesap sorulması da ele alındı.
Yetkililere göre Ukrayna müttefiklerinin ürettiğinden daha hızlı mühimmat harcıyor. Bu durum yeni bir mühimmat arayışını ve üretimin arttırılması ihtiyacını ortaya çıkardı. Bu da 14'üncü ayına giren savaşta daha fazla paraya ihtiyaç olduğunu gösteriyor.
AB, mevcut stoklardan mermi ve füze tedariki için 1 milyar Euro ve AB ülkelerinin daha fazla mermi ortak siparişleri için 1 milyar Euro daha ayırdı.