ABD Adalet Bakanlığı federal yargıçtan Google'ın arama motoru Chrome'la tekelleşmeye devam etmesini önlemek için şirketi bölme kararı almasını istedi. Bakanlığın bu adımı öncesinde mahkeme Google'ın son 10 yıldır tekelleşmeyi sürdürdüğü yönünde karar almıştı.
Bakanlığın Çarşamba günü geç saatlerde sunduğu 23 sayfalık belgede yer alan Google'ı bölme önerisi, şirketin sektör lideri web tarayıcısı Chrome’un satışını ve mobil işletim sistemi Android'in Chrome’a imtiyaz sağlamasını önlemek için kısıtlamalar getirilmesini içeren kapsamlı cezalar talep ediyor.
Adalet Bakanlığı avukatları dosyalarında Chrome'un satışının “Google'ın aramalar üzerindeki kontrolünü kalıcı olarak durduracağını ve rakip arama motorlarının birçok kullanıcı için internete açılan bir kapı olan tarayıcıya erişmesine olanak tanıyacağını” savundu.
Öte yandan bakanlık, Google'dan akıllı telefon işletim sistemi Android'i de satmasını talep etmekten kaçındı. Ancak yargıcın, denetleme komitesinin rekabeti önlediğini görmeye devam etmesi halinde Google'ın Android'i de elden çıkarması gerekebileceğini açıkça belirtmesi gerektiğini ileri sürdü.
Önerilen cezaların geniş kapsamı, Başkan Joe Biden yönetiminin, ABD Bölge Yargıcı Amit Mehta'nın Google'ın tekelciliği körüklediğine hükmettiği Ağustos kararının ardından Google'ın ne kadar ciddi şekilde cezalandırılması gerektiğine inandığını ortaya koyuyor.
Başkan seçilen Donald Trump'ın göreve gelmesinin ardından davayı devralacak olan Adalet Bakanlığı karar mercileriyse bu kadar sert olmayabilir.
Duruşmaların Nisan ayında başlaması planlanıyor
Google'ın cezalandırılmasına ilişkin Washington’daki duruşmaların Nisan ayında başlaması planlanıyor. Yargıç Amit Mehta ise nihai kararını Eylül ayı başındaki İşçi Bayramı'ndan önce vermeyi hedefliyor.
İlgili Haberler ABD Adalet Bakanlığı, dönüm noktası niteliğindeki davada Google'ın bölünmesi seçeneğini değerlendiriyorYargıç Mehta'nın hükümetin tavsiyelerini kabul etmesi durumunda Google, nihai kararın ardından altı ay içinde 16 yıllık Chrome tarayıcısını satmak zorunda kalacak. Ancak şirketin alacağı herhangi bir cezaya itiraz edeceğine ve dört yılı aşkın süredir devam eden hukuki mücadeleyi uzatacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Adalet Bakanlığı, Chrome'un satılması ve Android yazılımının kontrol altına alınmasının yanı sıra, yargıcın Google'ın Chrome'u Apple'ın iPhone ve diğer cihazlarında 'varsayılan seçenek' olması için milyarlarca dolarlık anlaşmalar yapmasını yasaklamasını da istiyor.
Bakanlık ayrıca Google'ın YouTube ya da yakın zamanda lanse ettiği yapay zeka platformu Gemini gibi kendi hizmetlerini tercih etmesini de yasaklayacak.
Düzenleyiciler ayrıca Google'ın kullanıcıların yaptığı aramalardan topladığı arama dizini verilerini rakiplerine lisanslamasını ve böylelikle rekabette daha iyi bir pozisyon elde etmelerini istiyor.
Ticari açıdansa Google'ın, reklam verenlerin bazı hedefli arama sonuçlarının en üstünde listelenmek için ödedikleri fiyatları nasıl belirlediğine dair daha fazla şeffaflık sağlaması gerekecek.
Adalet Bakanlığı'nın adımını öfkeyle karşılayan Google'ın baş hukuk müşaviri Kent Walker, bakanlığın “Amerikalılar'a ve Amerika'nın küresel teknolojisine zarar verecek radikal ve müdahaleci hedef” peşinde koştuğunu söyledi.
Walker, “aşırı geniş kapsamlı teklifin” kişisel gizliliği tehdit edeceği ve Google'ın “belki de zamanımızın en önemli yeniliği” olan yapay zeka alanında erken aşamada elde ettiği liderliğini baltalayacağı uyarısında bulundu.
Google'ın arama sonuçlarında giderek daha fazla yapay zeka kullanmasına karşı dikkatli olan düzenleyiciler, Yargıç Mehta'ya web sitelerinin içeriklerini Google'ın yapay zeka eğitim tekniklerinden koruyabilmelerini sağlamasını da tavsiye etti.
Bu önlemler, bu yıl 300 milyar dolardan fazla gelir elde etmesi beklenen yapay zeka alanını tehdit edebilir.
Adalet Bakanlığı tavsiyelerinde, “Google'ın davranışları nedeniyle rekabette eşitlik yok ve Google'ın kalitesi, yasadışı olarak elde edilen bir avantajın haksız kazançlarını yansıtıyor. Çözüm bu açığı kapatmalı ve Google'ı bu avantajlardan mahrum bırakmalıdır” denildi.
Adalet Bakanlığı'nın Google'ı parçalama girişimlerini hafifletmesi hala mümkün. Trump'ın, beklendiği üzere, Biden tarafından bakanlığı antitröst birimini denetlemesi için atadığı Bakan Yardımcısı Jonathan Kanter yerine yeni bir ismi ataması bu olasılığı arttırabilir.
Google'ı hedef alan dava ilk olarak Trump'ın ilk başkanlık döneminin son aylarında açılmıştı. Ancak Yargıç Amit Mehta'nın Google aleyhine karar vermesiyle sonuçlanan dava, Jonathan Kanter'ın himayesinde ilerlemişti.
Federal Ticaret Komisyonu (FTC) Başkanı Lina Khan ile birlikte çalışan Kanter, dev teknoloji firmalarına karşı sert bir duruş sergilemiş, geçtiğimiz dört yıl boyunca birçok anlaşmasın yapılmasını engellemişti.
Trump, kısa süre önce bir dağılmanın Google'ı yok edebileceğine dair endişelerini dile getirmiş ancak alternatif cezalar hakkında ayrıntılı bilgi vermemişti. Trump geçen ay yaptığı açıklamada “Google'ı parçalamadan yapabileceğiniz şey daha adil olmasını sağlamaktır” demişti.