ABD Anayasa Mahkemesi Trump yönetiminin dış yardım kuruluşlarına ödeneği kesmesine izin vermedi

ABD Anayasa Mahkemesi, Cumhuriyetçi Başkan Donald Trump yönetiminin, dış yardım kuruluşlarının hükümet için yaptığı çalışmalara ödenek sağlamaması yönündeki adımı reddetti.

Anayasa Mahkemesi yargıçları tarafından Çarşamba günü 4’e karşı 5 oyla alınan kararla, Washington Bölge Mahkemesi Yargıcı Amir Ali’nin, Trump yönetiminin ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) ve Dışişleri Bakanlığı'ndan hibe alanlara geçmişteki çalışmaları için askıya alınan fonların derhal serbest bırakılmasını isteyen kararı onaylanmış oldu.

Başyargıç John Roberts ve muhafazakâr yargıç Amy Coney Barrett, mahkemenin üç liberal üyesine katılarak Trump yönetiminin talebini reddeden çoğunluğu oluşturdu. Muhafazakâr yargıçlar Samuel Alito, Clarence Thomas, Neil Gorsuch ve Brett Kavanaugh ise karara muhalif kaldı.

Trump'ın politikasına karşı hukuki zeminde yürütülen mücadelede yargıç Ali'nin kararı, başlangıçta yönetime, toplamda yaklaşık 2 milyar dolar olduğunu ve tamamının ödenmesinin haftalar sürebileceğini söylediği fonu ödemesi için 26 Şubat'a kadar süre vermişti.

Anayasa Mahkemesi Başyargıcı Roberts, ülkenin en üst mahkemesine, Trump yönetiminin yargıç Ali'nin kararını engellemeye yönelik daha resmi talebini değerlendirmesi için ek süre tanımak amacıyla bu emri geceyarısından saatler önce durdurmuştu.

Mahkemenin 3 liberal yargıcıne karşılık 6 muhafazar yargıcının üçü, Trump'ın ilk başkanlık döneminde atanmıştı.

Mahkeme Çarşamba günü verdiği imzasız karar için bir gerekçe sunmadı. Anayasa Mahkemesi’nin kararı, yargıç Ali'nin harcamaların dondurulmasını durduran geçici yasaklama kararını yerinde tutarken, Ali Perşembe günü daha kalıcı bir durdurmayı değerlendirmek üzere bir duruşma düzenleyecek.

Karara diğer üç muhazafakar yargıçla birlikte muhalefet eden Alito, karara duyduğu tepkiyi şu sözlerle dile getirdi: “Muhtemelen yargı yetkisi olmayan tek bir bölge mahkemesi yargıcı, ABD hükümetini vergi mükelleflerinin 2 milyar dolarını ödemeye (ve muhtemelen sonsuza kadar kaybetmeye) zorlamak için kontrolsüz bir güce sahip midir? Bu sorunun cevabı kesin bir 'Hayır' olmalıdır, ancak görünüşe göre bu mahkemenin çoğunluğu aksini düşünüyor. Şaşırmış durumdayım.”

Başkan Trump, “Önce Amerika” temalı gündemi çerçevesinde, 20 Ocak'ta göreve geldiği ilk gün tüm dış yardımların 90 gün süreyle durdurulması emrini vermişti. USAID’in dünya genelindeki faaliyetlerini durduran kararlar da alınmıştı.

Yardım kuruluşları açtıkları davalarda Trump'ı, bağımsız bir federal kurumu fiilen lağvederek ve Kongre tarafından yetkilendirilmiş harcamaları iptal ederek federal yasalar ve ABD Anayasası kapsamındaki yetkilerini aşmakla suçladı.

Başsavcı Vekili Sarah Harris 3 Mart'ta Anayasa Mahkemesi’ne yaptığı başvuruda, bölge mahkemesi yargıcı Ali'nin kararının engellenmesinin “federal ödeme süreçlerine hukuka aykırı bir şekilde yeniden el koyacak yeni ve kısa süreli bir son tarihin yeniden yürürlüğe girmesini önlemek için gerekli olduğunu” söyledi.

Harris, yargıcın kararının yargı yetkisinin aşılması anlamına geldiğini ve idareye “tüm ödemelerin meşruiyetini sağlamak için” faturaları incelemek üzere çok az zaman verdiğini savundu.

Yönetimi temsil eden avukatlar da 26 Şubat'ta yaptıkları ayrı bir başvuruda ödemelerin tamamının yapılmasının haftalar alabileceğini belirtti.

Yardım kuruluşları ise 28 Şubat'ta Anayasa Mahkemesi'ne yaptıkları başvuruda, “fonların dondurulmasının devam etmesi halinde, kendilerinin yanısıra, çalışanları ve onların çalışmalarına bel bağlayanların da olağanüstü ve geri dönüşü olmayan zararlarla karşı karşıya kalacaklarını” belirtti.