İstanbul’da Amerikan askerlerine yönelik saldırıyı gerçekleştiren 12 kişi önceki gün savcılık tarafından serbest bırakıldı. İki ülke ilişkilerinde gerginliğin yüksek olduğu bir dönemde meydana gelen olay, Başkan Yardımcısı Joe Biden’ın ziyareti öncesine rastladı.
Savcılık 12 ulusalcı saldırganla ilgili suçlamaları reddederek serbest bıraktı. Grup Amerikan donanmasının üç personeline saldırmış, Amerika karşıtı sloganlar atarak üzerlerine içi boya dolu balonlar fırlatmıştı. İstanbul’da demirleyen USS Ross gemisinin tayfası olan askerler olaydan yara almadan kurtulmuştu.
Taraf Gazetesi ve Al-Monitor yazarı Semih İdiz hem saldırının hem de yetkililerin tepkisinin, iki ülke arasındaki ilişkilerin durumu açısından endişe verici olduğunu söylüyor.
Türkiye’de halk ve siyasetçiler arasında yaygın olan hissin, Amerika’nın bölgede, bölge ülkelerini gözetmeksizin kendi çıkarlarına göre hareket ettiği yönünde olduğunu belirten İdiz aynı zamanda Türkiye’nin ağırlıklı olarak Müslüman nüfusa sahip bir ülke olarak Amerika’yı “İslam karşıtı” olarak gördüğünü söylüyor. İdiz, bu iki unsur birleştiğinde bu olayın ortaya çıktığını ve yetkililerin de bu taşkınlıklara ‘müsamahalı’ davrandığını belirtiyor.
Saldırı Türkiye Gençlik Birliği üyeleri tarafından gerçekleştirildi. Saldırıyı video kaydına alan grup üyelerinin Amerikalı askerlere İngilizce bağırdığı duyuluyor.
Görüntülerde, saldırganların denizcilerin kafasına kısa süreliğine çuval geçirmeyi başardıkları, ardından kaçan askerleri uzun süre kovaladıkları ve “Yankee defol!” diye bağırdıkları duyuluyor.
Washington’da Pentagon’dan olaya ilişkin gelen açıklamada bunun “sokak eşkıyaları” tarafından gerçekleştirilmiş çirkin bir saldırı olduğu söylendi.
ABD Dışişleri Bakanlığı’nın olayı “kabul edilemez,” olarak değerlendirmesinden birkaç saat sonra saldırganlar serbest kaldı. Beyaz Saray Sözcüsü Jen Psaki açıklamasında insanların barışçı protesto hakkını desteklediklerini, ancak bu olayda bu çizginin aşılıp şiddet ve tehdit seviyesine ulaştığını söylemiş ve olayın Türk yetkililerle ortaklaşa incelendiğini belirtmişti.
Washington olayı kınarken, Türk yetkililer olay konusunda büyük ölçüde sessiz kaldı. Türkiye Dışişleri Bakanlığı kısa bir kınama mesajı yayınladı.
Joe Biden’ın gelecek hafta Ankara’yı ziyaret etmesi nedeniyle Washington’un olayı büyütmeyeceği düşünülüyor.
Amerika, Türkiye’nin IŞİD’le mücadele için hava üslerini koalisyon güçlerinin kullanımına açmasını istiyor. Türkiye ise Amerika’nın IŞİD’e karşı tavrını eleştiriyor ve koalisyonun görevinin genişletilerek Esad’ı devirme planını da içermesi gerektiğini savunuyor.
Amerika’daki Pew Araştırma Merkezi’nin anketlerine göre Türkiye’de Amerikan karşıtı duygular artışta. Nüfusun yüzde 70’ten fazlası Amerika’yla ilgili olumsuz düşünceler ifade ediyor.
Semih İdiz, iki ülke arasındaki farklılıkların diplomasiyle çözüleceğini ancak bazı düşmanca duyguların süreceğini düşünüyor. Uzmana göre Amerikan askerlerine yönelik saldırı endişe verici.
İdiz, Amerikalılar’a karşı gerçekleştirilen böyle bir olayın ilk olmadığına dikkat çekiyor ve yetkililerin bu kişilere hoşgörü göstermesinin bundan sonra da bu olayları gerçekleştirmek isteyenleri cesaretlendireceğini düşünüyor. İdiz, Türkiye’de siyasetçilerin, ülkede var olan genel Amerikan karşıtı hisleri kendi çıkarları için kullandıklarını belirtiyor.
Haziran’daki genel seçimler yaklaşırken Amerikan karşıtlığı halk arasında prim yapıyor. Uzmanlar Amerika’ya karşı düşmanca duygu ve söylemlerin bir süre daha sürmesini bekliyor.