ABD'de düzenlenen seçimler, yeni başkanın belirlenmesinin yanı sıra Kongre'de kontrolün hangi partide olacağı açısından da önem taşıyor. Yeni seçilecek başkanın politika önceliklerini uygulayabilmesi açısından Kongre'nin iki kanadı Temsilciler Meclisi ve Senato'da hangi partinin hakim olacağı ya da yeni başkanın bölünmüş bir Kongre ile mi karşı karşıya olacağı sorusunun yanıtı önem taşıyor.
Kongre üyelikleri için kilit yarışlar, 6 Ocak 2021'de ABD Kongresi'ne düzenlenen baskından bu yana yapılan ilk başkanlık seçiminde ülkenin beklenmedik köşelerinde de gerçekleşiyor.
Hem Temsilciler Meclisi hem de Senato'da tek bir sandalye bile kontrolün hangi partiye geçeceğini belirleyebilir.
Ekonomi, sınır güvenliği, üreme hakları ve hatta ABD demokrasisinin geleceği, seçim tartışmalarına damgasını vurdu.
Demokrat Parti'nin 51-49 gibi zayıf bir çoğunluğa sahip olduğu Senato'da Cumhuriyetçiler için erken bir destek Batı Virginia'dan bekleniyor. Yakın zamana kadar Demokrat Parti'yi temsil eden bağımsız Senatör Joe Manchin’in emekliye ayrılması, şu anda eyaletin valisi olan Cumhuriyetçi Jim Justice'in kazanması beklentisini yarattı. Cumhuriyetçi Parti kontrolü ele geçirmeye çalışırken burada alacakları bir galibiyet Senato'ya 50-50 şeklinde eşitlik getirecek.
Temsilciler Meclisi için en önemli çekişme New York ve California'da yoğunlaşıyor. Demokratlar, siyasi açıdan alışılmadık bir şekilde, Cumhuriyetçilerin son yıllarda yıldız temsilcileriyle şaşırtıcı kazanımlar elde ettiği 10 kadar koltuğun bir kısmını geri almaya çalışıyor.
Diğer Temsilciler Meclisi yarışları ülkenin dört bir yanına dağılmış durumda ve bu da alanın ne kadar daraldığının bir göstergesi. En çekişmeli yarışlardan bazıları Maine eyaletinde, Nebraska eyaletinin büyük kenti Omaha ve civarındaki Demokrat eğilimli seçim bölgesi ile Alaska'da yapılıyor.
Bazı seçim bölgelerinde oy sayımının bitmesi Salı gününü geçebilir.
Demokrat Parti’nin Temsilciler Meclisi Lideri Hakeem Jeffries
Partisinin iktidarı kazanması halinde ilk siyah Temsilciler Meclisi Başkanı olarak tarihe geçecek olan Demokrat Parti’nin Temsilciler Meclisi Lideri Hakeem Jeffries, Güney California'da yaptığı bir kampanya gezisi sırasında Associated Press'e verdiği demeçte, “Temsilciler Meclisi'ni geri alma konusunda çarpıcı bir mesafedeyiz” dedi.
Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson
Ancak Trump'a yakınlaşan Cumhuriyetçi Partili Temsilciler Meclisi Başkanı Mike Johnson, Cumhuriyetçilerin çoğunluğu “koruyacaklarını ve büyüteceklerini” öngörüyor. Johnson, Kevin McCarthy'nin meclis başkanlığı görevinden alınmasının ardından göreve gelmişti.
ABD Kongresi, Beyaz Saray'a seçilecek yeni başkanın önceliklerini belirleyebilir ya da engelleyebilir. Seçim sonucu, Trump ya da Harris'e Temsilciler Meclisi ve Senato'da potansiyel müttefikler ya da rakipler, uzlaşma ya da çıkmazlar içinde geçecek bir dönemi zorlayabilecek bölünmüş bir Kongre verebilir.
Kongre ayrıca Amerikan geleneğinde başkanlık yetkilerinin barışçı bir şekilde devredilmesinde de rol oynuyor. Dört yıl önce Trump, destekçilerini Kongre Binası'nda “deli gibi savaşmaya” çağırmış ve Kongre'deki çok sayıda Cumhuriyetçi Partili, Joe Biden'ın seçilmesini engellemek için oy kullanmıştı. Kongre, 5 Kasım seçimlerinin sonuçlarını tescillemek için 2025 yılı başında yine göreve çağrılacak.
Kongre'nin kontrolü için sönük başlayan yarış, Harris'in Başkan Biden'ın yerine aday olmasıyla bir anda değişti. Bu durum Demokratlara, Kongre üyelerinin kendilerine 2008 seçimlerindeki Barack Obama dönemi coşkusunu hatırlatan büyük bağış kampanyası başlattı ve gönüllülerle enerji verdi.
Hem 435 üyeli Temsilciler Meclisi hem de 100 üyeli Senato için dar bir mücadele alanında partiler ve dış gruplar tarafından milyarlarca dolar harcandı.
Demokratların parti kontrolünü Cumhuriyetçilerden almak için Temsilciler Meclisi'nde birkaç sandalye kazanması gerekiyor. Senato'da ise Başkan Yardımcısı, 50-50 bölünme halinde eşitliği bozan isim olacak ve bu da Kongre kontrolünü Beyaz Saray'ı kazanan partiye bırakacak.
Senato'da Cumhuriyetçiler, ülke genelinde neredeyse 10 eyalette, yeni ve zengin adaylar aracılığıyla Demokratları kıskaca aldı.
Demokrat Partili Ohio Senatörü Sherrod Brown (solda), Cumhuriyetçi Parti'den Bernie Moreno'ya karşı koltuğunu korumaya çalışıyor.
Ohio eyaletinde Trump destekli Clevelandlı işadamı Cumhuriyetçi Bernie Moreno, üç dönemdir Ohio Senatörü olan Demokrat Partili Sherrod Brown'ı yerinden etmeye çalışıyor. Yarış için iki aday toplamda yaklaşık 400 milyon dolar harcadı.
5 Eylül 2024 - Demokrat Partili Montana Senatörü Jon Tester, eşi Sharla ile birlikte bir kampanya etkinliğinde.
En çok izlenen Senato yarışlarından biri olan Montana eyaleti, son karar verilecek yarışlardan birine sahne olabilir. Üç dönemdir senatörlük yapan ve “toprak çiftçisi” olarak tanınan Demokrat Partili Jon Tester, Montana'da önemli bir seçmen kitlesi olan Amerikan yerlileri hakkında aşağılayıcı yorumlarda bulunan Trump destekli eski donanma komandosu Tim Sheehy'e karşı siyasi kariyerinin mücadelesini veriyor.
Cumhuriyetçi Parti'nin Montana'daki Senato adayı, eski donanma komandosu Tim Sheehy.
“Mavi duvar” olarak adlandırılan Pennsylvania, Michigan ve Wisconsin'de ise Cumhuriyetçiler, görevdeki üç Demokrat senatörü yerinden etmeye çalışıyor.
Cumhuriyetçi Parti'nin Senato'daki lideri Mitch McConnell, kariyerini çoğunluk gücünü ele geçirmeye ve korumaya odaklanarak geçirdi. Ancak Cumhuriyetçiler için bazı fırsatlar artık uzak ihtimallere dönüşüyor.
Cumhuriyetçi Parti'nin Arizona eyaletinden Senatör adayı, Kari Lake.
Güneybatı eyaletlerinden Arizona'da Cumhuriyetçi Kari Lake, Senatör Krysten Sinema'nın emekliliğiyle boşalan koltuk için Demokrat Ruben Gallego'ya karşı mücadele veriyor. Nevada'da Demokrat Senatör Jacky Rosen ise yeni gelen Sam Brown'a karşı direniyor.
Demokratlar, ABD Anayasa Mahkemesi'nin kürtaja erişimi geri çeken kararının ardından üreme haklarının odak noktası haline geldiği eyaletlerde Cumhuriyetçi senatörlere karşı mücadelelerini yoğunlaştırdı. En büyük mücadele Teksas'ta Ted Cruz ve Florida'da Rick Scott'a karşı veriliyor. Cruz, Dallas civarındaki Kongre seçim bölgesini temsil eden Demokrat Colin Allred ile karşı karşıya gelirken Scott, eski Temsilciler Meclisi üyesi Debbie Mucarsel-Powell'a karşı yarışta kendi servetinden 10 milyon dolar akıttı.
Maryland eyaletinde Demokrat Angela Alsobrooks ve eyaletin iki dönem üst üste valiliğini yapan Cumhuriyetçi Partili Larry Hogan, Senato koltuğu için yarışıyor.
Öte yandan muhtemelen iki siyah kadının Senato'ya girebilmesini sağlayacak yarışlar da bulunuyor. Bunun gerçekleşmesiyle ABD'de bir ilk yaşanabilir.
Delaware eyaletinde Demokrat Partili Lisa Blunt Rochester, Cumhuriyetçi Eric Hansen'e karşı Senato yarışında favori gösteriliyor.
Maryland'de ise Angela Alsobrooks, eyaletin popüler eski valisi Cumhuriyetçi Larry Hogan'a karşı oldukça çekişmeli bir yarış içinde.
Amerikalılar, ülkenin kuruluşundan bu yana Harris dahil iki siyahi kadını senatör olarak seçti ancak bunlar hiçbir zaman aynı anda olmadı.
Delaware Eyalet Meclisi üyesi Sarah McBride, Kongre'nin ilk trans üyesi olmaya hazırlanıyor.
Biden ailesine yakın olan Delaware Eyalet Meclisi üyesi Sarah McBride, Kongre'nin ilk transseksüel üyesi olmaya hazırlanıyor.
Eyaletlerin Kongre seçim bölgeleri için haritalarını yeniden çizdiği “yeniden bölgelendirmenin” sonuçları da Temsilciler Meclisi'ndeki güç dengesini değiştiriyor. Cumhuriyetçiler Kuzey Carolina'da Demokratlar'dan birkaç sandalye almaya hazırlanırken, Demokratlar da Cumhuriyetçilerin çoğunlukta olduğu Alabama'da bir siyahi aday ikinci bir sandalye kazanabilir.
Temsilciler Meclisi'ndeki üyeler her iki yılda bir seçmen karşısına çıkarken, senatörler altı yıllık daha uzun dönemler için görev yapıyor.
Bir partinin Kongre'nin her iki kanadında da çoğunluğu elde etmesi, nadir karşılaşılan ancak mümkün olan bir durum.
Demokratlar Temsilciler Meclisi'ni, Cumhuriyetçiler de Senato'yu alırsa Kongre'nin iki kanadı ilk kez karşıt partilere geçmiş olacak.