Türkiye’nin Amerika’dan ithal ettiği 22 kalem ürüne koyduğu ek gümrük vergisi 21 Haziran 2018 itibariyle yürürlüğe girdi.
ABD menşeili sert kabuklu meyvelere %10, pirince %25, yenilen çeşitli gıda müstahzarlarına %10, yüksek alkollü içkilere %70, tütün mamullerine %30, taş kömür ve türevlerine %5, makyaj ürünlerine %30, PVC’ye %25, plastikten diğer eşyalara %30, otomobillere %60, petrokimya ürünlerine %4, kağıda %25, ek mali yükümlülük getirildi.
Aydın Sezer: “Ankara, 22 kalem ürünü ABD’den ithal edenlere ‘başka pazar bulun’ mesajı veriyor”
Eski bir Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı bürokratı olan Aydın Sezer, ABD’nin birçok ülkeyle birlikte Türkiye’den aldığı çelik (%25) ve alüminyuma (%10) da ekstra vergi koymasına Ankara’nın verdiği tepkinin yalnız ABD’li üreticileri değil Türk ihracatçı firmalarla tüketicileri de etkilediğine dikkat çekiyor.
Amerika’nın Sesi’ne değerlendirmede bulunan Sezer, “Türkiye, ABD’ye yılda 1 milyar dolarlık çelik satıyor. Buna %25 vergi gelince Türkiye’ye ekstra 250 milyon dolar maliyet çıktı. Bunun üzerinde Ankara da, aynı ben de aynı miktarda vergi alayım diye bir hesaplama yaptı ve 260 milyon dolar gibi bir rakama denk gelecek şekilde 22 ürüne ekstra vergi getirerek misilleme yaptı. Bu cezalandırma, kesinlikle bir siyasi karar. Ancak bu cezalandırma, yalnız Amerikalı üreticileri değil aynı zamanda Türk ithalatçıları ve tüketicileri de kapsıyor. Aslında iktidar, ithalatçılara yeni pazar bulun” diyor.
“Amerika’da üretilen otomobillerin Türkiye’de satışı imkansız hale getirildi”
22 ürün arasında en büyük vergi artışı, Amerikan menşeili otomobillere geldi. Başta BMW, Mercedes, Jeep olmak üzere spor amaçlı araçlar ile cipler genellikle ABD’den ithal ediliyor.
Amerika’nın Sesi’ne bilgi veren, ama ismini açıklamak istemeyen bir şirket yetkilisi, “ABD’de 100 bin lira olan bir araç, bu artış öncesi Türkiye’de tüketiciyle 250 bin lira karşılığında buluşuyordu. Şimdi yapılan vergi artışıyla bu aracın fiyatı, 380 bin liraya yükseldi. Bu artışla Amerika Birleşik Devletleri’nden yapılan otomobil ihracatı öldürülmüş veya imkansız hale getirilmiş oldu. Bu artış geri alana kadar Türkiye’de Amerika’da üretilen araç satılmayacak demektir” dedi.
“ABD, Türkiye’den çelik ithalatına uyguladığı vergi artışını gözden geçirmeli”
Türk-Amerikan ekonomik ilişkilerinde uzun süre yönetici pozisyonunda bulunan bir işadamı ise Amerika'nın vermiş olduğu yanlış kararı gözden geçireceğini düşünüyor.
Amerika’nın Sesi’ne bilgi veren işadamı, “Benim duyduğum ve dahil olduğum kadarıyla Türkiye, bu kararı mütekabiliyet için aldı. Türkiye’nin ABD ile dış ticaret ilişkisinde ABD lehinde bir dengesizlik var. ABD Başkanı Trump, çelik ve alüminyuma ek vergi getirirken ‘dezavantajlı ilişkileri gözden geçiriyoruz’ demişti. Kendince elbette haklı ama kararın ruhu, Türkiye-ABD ilişkilerinde geçerli değil. Türkiye maalesef arada kaynadı. Biz Sayın Nihat Zeybekçi’nin ekonomi bakanlığı sırasında Türk tarafı olarak bunu Washington’da ısrarla anlattık. Ancak muhataplarımızdan henüz tatminkar bir karşılık alamadık ama kararı mutlaka gözden geçireceklerdir. Orada da bürokrasi hızlı işlemiyor. Bu ekonomik açıdan Türkiye için faydalı. Ancak tabii ki serbest ticaret prensibine zarar vermemek gerek” dedi.
Türkiye’nin ABD’yle dış ticaretinde son 10 yılda 63,5 milyar dolar açık var
Son on yılda Türkiye ABD’ye yaklaşık 55 milyar dolarlık ihracatta bulunurken karşılığında 118,5 milyar dolarlık ithalat yaptı.
Böylelikle Türkiye Amerika’yla yaptığı dış ticarette 63,5 milyar dolar civarında bir açık vermiş oldu. Türkiye her ne kadar 2007’de 4,1 milyar dolar olan ihracatı 2018’de 8,5 milyar dolara yükseltmiş olsa da 8 milyar dolar olan ithalatın 12 milyar dolara yükselmesini engelleyemedi.
2017’nin ilk beş ayında 1 milyar dolar olan dış ticaret açığı, 2018’in ilk beş ayında 1,9 milyar olarak gerçekleşti.
Türkiye’nin ABD’ye yaptığı ihracatta demir çelik, otomobil, hava taşıtları ve halı öne çıkarken, Türkiye’nin ABD’den en fazla ithal ettiği ürünlerin başında demir çelik hurdası, hava taşıtları, pamuk ile turbojetler ve gaz türbinleri geliyor.