ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Latin Amerika turunun son durağı olan Dominik Cumhuriyeti'nde Perşembe günü Dominikli liderlerle görüşüyor.
Rubio, Santo Domingo'da Dominik Cumhurbaşkanı Luis Abinader ve Dışişleri Bakanı Roberto Alvarez ile biraraya gelecek.
Rubio, Çarşamba günü Guatemala’da ABD'nin bu ülkeyi yeni altyapı projeleriyle destekleme ve bu ülkeyle ortaklığını güçlendirmek için dış yardım konusunda feragatname imzalama planlarını açıklamasının ardından Dominik’e geçti.
Bu arada ABD ve Guatemala yeni bir göç düzenlemesi konusunda uzlaştı. Buna göre, Guatemala hem kendi vatandaşları hem de başka ülke vatandaşları dahil olmak üzere ABD’den sınır dışı edilenlerin taşındığı uçuşların kabulünü yüzde 40 artıracak.
Guatemala Devlet Başkanı Bernardo Arévalo ile ortak basın toplantısı düzenleyen Rubio, Guatemala ile ABD Ordusu Mühendisler Birliği arasındaki ortaklık konusunda Dışişleri Bakanlığı ile tam işbirliği sözü veren bir “destek mektubu” imzaladığını söyledi.
Girişim, Guatemala'yı bölgesel bir ticaret merkezi olarak konumlandırmak ve ekonomik fırsatlarını artırmak için otoyol ve demiryolu bağlantılarının yanı sıra “iki yeni liman tesisinin” genişletilmesi için “ön planlamaya başlamayı” amaçlıyor.
ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio
Rubio, “Bugün, bu ortaklığı devam ettirecek ve bunun üzerine inşa edilmesini umduğum dış yardım feragatlerini imzalayacağım” dedi.
Rubio, ABD'nin dış yardımlarının, suçluların tutuklanmasına ve iade edilmesine katkıda bulunduğunu söyledi.
ABD’den sınır dışı edilen göçmenleri taşıyan uçaklarının indiği Guatemala Hava Kuvvetleri üssü yakınlarındaki bir tesisi ziyaret eden Rubio, “belirli kişilerin” ve “kaçakların” iade edilebildiğini ve bu operasyonların aslında hem ABD hem de müttefikleri için “stratejik hedefler” olduğunu belirtti.
Dışişleri Bakanlığı'na göre, yapılan girişimler neticesinde Guatemala City'ye vardıklarında 1400'den fazla kaçak suçlu tutuklandı.
Sınırdışı uçuşları
Guatemala Devlet Başkanı Arevalo, Rubio ile yaptığı görüşmelerin ardından, iki ülkenin ABD'den sınır dışı uçuşlarının artırılmasına yönelik ayrıntıları ve süreçleri sonuçlandırmak üzere çalışma grupları kuracağını bildirdi.
Arevalo, “Bu çerçevede, hem Guatemala vatandaşlarının hem de diğer milletlerden sınır dışı edilenlerin ülkelerine geri gönderilmeleri için yapılan uçuşların sayısını yüzde 40 arttırma konusunda mutabık kaldık” dedi.
ABD yasadışı göçmenleri sınır dışı eden uçuşlar düzenliyor.
“Güvenli üçüncü ülke” kavramının başlık ya da içerik olarak tartışılmadığını açıklayan Başkan Arevalo, ABD ile yapılan yeni düzenlemenin geri dönüşler için güvenli ve insani koşullar sağladığını vurguladı.
Amerika Birleşik Devletleri 2024 yılında yaklaşık 70 bin Guatemalalı’yı ülkesine geri göndermişti.
Pazartesi günü El Salvador'da varılan anlaşmanın yanı sıra Panama ile göç anlaşmasının ve geri dönüş uçuşlarının sıkılaştırılmasıyla birlikte Trump yönetimi güney sınırına akınların yaşandığı noktalara odaklanmış durumda.
Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi Amerika Programı Direktörü Ryan Berg, VOA'ya yaptığı açıklamada, Panama, El Salvador, Guatemala ve Meksika ile göç uygulamalarının sürdürülmesinin güney sınırındaki göçmen sayısında ciddi bir azalmaya yol açacağını söyledi.
Güvenli üçüncü ülke anlaşması
2019 yılında eski Guatemala Devlet Başkanı Jimmy Morales, ilk Trump yönetimi döneminde ABD ile güvenli üçüncü ülke anlaşması olarak bilinen bir Sığınma İşbirliği Anlaşması imzalamıştı.
Anlaşma, Trump'ın ABD'ye göçmen akışını engelleme stratejisinin bir parçası olarak görülüyordu.
2021'de Biden yönetimi, seçim kampanyası vaadlerinden biri olarak ABD'nin sığınmacıları sınırda reddetmesine ve sığınma başvurusunda bulunmaları gereken belirlenmiş bir üçüncü ülkeye sınır dışı etmesine izin veren bu anlaşmayı askıya aldı.
Bazı çevreler bu politikanın sığınmacıları güvensiz koşullara maruz bıraktığını savunuyordu.
Guatemala–Tayvan ilişkileri
Guatemala, Tayvan ile resmi bağlarını sürdüren birkaç ülkeden biri olmaya devam ediyor. Başkan Arevalo, Çin'in Guatemala'yı Pekin'e doğru yönlendirme çabalarına rağmen görev süresi boyunca Tayvan'ı tanıma konusundaki kararlılığını ortaya koydu.
Basın toplantısı sırasında Çin ve Tayvan konusundaki tutumu sorulan Arevalo, “İlk andan itibaren Tayvan ile diplomatik ilişkimizi sürdürdüğümüzü ifade ettik” dedi. Arevalo, hükümetinin Tayvan ile “ekonomi ve yatırım” alanlarındaki ilişkilerini “daha da geliştirmeyi” hedeflediğini sözlerine ekledi.
ABD Dışişleri Bakanı Rubio ve Guetamala Devlet Başkanı Arevalo
Dışişleri Bakanı Rubio da Guatemala-Tayvan ilişkilerinin, diplomasinin ötesine geçerek ekonomik işbirliğine doğru genişletilmesi konusunda ABD'nin desteğini ifade etti.
Son yıllarda Panama, Dominik Cumhuriyeti, El Salvador, Nikaragua ve Honduras, diplomatik tanıma konusunda Tayvan yerine Çin'i tercih etmeye başladı. Bu geçişlerde Çin'in Latin Amerika'da artan ekonomik yatırımları etkili oldu.
Guatemala City'de konuşan Rubio, Çin'in “borç tuzağı” olarak tanımladığı bu duruma karşı uyarıda bulundu.
Rubio, “Çin hükümetinin milyarlarca dolarla geldiği, söz verdiği, bir proje başlattığı” ve işi yapmak için kendi işçilerini getirdiği ancak ‘sonunda projenin tamamlanmadığı ya da ülkelerin büyük borçlarla baş başa kaldığı vakalar gördük” ifadelerini kullandı.
Washington'daki Çin Büyükelçiliği sözcüsü Liu Pengyu, Rubio'nun sözlerini “kötü niyetli bir iftira” olarak nitelendirerek ABD'yi “karşılıklı yarar sağlayan işbirliği” ve “ortak küresel kalkınmayı” teşvik etmeye odaklanmaya çağırdı.
Guatemala, Rubio'nun Orta Amerika ve Karayipler'de yasadışı göçü engelleme ve uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele konularına odaklanan beş ülkelik turunun dördüncü durağıydı.
Panama, El Salvador, Kosta Rika ve Guatemala'daki toplantıların ardından Rubio, bölge liderleriyle görüşmelerde bulunmak üzere Dominik Cumhuriyeti'nin Santo Domingo şehrine geçti.