Dünya genelinde sağlık yetkilileri, küçük çocuklarda görülen ağır sarılık (hepatit) vakalarındaki artışın nedenlerini araştırıyor.
ABD ve Avrupa'da, karaciğer enflamasyonuna yol açan sarılık vakalarının çocuklar arasında gizemli bir şekilde artması, yetkilileri alarma geçirdi.
Ne olmuştu?
Şimdiye kadar küçük çocuklar arasında çoğu İngiltere'de olmak üzere 190'dan fazla sarılık vakası tespit edildi. Ocak ayından bu yana İngiltere'de, 111 çocukta sarılık vakası ortaya çıktı.
Amerika, İsrail, Danimarka, İrlanda, Hollanda ve İspanya da daha az sayıda sarılık vakasının tespit edildiği ülkeler durumunda.
Sarılık vakalarının artması neden kaygı yaratıyor?
Çocuklarda orta şiddette seyreden sarılık, rastlanmayan bir durum değil. Ancak ilk kez 6 Nisan'da İskoçya'da ortaya çıkan vakalar, çok ağır seyretmeleri nedeniyle kaygıya yol açtı. Bazı çocuklarda karaciğer nakli ihtiyacı ortaya çıkarken bir çocuk da hayatını kaybetti.
Bir diğer kaygı unsuru, vakaların A, B, C, D ve E gibi tipik sarılık virüsü türleriyle bağlantılı olmaması.
Avrupa Karaciğer Araştırmaları Birliği'nin kamu sağlığı komisyonu Başkanı ve Karaciğer Hastalıkları Uzmanı Maria Buti, "Vaka sayısı hala çok düşük, ancak bu vakalar çocuklarda görülüyor, bu da ana kaygı sebebi. Bir diğer sorun da hastalığın ağır seyretmesi" dedi. Profesör Maria Buti, sarılık salgınını Avrupa Hastalık Kontrol Merkezi'yle irtibat halinde yakından takip ediyor.
Sarılık salgınının sebebi ne?
En çok öne çıkan teori, vakalara virütik enfeksiyonun neden olması. Soğuk algınlığına neden olan adenovirüsün sarılık vakalarının da sorumlusu olabileceği düşünülüyor.
Adenovirüsün tip 41 olarak bilinen bir türü, akut mide-bağırsak iltihaplanmasına yol açabiliyor. Bu virüs tipinin bağışıklık sistemi baskılanmış çocuklarda sarılığa neden olduğu biliniyordu. Ancak daha önce sağlıklı çocuklarda da sarılığa yol açtığına ilişkin herhangi bir veri bulunmuyor.
İskoçya Kamu Sağlığı Dairesi Başkanı Jim McMenamin, adenovirüsün daha ağır hastalığa neden olacak şekilde mutasyona uğrayıp uğramadığını ya da COVID-19'a yol açan Corona virüsüyle etkileşime girerek hastalığa neden olup olmadığına ilişkin çalışmaların devam ettiğini söyledi.
İngiltere'de sarılık teşhisi konulan çocukların yüzde 75'inin adenovirüs testleri pozitif çıktı.
Uzmanlar, sarılık vakalarına yeni bir mikrobun ya da zehirli maddelere maruz kalmanın da yol açmış olabileceğini belirtiyorlar. Buna karşı vakaların coğrafi dağılımı göz önünde bulundurulduğunda, enfeksiyon olasılığının daha yüksek olması da dikkat çekiyor.
Sarılık vakalarının çoğunun görüldüğü İngiltere'de çocukların COVID-19 aşısı olmaması nedeniyle hastalığa aşının yol açmış olabileceği varsayımı da bertaraf edildi.
Bazı uzmanlar da pandemi döneminde sosyal etkileşimden mahrum kalan çocukların bağışıklığın azalmasının sarılık vakalarını arttırmış olabileceğini söylüyor.
Imperial College London'dan karaciğer uzmanı Simon Taylor-Robinson, "Bu durum, çok fazla kullanılmayan bağışıklık sisteminin uyarılması sonucu ortaya çıkan aşırı bir yanıt olabilir. Bu iyi bir teori" dedi.
Diğer uzmanlarsa adenovirüs enfeksiyonlarının rastlantısal olabileceğini kaydediyor ve yılın bu döneminde adenovirüsün yaygın olduğunu hatırlatıyor.
Kamu sağlığı yetkilileri ne tavsiye ediyor?
Amerika ve Avrupa'da kamu sağlığı yetkililerinin yayınladığı uyarılarda doktorların, sarılık vakalarına karşı tetikte olmaları ve sarılıktan şüphelendikleri durumlarda çocuklara, adenovirüs testi yapmaları tavsiye edildi.
Sarılığın belirtileri arasında koyu renkli idrar, göz ve deride sarı renk, halsizlik, ateş, iştahsızlık, bulantı, kusma, karın ağrısı, açık renkli dışkı ve eklem ağrısı bulunuyor. Sarılığın tedavisi bulunmamakla beraber hastalara enflamasyonu ve diğer belirtileri azaltan ilaçlar veriliyor.
Anne babalara sarılık belirtilerini yakından takip etmeleri ve kaygılandıkları durumlarda sağlık uzmanlarına başvurmaları da tavsiye ediliyor.
İngiltere Sağlık Güvenliği Dairesi, sarılık vakalarının yayılmasını engellemek için sık sık ellerin yıkanmasını, öksürük ve hapşırık durumunda kağıt mendil kullanarak "solumun hijyeni sağlanmasını" öneriyor.
Vaka sayılarındaki artışın nispeten yavaş olduğunu kaydeden uzmanlar, yeni vakaların beklendiği uyarısında da bulunuyor.