ABD yargısı: “Google, internet aramalarındaki tekelini yasadışı sürdürüyor”

ABD Adalet Bakanlığı ile Google’ı karşı karşıya getiren davada kararını açıklayan Bölge Yargıcı Amit Mehta, Google arama motorunun “rekabeti ezmek ve yenilikçiliği bastırmak için kurduğu hakimiyeti yasadışı bir şekilde kullandığına” hükmetti.

Federal Yargıç Amit Mehta'nın kararı, davanın başlamasından yaklaşık bir yıl sonra geldi. Rekabeti ihlal eden ve piyasayı tekelleştirmeye yönelik girişimlere karşı bugüne kadar birçok antitröst davası açan ABD Adalet Bakanlığı, ilk kez bu ölçekte bir dava kazanmış oldu.

Mehta, geçen yıl 10 hafta süren duruşma sırasında Google, Microsoft ve Apple'ın üst düzey yöneticilerinin ifadelerini de içeren bir dizi kanıtı incelemiş ve taraflar argümanlarını Mayıs ayı başında sunmuştu.

Yargıç Mehta, 277 sayfalık kararında “Tanık ifadeleri ve kanıtları dikkatle değerlendirip tarttıktan sonra mahkeme aşağıdaki sonuca varmıştır. Google bir tekelcidir ve tekelini korumak için tekel gibi davranmıştır” diye yazdı. Google'ın arama pazarındaki hakimiyetinin, tekel kanıtı olduğunu söyledi.

Kararda, Google'ın "genel arama hizmetleri pazarında yüzde 89,2'lik bir paya sahip olduğu ve bu payın mobil cihazlarda yüzde 94,9'a yükseldiği" belirtildi.

Popülaritesinin, tüketici talebinden kaynaklandığını ve yaptığı işte o kadar iyi olduğunu savunan Google ve ana şirketi Alphabet Inc. için bu karar, büyük bir gerileme anlamına geliyor. Yatırım firması BOND tarafından yayınlanan yeni bir araştırmaya göre, Google'ın arama motoru dünya çapında günde tahmini 8,5 milyar sorgu işliyor ve 12 yıl önceki günlük hacmini neredeyse ikiye katlıyor.

Mehta'nın bulgularına itiraz etmeyi planladıklarını söyleyen Google Küresel İlişkiler Başkanı Kent Walker, “Bu karar Google'ın en iyi arama motorunu sunduğunu kabul ediyor, ancak bunu kolayca erişilebilir hale getirmemize izin verilmemesi gerektiği sonucuna varıyor” dedi.

Google'a karşı kazanılan zaferin Amerikan halkı için tarihi bir kazanım olduğunu söyleyen Başsavcı Merrick Garland ise “Hiçbir şirket, ne kadar büyük ya da etkili olursa olsun, yasaların üstünde değildir. Adalet Bakanlığı antitröst yasalarımızı titizlikle uygulamaya devam edecektir” dedi.

Adalet Bakanlığı’na göre Google “teknolojik bir zorba”

Dava, Google'ı, geçen yıl yaklaşık 240 milyar dolar gelir elde eden dijital reklam makinesinin merkezi haline gelen bir arama motorunu korumak için rekabeti metodik olarak engelleyen teknolojik bir zorba olarak tasvir ediyordu.

Adalet Bakanlığı avukatları, tekel konumunun, Google'ın reklam verenlerden yüksek fiyat talep etmesini sağladığını ve arama motorunun kalitesini arttırmak için daha fazla zaman ve para harcamak zorunda kalmama lüksüne sahip olduğunu ve bunun tüketicilere zarar veren bir yaklaşım olduğunu savundu.

Mehta'nın kararı, Google'ın arama motorunu yeni cep telefonlarında ve teknolojik cihazlarda varsayılan seçenek olarak yüklemek için her yıl harcadığı milyarlarca dolara odaklandı. Mehta kararında, Google'ın yalnızca 2021 yılında bunu sağlamak için 26 milyar dolardan fazla para harcadığını söyledi.

Google bu iddialarla alay ederek, tüketicilerin tarihsel olarak aldıkları sonuçlardan hayal kırıklığına uğradıklarında arama motorlarını değiştirdiklerini belirtti. Örneğin Yahoo, Google ortaya çıkmadan önce 1990'larda en popüler arama motoruydu.

Mehta, duruşmadaki kanıtların, varsayılan ayarların önemini gösterdiğini söyledi. Microsoft'un Bing arama motorunun Microsoft Edge tarayıcısında arama pazarının yüzde 80'ine sahip olduğunu belirtti. Yargıç, bunun Google'ın önceden belirlenmiş varsayılan seçenek olarak kilitlenmemesi halinde diğer arama motorlarının başarılı olabileceğini gösterdiğini söyledi.

Yine de Mehta, Google'ın ürün kalitesini de hakimiyetinin önemli bir parçası olarak değerlendirdi ve açıkça "Google, ABD'de mevcut en iyi (genel arama motoru) olarak tanınmaktadır" dedi.

Mehta'nın Google'ın yasadışı bir tekel olduğu sonucuna varması, verilen zararı tersine çevirmek ve daha rekabetçi bir ortamı yeniden tesis etmek için ne tür değişiklikler veya cezalar uygulanması gerektiğini belirlemek için başka bir yasal aşama oluşturuyor. Mehta, bir sonraki aşama için 6 Eylül'de bir duruşma planladı.

Olası sonuç, Google'ın internet imparatorluğunun bazı sütunlarını sökmesini gerektiren veya arama motorunun iPhone ve diğer cihazlardaki sorguları otomatik olarak yanıtlamasını sağlamak için ödeme yapmasını engelleyen geniş kapsamlı bir emirle sonuçlanabilir. Ya da yargıç, oyun alanını eşitlemek için yalnızca mütevazı değişikliklerin gerekli olduğu sonucuna varabilir.

Cornell Üniversitesi'nde hukuk profesörü olan ve 1970'lerin çoğunda Adalet Bakanlığı'nın antitröst bölümünün baş ekonomisti olarak görev yapan George Hay, temyiz sürecinin beş yıl kadar sürebileceğini tahmin ediyor.

Hay, bu uzun sürecin Google'ın Mehta'nın varsayılan arama anlaşmalarını yasaklama olasılığını bertaraf etmesini sağlayacağını, ancak muhtemelen şirketi, reklam verenleri tekelci fiyatlandırmayla kazıklandığına dair davalardan korumayacağını söyledi.

Karar, teknoloji devlerini etkileyebilir

Eğer önemli bir sarsıntı yaşanırsa bu, 1990'ların sonunda Adalet Bakanlığı'nın Windows işletim sisteminin kişisel bilgisayarlar üzerindeki hakimiyetini kötüye kullanmakla suçladığı ve bir antitröst davası açtığı Microsoft’u için bir avantaj yaratabilir.

Tıpkı 1998’de Microsoft'un muhatap olduğu antitröst davasının Google için fırsat yaratması gibi, Google aleyhindeki karar da halihazırda 3 trilyon dolardan fazla piyasa değerine sahip olan Microsoft için bir nimet olabilir. Alphabet bir zamanlar Microsoft'tan daha değerliydi, ancak şimdi yaklaşık 2 trilyon dolarlık piyasa değeriyle rakibini takip ediyor.

Mehta, Google'ın varsayılan arama anlaşmalarını sınırlamaya ya da yasaklamaya karar verirse, bu Apple'ın da kârını azaltabilir. Mehta, Google'ın Apple'a, 2022'de 2020'nin iki katına çıkarak tahmini 20 milyar dolar ödediğini belirtti.
Yargıç ayrıca Apple'ın periyodik olarak kendi arama teknolojisini geliştirmeyi düşündüğünü, ancak 2018'de yapılan bir analizde şirketin Google'dan ayrılmasının ardından ilk beş yıl içinde 12 milyar dolardan fazla gelir kaybedeceğinin tahmin edilmesinin ardından bundan vazgeçtiğini belirtti.

Adalet Bakanlığı'nın antitröst bölümü son zamanlarda dünyanın en büyük şirketlerinden bazılarını karşısına aldı. Mart ayında Apple'a dava açmış ve Mayıs ayında Ticketmaster ve sahibi Live Nation Entertainment'a karşı kapsamlı bir dava açtığını duyurmuştu. Antitröst uygulayıcıları ayrıca Microsoft, Nvidia ve OpenAI'nin yapay zeka patlamasında oynadıkları rollere ilişkin soruşturmalar açtılar.

Google hem ABD'de hem de yurtdışında başka yasal tehditlerle de karşı karşıya. Eylül ayında, Adalet Bakanlığı'nın Google'ın reklam teknolojisinin yasadışı bir tekel oluşturduğu yönündeki iddiaları üzerine Virginia'da federal bir davanın başlaması planlanıyor.